Czym charakteryzuje się naderwanie mięśnia? Przyczyny, objawy i sposób leczenia

Naderwanie mięśnia łydki czy naderwanie mięśnia dwugłowego ramienia to sytuacja, w której poddane rozciąganiu włókna mięśniowe przestają zachowywać spójność i ulegają częściowemu rozdarciu w przebiegu nagłych zdarzeń lub długotrwale powtarzających się mikrouszkodzeń.

Objawy naderwania mięśnia są do siebie zbliżone niezależnie od lokalizacji uszkodzonego mięśnia. Najczęściej spotykanymi kontuzjami tego typu są: naderwanie mięśnia brzuchatego łydki, dwugłowego ramienia, naderwanie mięśnia barku czy mięśnia piersiowego. Nieumiejętne wykonywanie ćwiczeń lub nagła, dynamiczna aktywność mogą być przyczyną naderwania niemal większości mięśni posturalnych.

Co oznacza naderwanie mięśnia?

Naderwanie mięśnia to stan, w którym doszło do uszkodzenia i przerwania części włókien mięśnia, zwykle w miejscu przejścia jego brzuśca w ścięgno. W wyniku mikrouszkodzeń miofibryli dochodzi do nadmiernego przesunięcia się ich względem siebie i utraty spójności. Stan zapalny i fizyczne uszkodzenie mięśnia powstałe na skutek zniszczeń strukturalnych ograniczają sprawność fizyczną danej okolicy ciała i wywołują wiele nieprzyjemnych objawów, głównie bólowych. Naderwanie mięśnia należy odróżniać od naciągnięcia. Naderwanie to przerwanie części włókien, z kolei naciągnięcie oznacza przekroczenie fizjologicznej zdolności na rozciąganie danej tkanki bez przerwania.

Objawy naderwania mięśnia

W zależności od indywidualnej wytrzymałości mięśnia oraz czynnika prowokującego naderwanie mięśnia wyróżnia się 3 stopnie uszkodzenia:

• I stopień – naderwanie mięśnia w minimum 5% objawiające się lekką lub umiarkowaną bolesnością, niewielkim obrzękiem i krwiakiem,
• II stopień – naderwanie większej części mięśnia, charakteryzujące się silnym bólem również w spoczynku, krwiakiem i obrzękiem oraz spadkiem siły mięśniowej i tkliwością palpacyjną,
• III stopień – oznacza zerwanie mięśnia, czyli przerwanie ciągłości 100% włókien. Objawy są w większości podobne jak przy naderwaniu, mają tylko znacznie większą intensywność.

Ból przy naderwaniu mięśnia objawia się zwykle nagle i ma kłujący, piekący charakter nasilający się przy próbie nawet niewielkiego napięcia mięśnia. Objawami naderwania mięśnia są także widoczne zgrubienia włókien i zagłębienia w miejscu uszkodzenia oraz często powtarzające się mimowolne skurcze mięśnia. W zależności od lokalizacji naderwanego mięśnia mogą pojawić się dodatkowe objawy związane z ograniczeniem ruchomości, np.:

• naderwanie mięśnia uda czy pośladka może spowodować trudności w chodzeniu lub wykluczyć tymczasowo z uprawiania sportu;
• naderwanie mięśnia szyi jest przyczyną bólu głowy i sztywności karku;
• naderwanie mięśni klatki piersiowej, np. naderwanie mięśnia międzyżebrowego może być przyczyną nieefektywnego oddychania, zaburzenia mechaniki pracy klatki piersiowej i nerwobóli międzyżebrowych.

Przyczyny naderwania mięśni

Naderwanie mięśni przedramienia, ramienia czy innych mięśni szkieletowych może powstać w tzw. mechanizmie bezpośrednim o ostrym charakterze, czyli wskutek uderzenia, upadku, stłuczenia, nagłego zrywnego ruchu. Mechanizm pośredni to długotrwałe, sumujące się nadmierne przeciążenie fizyczne (nieprawidłowa technika wykonywania ćwiczeń, przewlekłe zmęczenie, zaburzona koordynacja nerwowo-mięśniowa czy zmniejszona odporność na mikrourazy. Naderwanie mięśnia dwugłowego ramienia najczęściej spowodowane jest przez nieprzygotowanie fizyczne do treningu siłowego. Nierozgrzanie układu ruchu przed próbą podniesienia dużego ciężaru grozi naderwaniem mięśni.

Leczenie naderwania mięśnia

Pierwszymi krokami w ostrej fazie są działania przeciwbólowe i przeciwzapalne, np.:

• chłodzenie lodem lub okładami,
• lekka kompresja okolicy naderwanego mięśnia w celu ograniczenia obrzęku,
• unieruchomienie lub ograniczenie ruchomości, np. w ortezie,
• uniesienie kończyny i odpoczynek,
• leki przeciwbólowe.

Właściwa rehabilitacja obejmująca ćwiczenia ruchowe, zaawansowane zabiegi fizykoterapeutyczne i manualne zalecana jest po ustąpieniu ostrego stanu zapalnego tkanek miękkich, czyli po ok. 3–4 dobach.

Rehabilitacja naderwanego mięśnia

W leczeniu naderwanego mięśnia stosuje się, m.in.:

• laseroterapię, magnetoterapię, ultradźwięki, krioterapię, hydromasaże i kąpiele perełkowe,
• kinesiotaping oraz terapię powięziową i izometryczną relaksację mięśnia,
• ćwiczenia naderwanego mięśnia, głównie: ćwiczenia izometryczne, koncentryczne i rozciągające, siłowe, ogólnousprawniające w wodzie (szczególnie polecane przy naderwaniu mięśnia nadgrzebieniowego, mięśni klatki piersiowej, grzbietu i brzucha).

Naderwania mięśni można uniknąć poprzez odpowiednią rozgrzewkę i regularny wysiłek o prawidłowej metodyce. Profilaktykę można uzupełnić zbilansowaną dietą i utrzymywaniem prawidłowego nawodnienia organizmu.