Czy bliznowiec to nowotwór? Poznaj najważniejsze fakty na temat keloidów

Bliznowiec (inaczej keloid) często budzi niepokój ze względu na swój wygląd i tendencję do rozrastania się. Z tego względu może kojarzyć się z nowotworem, ale na szczęście nie ma z nim nic wspólnego. Czym w takim razie jest i jak powstaje bliznowiec? W poniższym tekście dowiesz się więcej o profilaktyce i metodach leczenia keloidów. 

Blizna przerostowa a bliznowiec – co to takiego i czym się różnią? 

Zarówno bliznowce, jak i blizny przerostowe rozwijają się w wyniku nadmiernej produkcji kolagenu podczas procesu gojenia się ran. Mogą być wywołane dowolnym urazem skóry, nawet tak drobnym, jak zastrzyk czy rana po usunięciu pieprzyka. Bliznowiec najczęściej tworzy się na: 

• płatkach uszu – np. po ich przekłuciu, 
• ramionach, 
• twarzy – bliznowce najczęściej występują na policzkach, 
• klatce piersiowej, 
• plecach. 

Bliznowiec to guz bliznowaty, którego powierzchnia jest znacznie większa niż pierwotna rana, na której powstał. Ma on tendencję do powtórnego rozwoju po usunięciu operacyjnym. A jak wygląda bliznowiec? Zazwyczaj jest twardy, pozbawiony włosów, o kolorze czerwonym, brązowym lub fioletowym, posiada też charakterystyczne wypustki naruszające zdrową skórę wokół zmiany.  

Wszystkie keloidy są zbudowane z grubych włókien kolagenowych ułożonych nieregularnie do podłoża. Posiadają też porozszerzane, chaotycznie rozrzucone naczynia krwionośne. Bliznowce kształtują się przez dłuższy czas – od 3. miesięcy do nawet kilku lat i mogą w tym okresie wywoływać miejscowe objawy, głównie ból i swędzenie. 

Blizny przerostowe również kształtują się ponad powierzchnią skóry, ale nie wychodzą poza pierwotnie uszkodzony obszar. Przybierają czerwony lub różowy kolor i mogą powodować przykurcze w gojących się tkankach. Rozwijają się zwykle po ok. miesiącu od pojawienia się rany, a obecne w nich włókna kolagenowe są ułożone równolegle do podłoża. W odróżnieniu od keloidów blizny przerostowe nie odnawiają się po usunięciu, a z upływem lat stają się coraz mniej widoczne. 

Czy bliznowce są niebezpieczne? 

Bliznowiec nie jest w żaden sposób szkodliwy dla zdrowia, może jednak powodować dyskomfort fizyczny oraz psychiczny. Jeśli zauważysz u siebie tego typu zmianę, warto upewnić się, że to faktycznie keloid, a nie coś poważniejszego. Po rozpoznaniu bliznowca nie musisz nic z nim robić, chyba że przeszkadza ci jego obecność. W takiej sytuacji warto porozmawiać z lekarzem o możliwych sposobach usuwania. 

Jak uniknąć bliznowca po cesarce i innych zabiegach? 

Bliznowiec po operacji może pojawić się zawsze, nawet w przypadku prawidłowo zszytej i gojącej się rany. Nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka jego rozwoju, możesz je jednak zmniejszyć. W jaki sposób to zrobić? Zadbaj o właściwą pielęgnację rany podczas jej gojenia. Utrzymuj ją wilgotną i czystą – przemywaj obszar wodą i szarym mydłem, a skórę wokół niej nawilżaj za pomocą maści natłuszczających. 

Unikaj podrażniania powstającej blizny np. bielizną czy krawędzią ubrania. To częsta przyczyna rozwoju bliznowca po cesarce – rana jest w miejscu, w którym trudno uniknąć pocierania jej odzieżą. 

Jak się pozbyć bliznowca? Leczenie różnymi metodami 

Istnieje sporo metod leczenia bliznowców. Większość z nich obejmuje zabiegi wykonywane w gabinecie lekarza. Niestety trudno jest mówić o ich skuteczności – z pewnością zmniejszą widoczność keloidu, jednak nie zawsze udaje się całkowicie go zniwelować. 

Na niewielkie zmiany możesz zastosować maści na bliznowce dostępne w aptece. Bazują one na silikonie, który nałożony na skórę ogranicza parowanie z niej wody. Tym samym poprawia nawodnienie tkanek i zmiękcza twardego bliznowca. Zamiennie możesz stosować plastry silikonowe, które działają w taki sam sposób – wybierz metodę, która jest dla ciebie wygodniejsza. 

Większe lub zlokalizowane w trudno dostępnych miejscach bliznowce (po nacięciu krocza, na plecach itp.) mogą wymagać specjalistycznej terapii. Najczęściej stosowane metody to: 

• zastrzyki steroidowe – hamują procesy zapalne w keloidzie, przez co zmniejszają dyskomfort i świąd, hamują też wzrost komórek produkujących kolagen, 
• usunięcie chirurgiczne – niestety istnieje ryzyko odnowienia się i powiększenia zmiany, dlatego nie jest to leczenie pierwszego rzutu, 
• radioterapia – zwykle wspomagająco po wycięciu operacyjnym bliznowca, 
• laseroterapia – wiązka lasera niszczy naczynia krwionośne w keloidzie, przez co dochodzi do niedotlenienia i spadku produkcji kolagenu, 
• krioterapia – zamrażanie bliznowca przy użyciu ciekłego azotu powoduje jego zmniejszenie oraz zmiękczenie. 

Tak duża liczba sposobów na zwalczanie keloidów sprawia, że terapię można dobrać indywidualnie pod każdy przypadek. Często stosuje się jednocześnie kilka metod, aby zwiększyć ich efektywność. Niestety przed rozpoczęciem terapii nie da się określić, czy bliznowiec zniknie. Mimo to, jeśli wywołuje on dyskomfort, warto spróbować – w większości przypadków można uzyskać satysfakcjonujące efekty. 

Bibliografia: 

1. Gauglitz G., Management of keloids and hypertrophic scars: current and emerging options, Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology 2013, 6: 103-114. 
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/keloid-scar/symptoms-causes/syc-20520901 [dostęp 19.06.2024]. 
3. Przewłocka-Gągała M., Współczesny model postępowania z problemem blizn w kosmetologii i medycynie estetycznej, Aesthetic Cosmetology and Medicine 2021, 10(1): 39-47.