Szpiczak mnogi, nazywany również plazmocytowym, to złośliwy nowotwór szpiku kostnego. Jego charakterystyczną cechą jest namnażanie się wadliwych komórek układu odpornościowego, przez co nie spełniają one swoich rzeczywistych funkcji. Rozpoznanie szpiczaka stanowi wyzwanie dla lekarzy, ponieważ choroba ma powolny i bezobjawowy przebieg.
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
U chorych na szpiczaka mnogiego objawy są nieswoiste. Klasycznym symptomem jest ból kostny, który może być zinterpretowany jako objaw innego, niegroźnego schorzenia i podatność na złamania powstała na skutek wyniszczenia kości. Leczenie jest uwarunkowane stadium choroby, ale rokowania nie zawsze są pomyślne. Chorzy ze szpiczakiem w pierwszym stadium żyją około 7 lat od momentu postawienia diagnozy.
Co to jest szpiczak mnogi i dlaczego powstaje?
Szpiczak mnogi, inaczej plazmocytowy, to złośliwy nowotwór szpiku kostnego. Stanowi zaledwie 1% spośród wszystkich nowotworów złośliwych i tylko 14% nowotworów układu krwiotwórczego. W większości występuje u mężczyzn. Szczyt zachorowań odnotowuje się między 60–70 rokiem życia.
Choć etiologia nowotworu nie została do końca wyjaśniona, to u chorych ze szpiczakiem mnogim przyczyn zachorowania upatruje się w wieloletnim kontakcie z substancjami chemicznymi lub promieniowaniem jonizującym. Do czynników ryzyka zalicza się także wiek, obniżoną odporność i zaburzenia hormonalne. Nowotwór rozwija się w szpiku kostnym, najczęściej w kościach czaszki, kręgosłupa lub żeber. Ponieważ zmiany są rozsiane w kilku miejscach, określono go mianem mnogiego.
Cechą charakterystyczną szpiczaka mnogiego jest namnażanie wadliwych komórek układu odpornościowego tzw. plazmocytów. Powstają one na skutek przekształcenia się limfocytów B – białych krwinek odpowiedzialnych za odporność, w odpowiedzi na bodziec zewnętrzny. Zmienione pod wpływem czynnika chorobowego, nie mogą spełniać należycie swojej funkcji. Rozrost komórek plazmocytowych prowadzi do powolnego wyniszczenia kości, co zwiększa ich podatność na złamania.
Jak się objawia szpiczak mnogi?
Nowotwór taki jak szpiczak bardzo długo rozwija się w ukryciu, więc choroba może się ujawnić dopiero po wielu latach, gdy jest już w zaawansowanym stadium. Najczęstszym symptomem jest ból kostny, zwłaszcza w dolnej części kręgosłupa i postępująca kruchość kości z tendencją do urazów. Typowe dla szpiczaka mnogiego objawy neurologiczne takie jak: drętwienia i mrowienia utrudniają życie codzienne.
Inne symptomy szpiczaka są mało charakterystyczne, dlatego można je błędnie zinterpretować. Chory jest osłabiony, boryka się z podwyższoną temperaturą i traci na wadze. W badaniach laboratoryjnych zauważalna jest niedokrwistość i wysoki poziom wapnia przedostającego się do krwi na skutek degradacji kości. Nadmiar tego pierwiastka może zaburzać pracę serca i mózgu. Upośledzona jest praca narządów wewnętrznych, ponieważ odkłada się w nich białko.
Pojawiające się przy szpiczaku mnogim objawy skórne należą do rzadkości. U niektórych chorych można zaobserwować twardnienie i nadmierną pigmentację skóry oraz nadmiar owłosienia.
Zobacz także
Białaczka limfatyczna – przyczyny, objawy, leczenie. Jakie są rokowania?
Czym jest zespół mielodysplastyczny? Objawy, leczenie, rokowania przy rozroście nieprawidłowych komórek krwi w szpiku kostnym
Na czym polega i kiedy wykonywany jest przeszczep szpiku kostnego? Dowiedz się, jakie jest ryzyko zabiegu i jakie mogą być powikłania
Rozpoznanie szpiczaka mnogiego
U pacjentów z podejrzeniem szpiczaka mnogiego diagnostyka jest wieloetapowa. Kluczowym elementem są wyniki badań cytogenetycznych i molekularnych. Konieczna jest również biopsja aspiracyjna szpiku i badania laboratoryjne z krwi, które wykażą ewentualne nieprawidłowości. Ważne jest też badanie rentgenowskie kości (RTG kości).
Szpiczak mnogi jest klasyfikowany w oparciu o trzy stadia zaawansowania:
- I stadium z dostrzegalnym jednym ogniskiem guza o małej masie,
- II stadium z więcej niż jednym ogniskiem i o średniej masie,
- III stadium, gdy w badaniu rentgenowskim widoczne są liczne ogniska nowotworu o dużej masie.
Leczenie guza jest uwarunkowane jego stadium zaawansowania oraz wiekiem i stanem ogólnym pacjenta.
Leczenie szpiczaka mnogiego, rokowania
W przypadku szpiczaka mnogiego leczeniem z wyboru jest operacja i naświetlanie guza, ale nie u każdego chorego taka terapia jest możliwa. Kryterium podstawowym jest wiek, lokalizacja nowotworu i obecność przerzutów. Jeśli stan chorego nie pozwala na ingerencję chirurgiczną, kieruje się go na chemioterapię i przeszczep komórek macierzystych, który stanowi rodzaj leczenia wspomagającego.
Podczas chemii chory przyjmuje leki, które mają zapobiec niewydolności nerek, zaburzeniom krzepnięcia, hiperkalcemii (wysoki wapń we krwi) oraz niedokrwistości. Łagodzi się także jego dolegliwości bólowe i zabezpiecza przed infekcjami, które mogą się pojawić na skutek osłabienia odporności.
Rokowania nie zawsze są pomyślne. U chorego ze szpiczakiem mnogim długość życia jest uwarunkowana stopniem zaawansowania choroby. Pacjenci z I stadium mogą przeżyć nawet 7 lat od momentu postawienia diagnozy. II i III stadium rokuje mniej pomyślnie. Średnia długość życia to 36 miesięcy.
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Polecamy
„Neurolog uznał, że nie mam zespołu Tourette’a, bo nie mam tiku przeklinania, który dotyczy 10 proc. chorych” – mówi Piotr, który z zaburzeniem tym żyje od 25 lat
„Czym innym jest spędzać z dzieckiem czas i pytać je o różne rzeczy, a czym innym węszyć, podglądać, nasłuchiwać. To forma agresji”. O nadopiekuńczych rodzicach mówi psycholożka Magdalena Halicka
„Dla osoby głuchej język polski jest językiem obcym. We własnym kraju czujemy się jak obcokrajowcy” – mówi Zuzanna Szymańska z Akademii Młodych Głuchych
