Neurotyzm – kim jest człowiek neurotyczny i jak funkcjonuje?

Neurotyzm nie posiada konkretnie zdefiniowanej przyczyny. Istnieją trzy główne teorie które mogą go wywoływać – pierwszą przyczyną mogą być negatywne przeżycia dzieciństwa (według Karen Horney). Według Paula Costy i Roberta McCrae neurotyzm ma podłoże genetyczne. Od strony fizjologicznej osobowość ta to nadmierna aktywność współczulnego układu nerwowego.

Człowiek neurotyczny – kim jest?

Neurotyzm jest nazwą nadmiernie wrażliwej i emocjonalnej osobowości. Człowiek neurotyczny ma tendencję do nadmiernego zamartwiania się, przeżywania negatywnych sytuacji, przygnębienia się oraz przeżywania sytuacji, które dla zwykłego człowieka minęły już i nie są warte odnotowania. Osobowości neurotycznej towarzyszą również stany lękowe, nadmierna samokrytyka oraz niska odporność na stres. Neurotycy to osoby szczególnie podatne i narażone na choroby psychiczne oraz uzależnienia. Wysoka intensywność neurotyzmu może przyczyniać się do rozwoju depresji, fobii czy zaburzeń lękowych. Osobowość tę można leczyć terapią, na którą często decydują się również partnerzy żyjący w związkach z takimi osobami.

Termin neurotyzmu w psychologii wprowadził w XX wieku Hans Eysenck, który stworzył teorię cech temperamentu. Neurotyczność wraz z psychotycznością i ekstrawersją są trzema podstawowymi wymiarami osobowości. Neurotyzm jest często uważany za przyczynę otyłości i anoreksji. Poziom neurotyczności zmienia się w trakcie życia danej osoby, a sama neurotyczność może zmieniać się pod wpływem pozytywnych i negatywnych doświadczeń w życiu.

Neurotyzm – objawy

Choć neurotyzm nie posiada konkretnego modelu, istnieje wiele charakterystycznych objawów towarzyszących osobom neurotycznym. Pierwszym jest wyolbrzymiona i niewspółmierna reakcja na negatywne wydarzenia. Człowiek neurotyczny często jest niezadowolony, zaniepokojony, sfrustrowany oraz odczuwa lęk. Objawy te często nie są w pełni uzasadnione. Ważnym objawem neurotyzmu jest surowe ocenianie siebie oraz dążenie do perfekcji, która jako jedyna ich zadowala. Osoby neurotyczne bardzo często są dobrymi pracownikami, studentami czy uczniami. Często wysoko i zasłużenie oceniane przez innych, doszukują się fałszu w takiej ocenie i nie są zadowolone z wykonanej pracy. Takie funkcjonowanie przekłada się też na szybkie wypalenie zawodowe – związane z domniemanymi ciągłymi porażkami.

Neurotycy bardzo często nie potrafią również obiektywnie ocenić danej sytuacji – poprzez to samodzielnie wzbudzają w sobie poczucie winy, konkretne negatywne wyobrażenia oraz uważają, że sytuacja jest negatywna, gdy tak nie jest. Człowiek neurotyczny przeważnie jest też osobą nieśmiałą oraz wycofaną. Osoba taka boi się negatywnej oceny innych oraz jest podatna na wysoką presję ze strony otoczenia. Często doświadcza też nadmiernego zawstydzenia.

Terapia

Osobowość neurotyczna w świetle medycyny nie jest uważana za chorobę. Funkcjonowanie osoby może jednak być utrudnione dla niej samej i jej partnera. Najskuteczniejszą metodą leczenia jest terapia. W jej trakcie wykonywany jest test EPQ – R, który ma za zadanie dokładnie określić osobowość. Po interpretacji wyniku przez specjalistę, dobiera on odpowiednie środki leczenia. Podczas spotkania z terapeutą, analizuje się zdarzenia z przeszłości — szczególnie z dzieciństwa, które mogą mieć wpływ na osobowość danej persony. Ma to na celu odkrycie przyczyn oraz zrozumienie obecnych problemów związanych z osobowością.