urlop macierzyński 2020 Urlop macierzyński w 2020 roku. Zdj: Unsplash

Urlop macierzyński w 2020 roku

Spis treści:

Urlop macierzyński - zdaniem wielu „urlop” w tym kontekście to oksymoron. Jest to tymczasowy urlop od pracy zawodowej. Komu przysługuje urlop macierzyński, ile trwa i na jakie świadczenia można liczyć na urlopie macierzyńskim?

Urlop macierzyński - komu przysługuje

Macierzyństwo to wyzwanie. Przyszłe aktywne zawodowo mamy stają przed wieloma dylematami związanymi nie tylko z opieką nad dzieckiem.

Urlop macierzyński przysługuje:
• Kobiecie po urodzeniu jednego lub kilkorga dzieci podczas jednego porodu

Warto wiedzieć, że urlop macierzyński oraz świadczenia przysługują również:
• Kobiecie po poronieniu, niezależnie od tygodnia zakończenia ciąży
• Kobiecie po urodzeniu martwego dziecka (dzieci)

Urlop i zasiłek macierzyński przysługuje kobietom, które są zatrudnione z tytułu umowy o pracę.

Część urlopu macierzyńskiego - 14 tygodni - jest to okres, który obowiązkowo musi wykorzystać matka dziecka. Z tego sześć tygodni można wykorzystać jeszcze przed planowanym terminem porodu. Sześć tygodni można również „przekazać” ojcu dziecka (o ile jest osobą ubezpieczoną). Pozwala to młodej mamie szybciej wrócić do aktywności zawodowej, jeśli ma taką chęć.

Jaki wymiar ma urlop macierzyński w 2020?

Długość urlopu macierzyńskiego jest zależna od tego, ile dzieci kobieta urodziła podczas jednego porodu.

• Jedno dziecko - 20 tygodni
• Bliźnięta / dwojaczki - 31 tygodni
• Trojaczki - 33 tygodnie
• Czworaczki - 35 tygodni
• Co najmniej pięcioraczki - 37 tygodni

Takie same długości urlopu przysługują również osobie, która przyjmuje dziecko na wychowanie. Urlop można wówczas wykorzystać do 7 r.ż. dziecka (lub później, jeśli dziecko ma odroczony obowiązek szkolny). Rodzice adopcyjni mogą skorzystać także z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Natomiast w przypadku kobiety po stracie przysługuje 56 dni urlopu.

  • Czy urlop macierzyński można przedłużyć lub skrócić? Tak, możliwe jest również „przedłużenie” urlopu macierzyńskiego za pomocą urlopu rodzicielskiego.
  • Obydwoje rodziców może wykorzystać łącznie 34 tygodnie urlopu rodzicielskiego - czyli np. jedno z rodziców 20 tygodni, drugie 14, albo jednocześnie lub kolejno oboje po 17 tygodni.

Można również wziąć urlop wychowawczy na dziecko do 6 r.ż., jest to jednak okres niepłatny. Przebywając na urlopie wychowawczym można uzyskać z tego tytułu dodatek w wysokości 400 zł, niezależnie od liczby dzieci pod opieką.

Wysokość zasiłku na urlopie macierzyńskim

Zasiłek na urlopie macierzyńskim przysługuje osobie objętej ubezpieczeniem chorobowym.

  • Urlop po stracie ciąży lub martwym urodzeniu, jest płatny w 100 proc.
  • Zasiłek na urlopie macierzyńskim po narodzinach dziecka wynosi 100 proc., jeśli kobieta korzysta tylko z urlopu macierzyńskiego w podstawowym wymiarze.
  • Zasiłek po przyjęciu dziecka na wychowanie również wynosi 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Jeśli pracownica złoży wniosek o urlop rodzicielski (w ciągu 21 dni po porodzie lub jednocześnie z wnioskiem o urlop macierzyński), wtedy wymiar zasiłku na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim wynosi 80 proc. podstawy.

Istnieje również możliwość podzielenia świadczeń tj. 100 proc. w okresie urlopu macierzyńskiego oraz 60 proc. w okresie urlopu rodzicielskiego. W przypadku kobiet, które urodziły co najmniej bliźnięta, korzystniejszym finansowo rozwiązaniem jest wariant 100 proc. + 60 proc. (gdyż urlop macierzyński trwa dłużej). W przypadku "pojedynczych" mam, warianty 100+60 lub 80 proc., finalnie dają takie same kwoty.

Do wyliczenia wysokości świadczeń bierze się pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie (po odliczeniu składek) z ostatnich 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzonych miesiącem, w którym został rozpoczęty urlop macierzyński (lub niezdolność do pracy, np. zwolnienie w ciąży).

