Zakupoholizm wbrew powszechnej opinii nie jest tylko chorobą młodych kobiet. Cierpią na niego ludzie w różnym wieku, nawet mężczyźni. To uzależniający nałóg, którego leczenie odbywa się za pomocą terapii. Jakie są objawy zakupoholizmu i jak sobie z nim radzić?
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Zakupoholizm to choroba XXI w., która prowadzi do uzależnienia od kupowania. Skłonności te po raz pierwszy jako syndrom chorobowy zostały opisane w XX w. przez Kraepelina i Bleulera, którzy określili je mianem zachowania patologicznego. Syndrom zakupoholizmu od lat pozostaje przedmiotem badań i obserwacji, skłania naukowców do tworzenia teorii o genezie choroby. Zakupoholizm przez psychologię traktowany jest jako problem uzależnienia i niekontrolowany popęd.
Zakupoholizm: objawy
Zakupoholizm objawia się nagle jako wyraz reakcji emocjonalnej i przypływ uczuć. Często pojawia się spontanicznie i polega na kupowaniu czegokolwiek w celu uspokojenia emocji. Osoba dotknięta zakupoholizmem skrupulatnie gromadzi środki, czeka na wyprzedaże i okazje promocyjne, by to właśnie podczas nich wpaść w szał niekontrolowanych zakupów. Wówczas nie jest ważne, czy wybierane rzeczy będą przydatne. Najistotniejsze jest samo polowanie na okazje. Zakupoholizm objawia się zbieractwem nowych rzeczy w postaci odzieży, butów, dodatków do domu, biżuterii, drobnych gadżetów. Dodatkowo u osób dotkniętych zakupoholizmem zauważa się:
- widoczną poprawę nastroju po dokonaniu nawet drobnych zakupów
- spędzanie dużej ilości czasu na planowaniu wydatków, tworzeniu listy sklepów
- wydawanie pieniędzy w pierwszej kolejności na niepotrzebne rzeczy, dopiero później opłacane są rachunki czy kupowane jest jedzenie
- pożyczanie pieniędzy od znajomych
- zaciąganie pożyczek w bankach
- popadanie w konflikty i niekontrolowane ataki złości w przypadku próby zwrócenia uwagi na niekontrolowane kupowanie
- ukrywanie zakupionych rzeczy w szafach, pod łóżkiem. Bardzo często kupione rzeczy nie są nigdy rozpakowywane, a ubrania w szafach pomimo upływu czasu nadal wiszą z metkami.
Skąd się bierze zakupoholizm?
Na rozwój zakupoholizmu wpływ ma szereg czynników zewnętrznych, w tym podłoże społeczne, duchowe i psychologiczne. Uzależnienie związane jest ze zwiększeniem stężenia serotoniny i dopaminy, które stymulują pracę mózgu. Stwierdzono, że na zakupoholizm bardzo istotny wpływ ma okres dzieciństwa, a następnie zajmowany status społeczny. Często w uzależnienie popadają osoby, które w młodych latach doznały wstydliwego ubóstwa. Nadmierne kupowanie ma być więc rekompensatą złych przeżyć lub ochroną przed powrotem do biedy. Kolejnym czynnikiem stymulującym jest chęć wpisania się w określoną grupę społeczną. Osoba patologicznie kupująca rzeczy chce w ten sposób spełnić wymagania, jakie stawia przed nią środowisko. Początkowo objawia się to drobnymi zakupami, m.in. określonych marek kosmetyków, ubrań, dodatków. Następnie przechodzi w konieczność bywania w tych samych miejscach i jedzenia tych samych rzeczy co ludzie, których się podziwia. Zakupoholizm jest w mniemaniu chorych osób rekompensatą za negatywne i przykre doświadczenia. To chwilowa poprawa nastroju. Wprowadza kupującego w stan spokoju, relaksu i podnosi jego wartość. Zakupoholizm spotykany jest również u osób, którym w dzieciństwie niczego nie brakowało pod względem materialnym, ale w rodzinie istniały np. uzależnienia od alkoholu, przemoc. W tym wypadku niekontrolowane ataki kupowania są sposobem na radzenie sobie ze stresem, negatywnymi wspomnieniami.
Zobacz także
Czy zakupoholizm wymaga leczenia?
Leczenie zakupoholizmu, podobnie jak w przypadku innych nałogów (alkoholizm, hazard), jest trudne, bowiem wymaga pełnej współpracy ze strony chorego i uświadomienia go o istnieniu problemu. O pomoc należy zwrócić się do psychologa, który po dokładnym wywiadzie z osobą uzależnioną, a następnie z jej bliskimi przeanalizuje podłoże choroby i ustali leczenie. Terapia osoby dotkniętej zakupoholizmem wymaga pomocy bliskiej osoby, która ma poniekąd pełnić rolę kontrolera, nadzorować zakupy chorego. Leczenie oprócz wizyt u psychologa wymaga wdrożenia w życie szeregu zasad, np. przestrzegania listy zakupów, odkładania pieniędzy na konto oszczędnościowe, regularnego spłacania kredytu. Zakupoholizm mający podłoże w okresie dziecięcym wymaga przepracowania starych problemów i tym samym wypracowania przez chorego poczucia własnej wartości.
Najnowsze w naszym serwisie
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Przed diagnozą maskowałam się, chciałam się dostosowywać, a i tak nigdy mi się nie udawało” – mówi Katarzyna Zwolska-Płusa z fundacji Dziewczyny w Spektrum
„Dziś wiem, jak bardzo odłączone od siebie i swoich ciał są osoby zmagające się z ortoreksją. To nie ma prawa skończyć się dobrze” – mówi Ola
„20 proc. pacjentek, niejednokrotnie nawet z zaawansowaną endometriozą, nie ma żadnych dolegliwości bólowych” – mówi dr Jan Olek
