Charakterystyka alkoholowego zespołu abstynencyjnego i wskazówki dla osoby uzależnionej

Objawy zespołu abstynencyjnego występują u wszystkich osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków czy też innych używek, takich jak papierosy, kawa czy nawet herbata i cukier. Bywają niezwykle dotkliwe i trwają nawet do kilku dni. Warto dowiedzieć się, jak sobie radzić z objawami zespołu abstynencyjnego oraz kiedy warto zgłosić się z problemem po pomoc specjalistów.

Zespół abstynencyjny, inaczej odstawienny, to zespół objawów występujących u osób uzależnionych od określonej substancji w wyniku odstawienia tej substancji lub ograniczenia dawki dostarczanej do organizmu. Wyróżnia się 5 podstawowych rodzajów zespołów abstynencyjnych: alkoholowy, opioidowy, nikotynowy, kanabinolowy oraz zespół abstynencyjny występujący w przebiegu uzależnienia od leków uspokajających i nasennych. Każdy z nich ma kilka cech charakterystycznych oraz wyróżniających w porównaniu do innych, jednak na poziomie podstawowych objawów są one do siebie dość podobne.

Alkoholowy zespół abstynencyjny

Wśród najczęściej występujących zespołów odstawiennych wymienia się zespół abstynencyjny alkoholowy. Doświadcza go każda osoba uzależniona od alkoholu (lub spożywającą alkohol w zbyt dużych ilościach) przy próbie odstawienia go lub przy znacznym ograniczeniu spożywanej ilości. Alkoholowy zespół abstynencyjny zwykle przebiega w sposób niezagrażający życiu, zdarza się jednak czasami, że konieczna jest interwencja lekarska, aby zapobiec śmierci pacjenta.

Kiedy występuje i ile trwa alkoholowy zespół abstynencyjny (AZA)?

Typowym czasem występowania alkoholowego zespołu abstynencyjnego jest mniej więcej jedna doba. Objawy jednak mogą trwać od kilku godzin do kilku dni, co uzależnione jest od stopnia zaawansowania uzależnienia chorego od alkoholu oraz lat, jakie spędził w uzależnieniu. Zespół abstynencyjny pojawia się około doby, maksymalnie dwóch dób od momentu przyjęcia ostatniej dawki alkoholu. Jednak osoby zmagające się z dużym uzależnieniem od wielu lat mogą doświadczyć zespołu abstynencyjnego już nawet po dwóch godzinach.

Przyczyny oraz objawy alkoholowego zespołu abstynencyjnego

Alkohol jako substancja psychoaktywna wpływa na pracę neuroprzekaźników w układzie nerwowym. Pity regularnie powoduje zmniejszoną syntezę neuroprzekaźników, takich jak dopamina. W momencie ograniczenia ilości spożywanego alkoholu następuje nagłe zwiększenie ilości neurotransmiterów, co wywołuje objawy abstynencyjne u uzależnionego.

Wśród objawów abstynencyjnych po alkoholu wymienia się między innymi drżenie kończyn, zwykle dłoni. Zdarza się jednak również drżenie języka lub powiek. Podstawowym objawem jest również rozdrażnienie oraz złe samopoczucie. Chory doświadcza także ogólnego uczucia rozbicia. Pojawia się bezsenność, spowodowana przede wszystkim nadmierną pobudliwością. W związku z tym wystąpić może również tachykardia oraz wzrost ciśnienia tętniczego. Wielu pacjentów doświadcza również bólów głowy połączonych z nudnościami i wymiotami.

Do niebezpiecznych form alkoholowego zespołu abstynencyjnego należą silne drgawki, które mogą prowadzić do urazu, czy też psychoza alkoholowa, która jest skutkiem długotrwałego uzależnienia od alkoholu. Delirium tremens w swojej skrajnej postaci potrafi doprowadzić pacjenta do samobójstwa lub samookaleczeń, wynikających między innymi z występujących omamów słuchowych i wzrokowych. Może również spowodować nadmierną agresję u pacjenta, z jednoczesnymi zaburzeniami świadomości. Pacjent nie wie, gdzie i z jakiego powodu się znajduje. Nie zdaje sobie również sprawy z tego, jaki jest dzień, miesiąc czy rok.

Leczenie alkoholowego zespołu abstynencyjnego

Prostej postaci alkoholowego zespołu abstynencyjnego nie trzeba leczyć. Zwykle wystarczy przeczekanie od kilku do kilkunastu godzin najgorszego samopoczucia. Należy wtedy pamiętać o intensywnym nawadnianiu osoby uzależnionej.

Jeżeli jednak stan chorego pogarsza się i zaczną występować halucynacje, należy od razu zgłosić się na pogotowie. W ostrym zespole abstynencyjnym mogą wystąpić powikłania, takie jak zaburzenie rytmu serca czy depresja oddechowa. Taki pacjent podlegać musi nieustannej kontroli lekarskiej.

Standardowo osobom chorym z majaczeniem podaje się środki farmakologiczne z grupy benzodiazepin. Warto podawać również witaminę B1. W przypadku natężonej psychozy lekarz często decyduje się na podanie leków przeciwpsychotycznych, aby uchronić pacjenta przed nim samym oraz zadbać o bezpieczeństwo otoczenia, które zwykle w tym momencie staje się przedmiotem agresji chorego.