U osób niepracujących na etacie uwzględnianie jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy (pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe lub wypadkowe), również przed miesiącem rozpoczęcia urlopu. Kwotę tę pomniejsza się o 13,71 proc.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zamieszcza na swoich stronach na bieżąco informacje dotyczące podstawy wymiaru świadczeń.

Świadczenie rodzicielskie tzw. kosiniakowe jest wypłacane osobom, którym nie przysługuje zasiłek macierzyński. Kosiniakowe wypłaca wójt, burmistrz lub prezydent miasta w kwocie 1000 zł przez rok po urodzeniu dziecka.

- Pierwszy rok życia dziecka to czas, gdy potrzebuje ono matki przy sobie. Dla młodej mamy to również czas na powrót do formy fizycznej i psychicznej po ciąży i porodzie. Trudno godzić aktywność zawodową w pełnym wymiarze z opieką nad noworodkiem. Każdy rodzic wie, jak wymagające są tak małe dzieci. Dzięki możliwości skorzystania z urlopu macierzyńskiego lub świadczenia kosiniakowego każda mama może pozwolić sobie na większy komfort psychiczny oraz finansowy po urodzeniu dziecka i, w jak najwyższym stopniu to możliwe, na zabezpieczenie jego potrzeb - mówi Paulina Świderska, pracownik socjalny.

Urlop macierzyński - wymagane dokumenty

Wniosek o urlop macierzyński należy złożyć do właściwego płatnika składek: pracodawcy, zleceniodawcy lub ZUS.

Tutaj znajdziesz do pobrania WNIOSEK O URLOP MACIERZYNSKI I RODZICIELSKI w formacie PDF oraz WNIOSEK O URLOP MACIERZYŃSKI I RODZICIELSKIw formacie doc. 

  • W przypadku narodzin biologicznego dziecka wymagane jest: zaświadczenie lekarskie z datą porodu (lub planowaną datą porodu, w przypadku korzystania z urlopu macierzyńskiego jeszcze przed rozwiązaniem) oraz akt urodzenia dziecka. O urlop rodzicielski można wnioskować na co najmniej 21 dni przed jego rozpoczęciem.
  • W przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie: zaświadczenie z sądu opiekuńczego z datą wnioskowania do sądu o przysposobienie dziecka lub kopia wniosku o wszczęcie postępowania ws.przysposobienia dziecka. Na tych dokumentach musi widnieć także data urodzenia dziecka. Należy również załączyć oświadczenie o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz ewentualnie decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.
  • Rodziny zastępcze powinny przekazać orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej lub umowę z lokalnym starostwem, dokument potwierdzający wiek dziecka i ewentualnie decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, jeśli taka sytuacja ma miejsce.
  • W przypadku poronienia lub martwego urodzenia należy przedstawić akt urodzenia dziecka. W tej sytuacji nie ma wymogu przedstawienia zaświadczenia ze szpitala albo zaświadczenia o pochówku.

Urlop macierzyński a zwolnienie z pracy

Pracodawca nie może zwolnić osoby przebywającej na urlopie macierzyńskim, z wyjątkiem sytuacji, gdy uzasadnione jest rozwiązanie umowy z winy pracownika lub pracodawca ogłosił upadłość, lub likwidację miejsca pracy.

W tych ostatnich przypadkach, jeśli pracodawca zamknął działalność, wówczas świadczenia na urlopie macierzyńskim nadal są wypłacane przez ZUS. Obowiązkiem pracodawcy jest wypłata za okres wypowiedzenia (mimo że w tej sytuacji kobieta nie ma możliwości świadczyć pracy) oraz za ewentualnie niewykorzystane dni urlopowe.

Urlop macierzyński a podjęcie pracy

Zgodnie z prawem, będąc na urlopie macierzyńskim, można podejmować pracę nawet w pełnym wymiarze godzin na umowę o pracę. Warunkiem jest zawarcie umowy z innym pracodawcą niż ten, który udzielił  urlopu macierzyńskiego. Nie traci się jednocześnie prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Pracę u tego samego pracodawcy, który udzielił urlopu macierzyńskiego, można podjąć po urlopie macierzyńskim, ale pozostając jeszcze na urlopie rodzicielskim. Można pracować wówczas maksymalnie na pół etatu, a świadczenia z tytułu urlopu rodzicielskiego, będą odpowiednio obniżone. Jednocześnie jednak wydłuża się w ten sposób wymiar urlopu rodzicielskiego, do 64 tygodni dla rodziców jednego dziecka i do 68 dla rodziców wieloraczków.

    Sprawdź powiązane tematy

    Posłuchaj podcastów stworzonych przez mamy dla mam!

    Sprawdź