Przejdź do treści

Rzeżączka to choroba weneryczna. Jak przebiega diagnoza i leczenie?

Rzeżączka - objawy u kobiet i mężczyzn, leczenie Adobe Stock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Podoba Ci
się ten artykuł?

Rzeżączka to wciąż powszechna choroba weneryczna, wywoływana przez bakterię Neisseria gonorrhoeae. Zakażenie dwoinką rzeżączki może prowadzić do zapalenia cewki moczowej u kobiet i mężczyzn oraz rzeżączkowego zapalenia gardła i odbytu. Jakie są objawy rzeżączki i na czym polega jej leczenie? Czy rzeżączka jest wyleczalna?

Co to jest rzeżączka?

Rzeżączka to choroba wywoływana przez gram-ujemną bakterię – dwoinkę rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Do zakażenia patogenem dochodzi prawie wyłącznie drogą płciową. Bakteria jest wrażliwa na temperaturę (ginie po kilku minutach w temperaturze 60 st. Celsjusza), wysychanie i środki dezynfekcyjne, dlatego przenoszenie jej innymi drogami zakażenia jest praktycznie niemożliwe. 

W Europie rzeżączka jest drugą najczęstszą chorobą przenoszoną drogą płciową. Szacuje się, że na świecie dochodzi codziennie do miliona nowych zakażeń chorobami przenoszonymi drogą płciową, a rocznie odnotowuje się 376 milionów nowych zakażeń chlamydiami, rzeżączką, kiłą i rzęsistkowicą. Ze względu na fakt, że nie wszystkie przypadki rzeżączki są diagnozowane i zgłaszane, zapadalność na to schorzenie może być w rzeczywistości wyższa. 

Częstotliwość występowania rzeżączki jest 3 razy wyższa u mężczyzn niż u kobiet, co jest związane z większą zachorowalnością wśród mężczyzn homoseksualnych oraz częstszym objawowym przebiegiem rzeżączki u tej płci. Najczęściej chorują osoby młode, w wieku 15-29 lat. 

Jak można zarazić się rzeżączką?

Rzeżączka przenosi się drogą płciową, w tym podczas seksu oralnego i analnego, podczas którego dochodzi do kontaktu błoń śluzowych z wydzieliną zakaźną. Choroba przenoszona jest również drogą łożyskową w czasie porodu. Ryzyko zakażenia rzeżączką jest wyższe u osób podejmujących ryzykowne kontakty seksualne, czyli mających wielu partnerów czy niestosujących prezerwatyw.

Objawy rzeżączki

Objawy rzeżączki pojawiają się po około 7-14 dniach od zakażenia. Najczęściej dochodzi do zakażenia cewki moczowej, ale choroba może rozwijać się także w jamie ustnej, gardle i w okolicach odbytnicy po odbyciu stosunku oralno-genitalnego lub analno-genitalnego. W przypadku zakażenia odbytu, u większości osób choroba przebiega bezobjawowo. Przy zapaleniu gardła objawy rzeżączki pojawiają się u mniej niż 10% chorych, dlatego często schorzenie nie jest rozpoznawane. Jak wygląda rzeżączka gardła? Możliwe symptomy to:  

  • zaczerwienienie,  
  • obrzęk łuków podniebiennych, 
  • ból gardła nasilający się przy połykaniu,  
  • ropna wydzielina.  

U osób z rzeżączką istnieje również ryzyko rozwoju rzeżączkowego zapalenia spojówek, do którego dochodzi w wyniku przeniesienia bakterii z zakażonego miejsca do oczu – tak najczęściej choroba manifestuje się u noworodków. Rzadką odmianą jest rzeżączka stawowo-skórna, pojawiająca się, gdy bakterie rozprzestrzenią się po całym organizmie. Choroba atakuje wtedy stawy (głównie kolanowe, skokowe i nadgarstka) oraz powierzchnię skóry objawia się wysypką w postaci krost otoczonych zapalną obwódką. Guzek rzeżączki z wyglądu przypomina kurzajkę i zazwyczaj pojawia się na stopie lub dłoni. 

Objawy rzeżączki u mężczyzn

U mężczyzn rzeżączka objawia się gęstą, żółtawą wydzieliną z cewki moczowej i zaczerwienieniem jej ujścia. Symptomy te pojawiają się po 2-5 dniach po kontakcie z patogenem. Powikłaniem rzeżączki u mężczyzn jest zapalenie jąder i najądrzy. 

Objawy rzeżączki u kobiet

U kobiet rzeżączka bardzo często przebiega bezobjawowo (80% przypadków). Niestety, niewykryta rzeżączka może doprowadzić do zapalenia jajowodów, narządów miednicy, niepłodności oraz ciąży pozamacicznej. Jeśli symptomy chorobowe się pojawiają, są to przede wszystkim: 

  • ropne upławy z pochwy, 
  • przekrwienie, 
  • ból przy oddawaniu moczu (dyzuria), 
  • świąd i pieczenie w okolicy cewki moczowej, 
  • częstomocz, 
  • bóle miednicy mniejszej. 
lekarz, wenerolog

Diagnostyka rzeżączki

Diagnostyka rzeżączki obejmuje przeprowadzenie dokładnego wywiadu medycznego z pacjentem i zebranie informacji o rodzaju występujących objawów, czasie ich trwania czy podejmowanych kontaktach seksualnych. Lekarz bada też okolicę objętą procesem chorobowym. Następnym krokiem jest wykonanie badań laboratoryjnych. Podstawowym badaniem diagnostycznym jest posiew wymazu pobranego z cewki moczowej, kanału szyjki macicy, pochwy, gardła lub odbytu, w zależności od lokalizacji zmian. 

Neisserię gonorrhoeae wykrywa się również za pomocą hodowli bakterii przeprowadzonej na podłożach selektywnych. Badaniem o najwyższej czułości (>96%) jest badanie molekularne metodą amplifikacji kwasów nukleinowych (test NAAT). Wykorzystuje się je u osób z podejrzeniem rzeżączki bezobjawowej oraz jako badanie przesiewowe w kierunku rzeżączki gardła i odbytu. Badanie moczu w kierunku rzeżączki nie jest optymalną metodą diagnostyczną. 

Rzeżączka – leczenie

Leczenie rzeżączki polega na zastosowaniu antybiotykoterapii – rodzaj i dawka antybiotyku zależy od lokalizacji zakażenia. Najczęściej stosowane są ceftriakson (podany domięśniowo) oraz azytromycyna (w formie doustnej). Nie istnieją domowe sposoby leczenie rzeżączki. Nie należy też zwlekać z leczeniem w nadziei, że sama przejdzie, grozi to bowiem różnymi powikłaniami. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej terapii możliwe jest całkowite wyleczenie rzeżączki, należy jednak pamiętać o rezygnacji ze stosunków seksualnych na czas leczenia oraz nie zapominać o wykonywaniu badań kontrolnych. 

 

Bibliografia: 

  1. Korzeniewski K., Choroby przenoszone drogą płciową u powracających z podróży, Forum Medycyny Rodzinnej 2020, tom 14, nr 1, 11-25. 
  2. Serwin A., Koper M., Unemo M., Rzeżączka w XXI wieku – sytuacja na świecie i w Polsce, Przegląd Epidemiologiczny PRZEGL EPIDEMIOL 2014, 68: 127-131. 
  3. Serwin A., Majewski S., Żaba R., Kaszuba A., Szepietowski J., Diagnostyka i leczenie rzeżączki: komentarz grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Przegląd Dermatologiczny 2014, 101, 179-180. 

Podoba Ci się ten artykuł?

Powiązane tematy: