Właściwości i działanie lukrecji. Na co pomaga lukrecja?

Lukrecja to roślina o słodkim, podobnym do anyżu smaku, z której produkuje się cukierki i żelki. Dzięki licznym właściwościom zdrowotnym korzeń lukrecji znajduje też zastosowanie w kosmetologii oraz medycynie. Jak wygląda lukrecja i jakie działanie się jej przypisuje? Jesteś ciekawa, jak stosować lukrecję? Sprawdź.  

Co to jest lukrecja?

Lukrecja (Glycyrrhiza, ang. liquorice) to bylina z rodziny bobowatych licząca około 30 gatunków. Roślina pochodzi z Europy Południowej i Azji, natomiast jej uprawy znajdują się przede wszystkim w Hiszpanii, Iraku, Turcji, Rosji, Japonii i północnych Chinach. W Polsce występują dwa gatunki lukrecji: lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra) i lukrecja najeżona (Glycyrrhiza echinata). Nazwa Glycyrrhiza wywodzi się z greckich słów ‘glykys’ – słodki oraz ‘rhiza’ – korzeń. Na lukrecję mówi się też „słodkie drzewo” lub „słodzeń korzeniowy” nawiązując do jej słodkiego smaku. 

Jak wygląda lukrecja? Najbardziej popularny gatunek lukrecji – lukrecja gładka – jest wieloletnim krzewem osiągającym do 1,5 -2 metrów wysokości. Bylina ma lancetowate, ciemnozielone liście pokryte włoskami gruczołowymi oraz rozbudowany system korzeniowy. Motylkowate kwiaty o fioletowo-różowej lub niebiesko-liliowej barwie pojawiają się w okresie od czerwca do sierpnia. 

Właściwości lukrecji

Prozdrowotne właściwości lukrecji znane były już w czasach starożytnych. Po roślinę chętnie sięgali Egipcjanie, Chińczycy, Rzymianie i Grecy, przygotowując z niej środki na kaszel, przeziębienie i wzdęcia. Lukrecja stosowana była w leczeniu bólu gardła, kataru, astmy i zapalenia oskrzeli. Do dziś lukrecja stanowi cenny surowiec roślinny. W korzeniu lukrecji znajdują się liczne substancje w tym: 

• flawonoidy: flawanony, chalkonów, izoflawany, flawonole; 
• saponiny triterpenowe: glicyryzyna, kwas likwirytynowy, kwas likwirycjowy, kwas glabrykowy, glicyretol, glabrolid i izoglabrolid; 
• kumaryny: herniaryna, glikokumaryna, umbeliferon; 
• polisacharydy; 
• sterole; 
• olejki eteryczne: tymol, karwakrol, α-mircen, p-cymen, karwon. 

Badania potwierdziły wiele korzystnch właściwości lukrecji. Glycyrrhiza pobudza wydzielanie śluzu w tchawicy, dzięki czemu redukuje podrażnienie gardła i ułatwia odkrztuszanie wydzieliny. Apiozyd likwirytyny i jego metabolity działają przeciwkaszlowo. Glicyryzyna, kwas glicyryzynowy, likwirytyna i likwirytygenina wykazują właściwości przeciwzapalne. 

Ekstrakty i wyciągi z lukrecji działają przeciwbakteryjne, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo. Lukrecji przypisuje się potencjalne działanie immunomodulujące i hepatoprotekcyjne. Dzięki takim substancjom jak formononetyna, glabrydyna i kwas 18β-glicyryzynowy lukrecja może być stosowana w leczeniu lub zapobieganiu osteoporozie. Ponadto lukrecji przypisuje się właściwości przeciwwrzodowe, przeciwnowotworowe i neuroprotekcyjne. 

Zastosowanie lukrecji

Z lukrecji chętnie korzysta przemysł spożywczy. Każdy, kto choć raz jadł czarne cukierki zwijane w „ślimaki”, wie, jak smakuje lukrecja. Za słodki smak lukrecji odpowiedzialna jest glicyryzyna, substancja aktywna 50 razy słodsza od cukru trzcinowego. Lukrecja ma słodkawy, ostry smak, przypominający nieco anyż. Na sklepowych półkach można znaleźć nie tylko słodycze z lukrecji, ale i gumy do żucia czy pasty do zębów z dodatkiem tego składnika. 

Preparaty z wyciągiem z lukrecji stosowane są w leczeniu egzem, łuszczycy i stanów zapalnych skóry ze względu na działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przeciwalergiczne i rozjaśniające skórę. Lukrecja wchodzi w skład lekarstw stosowanych w chorobach układu oddechowego, niestrawności i chorobie wrzodowej. W aptekach dostępne są płyny, syropy i pastylki z lukrecją. 

Korzeń lukrecji – skutki uboczne

Lukrecja spożywana w umiarkowanej ilości i przez krótki czas jest bezpieczna dla zdrowia. Niewskazane są natomiast jednorazowe, duże dawki lukrecji lub jej długotrwałe spożycie. Skutki uboczne przedawkowania obejmują takie objawy jak: problemy z pamięcią, osłabienie mięśni, bóle głowy, zatrzymanie płynów, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia pracy serca. Lukrecji nie powinny spożywać kobiety w ciąży, ponieważ zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu. 

Bibliografia: 

1. Antoniak K., Dudek-Makuch M., Bylka W. Lukrecja – czy tylko słodka? Związki chemiczne, aktywność biologiczna, Postępy Fitoterapii 2020,21(3): 154-160. 
2. Klasik-Ciszewska S., Wojnar W., Kaczmarczyk-Sedlak I, Lukrecja gładka (Glycyrrhiza glabra L.)  i jej zapobiegawczy wpływ na rozwój osteoporozy, Postępy Fitoterapii 2016,17(2): 106-110. 
3. Noreen S., Mubarik F., Farooq F., Khan M., Khan A., Pane Y, Medicinal Uses of Licorice (Glycyrrhiza glabra L.): A Comprehensive Review, Macedonian Journal of Medical Sciences. 2021,27; 9(F): 668-675.