Płuca palacza – jak wyglądają i jak je oczyścić?

Płuca palacza to powierzchnia czarna jak smoła, a skutki długotrwałego palenia są dla nich opłakane. Nałóg zwiększa nie tylko ryzyko zachorowania na raka płuc, ale również inne choroby cywilizacyjne. Oczyszczanie płuc po rzuceniu palenia trwa długo, ale gra jest warta świeczki!

Palenie a nowotwór płuc – statystyki

Szacuje się, że rocznie na świecie palenie przyczynia się do śmierci około 4 mln osób. I nie chodzi jedynie o ludzi palących czynnie, ale również o biernych palaczy, którzy narażeni są na mimowolne wdychanie dymu papierosowego. Najczęstszą bezpośrednią przyczyną zgonu jest nowotwór płuc.

Szacuje się również, że aż 90% zachorowań na raka płuc powoduje palenie czynne i bierne. Nowotwór jest tylko jednym z wielu skutków palenia.

Według danych udostępnionych przez Ministerstwo Zdrowia w Polsce nałogowo pali co czwarta osoba. Rocznie zaś aż dwa tysiące osób umiera w wyniku choroby nowotworowej spowodowanej paleniem.

Jak wyglądają płuca palacza?

Pewnie znacie ten rysunek: płuca palacza czarne niczym smoła i obok płuca zdrowe, w normalnym, różowo-czerwonym kolorze. Nie ma tu przesady. Płuca palacza najczęściej przybierają barwę od jasnobrązowej po całkiem czarną. Zmiana barwy spowodowana jest osadzaniem się substancji smolistych obecnych w papierosach na płucach (nie bez kozery mówi się, że u nałogowców zalega „smoła w płucach”). To właśnie te substancje są główną przyczyną chorób gnębiących palaczy. Z powodu osadu z substancji smolistych płuca palacza starzeją się nawet trzykrotnie szybciej od płuc osoby niepalącej. Zdjęcia rentgenowskie płuc palaczy (RTG) wyraźnie pokazują te zmiany.

Wśród najgroźniejszych substancji smolistych wpływających na wygląd tego narządu u osób uzależnionych od nikotyny znajdują się m.in.:

• aceton (ma silne działanie drażniące),
• amoniak (wywołujący kaszel i duszności) i arsen (związek silnie rakotwórczy),
• cyjanowodór,
• metanol,
• tlenek węgla (czad),
• polon (związek promieniotwórczy).

Jak wyglądają płuca palacza po 30 latach?

Każdy zapalony papieros skraca życie o około 10 minut. Stwierdzenie to jest chwytliwym hasłem, które ma przekonać palących, aby zerwali z nałogiem. Stwierdzenie to ma pewne podstawy medyczne, a palenie bez wątpienia skraca życie. Dlaczego?

Zdjęcie rentgenowskie płuc palacza pokazuje, że po 1 roku palenia pokryte są już substancjami smolistymi, z których wydalaniem organizm sobie nie dał rady. Po 2 latach narząd ten zaczyna nabierać barwy: od brudnego różu po ciemne odcienie brązu. Jeszcze gorzej jest po 5, 6 latach. Płuca palacza po 10 latach i później są już szczelnie pokryte substancjami toksycznymi, wykazują też mocne zmiany degeneracyjne na poziomie komórkowym. W związku z tym, że palenie przyspiesza procesy starzenia się płuc i całego organizmu naraża palącego na przedwczesną śmierć spowodowaną nie tylko nowotworem płuc, lecz także innymi chorobami płuc.

Czy płuca palacza się regenerują?

Pełne oczyszczanie płuc palacza może nastąpić tylko po zerwaniu z nałogiem. Nie ma możliwości regeneracji tego narządu bez rzucenia palenia.

Jak długo oczyszczają się płuca palacza? Dobroczynne skutki decyzji o rozstaniu się z papierosami odczuwalne są już w ciągu pierwszej doby. Ciśnienie krwi wraca do normy i spada ryzyko ostrego zawału serca (choć początkowo po rzuceniu palenia niektórzy skarżą się na ciężkość w oddychaniu). Praca płuc normalizuje się w ciągu dwóch tygodni.

Proces oczyszczania płuc nałogowego palacza mogą wspomóc również napary z ziół, takich jak pokrzywa, mięta albo eukaliptus. Również regularny sport oraz zdrowe odżywianie wspomogą procesy regeneracyjne. Pomocne w oczyszczaniu płuc po paleniu mogą być też:

• inhalacje,
• pobyt nad morzem,
• sauna, która pomaga wypocić toksyny, a połączona z zimnymi kąpielami przyspiesza krążenie.

Aby w pełni się zregenerować, płuca człowieka palącego potrzebują kilku lat. Pełna wymiana wszystkich komórek w organizmie trwa około 10 lat. Wtedy płuca byłego palacza przypominają już narządy niepalącego. Pełna regeneracja jest zatem możliwa, wymaga jednak wysiłku.

Nałogowe palenie – najczęstsze choroby

Palacze zagrożeni są m.in.:

• zawałem serca (mówi się czasami, że każdy papieros to cios w serce palacza),
• rozedmą płuc,
• nowotworami (płuc, jamy ustnej, gardła, przełyku, nerek, trzustki),
• udarem mózgu,
• zaćmą.

Palenie nasila również objawy astmy i grozi przewlekłym zapaleniem oskrzeli, zmniejsza potencję oraz zagraża płodności.

W Polsce na nowotwór płuc zapada co roku około 16000 mężczyzn i 7000 kobiet. Często chorobę diagnozuje się w stadium zaawansowanym, kiedy chemioterapia oraz radioterapia nie dają większych efektów. Jedynym wyjściem wtedy jest już tylko opieka paliatywna i przygotowanie chorego do śmierci. Diagnozę nowotworu stawia się wykonując prześwietlenie płuc palacza (RTG) po stwierdzeniu objawów takich jak:

• plucie krwią,
• duszności,
• niewyjaśniony spadek masy ciała.

Przed postawieniem diagnozy często zleca się również:

• badanie histopatologiczne,
• bronchoskopię,
• biopsję płuca.

Jak uchronić się przed chorobami płuc?

Bez dwóch zdań najważniejszym elementem profilaktyki chorób płuc jest unikanie palenia bądź jak najszybsze rzucenie go, kiedy jesteśmy uzależnieni. Ponadto warto również:

• wystrzegać się biernego palenia, tzn. nie przebywać wśród osób palących, by nie wdychać dymu papierosowego,
• unikać e-papierosów (przeprowadzanie badania wykazały, że vaping także szkodzi układowi oddechowemu; z racji zachodzących w nich zmian płuca palacza e-papierosa określane są jako „popcornowe płuca”),
• stronić od miejsc zanieczyszczonych pyłem węglowym, dymem kominowym, spalinami;
• wieść zdrowy styl życia: zadbać o dietę bogatą w antyoksydanty, eliminując z niej napoje gazowane i żywność przetworzoną; uprawiać aktywność fizyczną.

Bibliografia:

1. Choroby wewnętrzne, red. A. Szczeklik, J. Alkiewicz, t. 1, Kraków 2005.