Atopowe zapalenie skóry głowy – objawy, przyczyny oraz leczenie

Atopowe zapalenie skóry to choroba zapalna o podłożu alergicznym, mająca różnorodne przyczyny. Schorzenie to często przebiega pod postacią atopowego zapalenia skóry głowy, szczególnie w stanach zaostrzenia. Objawami są uporczywy świąd, suchość skóry oraz wypadanie włosów.

Bardzo ważna w leczeniu atopowego zapalenia (AZS) skóry głowy jest pielęgnacja za pomocą preparatów natłuszczająco-nawilżających. Kiedy objawy nie są możliwe do okiełznania za pomocą ogólnodostępnych preparatów, niezbędna może być konsultacja dermatologiczna i stosowanie leków na receptę.

Atopowe zapalenie skóry głowy – na czym polega choroba?

Atopowe zapalenie skóry to genetyczna choroba zapalna o nawracającym przebiegu i uciążliwych objawach, która występować może na całej skórze. Charakterystycznym miejscem występowania jest skóra głowy, szczególnie w ciężkich przypadkach choroby. Atopowe zapalenie skóry głowy występuje najczęściej u dzieci, szczególnie u niemowląt. Charakterystycznym objawem atopowego zapalenia skóry głowy są zmiany grudkowo-rumieniowe o barwie żywoczerwonej, pokryte strupami, z obecnością przeczosów oraz nadżerek. Skóra w okolicy zmian jest pogrubiała (zlichenizowiała), naskórek może się łuszczyć, przypominając łojotokowe zapalenie skóry. Zmiany na skórze to nie jedyny objaw atopowego zapalenia skóry głowy. Wypadanie włosów jest również bardzo częste w tej chorobie, stają się one rzadsze, osłabione, łamliwe oraz wysuszone. U dzieci może dojść do obniżenia linii włosów na czole. Diagnozę atopowego zapalenia skóry stawia się na podstawie kryteriów Hanifina i Rajki.

Kryteria większe:

• świąd,
• typowe umiejscowienie zmian – przeguby łokci, kolan, szyja, skóra głowy,
• przewlekły i nawrotowy przebieg choroby,
• atopia (np. astma, katar sienny) u chorego lub członków rodziny.

Kryteria mniejsze:

• suchość skóry,
• rogowacenie przymieszkowe,
• początek w dzieciństwie,
• podwyższone przeciwciała IgE w surowicy,
• natychmiastowe odczyny skórne,
• zaćma,
• nawrotowe zakażenia skóry,
• nietolerancja wełny,
• alergie pokarmowe,
• biały dermografizm,
• zaostrzenie podczas stresu.

Atopowe zapalenie skóry głowy – przyczyny

Do przyczyn atopowego zapalenia skóry głowy należy predyspozycja genetyczna – obecność choroby w rodzinie, szczególnie u krewnych w linii prostej (rodziców, dziadków), czynniki środowiskowe – zanieczyszczenia powietrza, alergeny, przewlekły stres oraz infekcje. Objawy atopowego zapalenia skóry głowy zaostrzają się wraz z nasileniem wyżej wymienionych czynników i mogą ustępować po zaprzestaniu ekspozycji na nie. Zakażenie grzybicze może sprzyjać nasileniu się objawów, a fizjologiczna flora skóry głowy może pełnić funkcję alergenu.

Atopowe zapalenie skóry głowy – domowe sposoby

Niezmiernie ważne w redukcji objawów jest utrzymywanie prawidłowego stylu życia – redukcja stresu, ekspozycji na alergeny, odpowiednia dieta oraz higiena snu. Można ograniczyć spożywanie pokarmów, które mogą wywoływać alergię. Podczas leczenia atopowego zapalenia skóry głowy domowymi sposobami nieoceniona jest właściwa pielęgnacja. Szczególne znaczenie w pielęgnacji mają preparaty zawierające mocznik 5–10%, które utrzymują prawidłowe nawilżenie naskórka, oraz ceramidy, olejki odżywiające i natłuszczające ,przeznaczone specjalnie do skóry atopowej i wrażliwej. Mycie głowy powinno odbywać się letnią wodą, bez użycia kolorowych płynów, szamponów z silnymi detergentami (m.in. SLS). Zaleca się suszenie włosów bez pocierania, za pomocą przyłożonego do włosów ręcznika, i zastosowanie w przeciągu 5 minut po kąpieli preparatów nawilżająco-natłuszczających. Warto zwrócić uwagę na skład używanych kosmetyków – zaleca się stosowanie dermokosmetyków. Powinny one mieć pH 5,5, nie zawierać substancji alergizujących i być odpowiednie dla osób o skórze wrażliwej, by nie powodować dodatkowych podrażnień.

Atopowe zapalenie skóry głowy – leczenie dermatologiczne

Kiedy domowe sposoby zawiodą, nie ma co czekać na samoistne zniknięcie objawów atopowego zapalenia skóry głowy. Jak więc leczyć tę chorobę? W dobraniu odpowiedniej terapii pomoże lekarz dermatolog, który przepisze odpowiednie leki, niekiedy dostępne na receptę. W podstawowym leczeniu lekko i średnio zaawansowanego atopowego zapalenia skóry głowy stosuje się leki immunomodulujące. Są one dostępne w postaci maści i kremów, stąd ich ograniczenie – nie nadają się do stosowania na owłosioną skórę głowy. Innymi lekami stosowanymi w atopowym zapaleniu skóry głowy są glikokortykosteroidy w płynie aplikowane na skórę głowy 1–2 razy na dobę. Niekiedy zaleca się terapię przerywaną preparatami obojętnymi. Dobre efekty w leczeniu atopowego zapalenia skóry głowy uzyskuje się podczas fototerapii z promieniami ultrafioletowymi. Zaobserwowano również poprawę u chorych stosujących leki przeciwgrzybicze na skórę głowy – szampony, płyny.