Przejdź do treści

Derealizacja oraz zespół derealizacji-depersonalizacji. Przyczyny, objawy, leczenie

Kobieta cierpiąca na derealizację siedzi skulona na ziemi.
Ella/ AdobeStock
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Derealizacja to zaburzenie psychiczne polegające na poczuciu wyobcowania. Często
występuje wraz z depersonalizacją. Mówi się, że derealizacja to efekt obronny organizmu,
który przeciwstawia się w ten sposób pojawiającemu się lękowi.

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Ewelina Stefanowicz
lekarz

Derealizacja występuje zarówno u osób zdrowych, jak i jako objaw chorób psychicznych. Zwykle ustępuje samoistnie, choć niekiedy potrzebne jest specjalistyczne leczenie. Objawy derealizacji związane są z wytłumieniem emocji oraz zmysłów, wrażeniem znajdowania się w filmie.

W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:

NOWOŚĆ
Odporność, Multilac
Multilac Synbiotyk, 20 kapsułek
23,39 zł
BESTSELLER
Odporność, Good Aging
Naturell Selen Organiczny 200 µg, 365 tabletek
73,00 zł
NOWOŚĆ
Odporność
Przecier z owoców bzu czarnego ElPol, 300 ml
19,50 zł
Odporność
Estabiom Junior, Suplement diety, 20 kapsułek
28,39 zł
Odporność
Naturell Omega-3 500 mg, 240 kaps.
30,00 zł
Dziewczyna siedząca na parapecie

Co to jest derealizacja?

Derealizacja to objaw psychiatryczny, polegający na zaburzeniu odczuwania otaczającego świata. Pacjent ma wrażenie, że nie znajduje się „tu i teraz”, ale czuje, że żyje w filmie, wszystko jest nierealistyczne. Środowisko i zdarzenia go dotykające wydają się odległe, nieprawdziwe. Derealizacja występuje przede wszystkim w chorobach psychiatrycznych z towarzyszącym lękiem, ale do tego objawu może też dojść pod wpływem nadmiernego zmęczenia.

Derealizacja bardzo często występuje łącznie z depersonalizacją. Zespół derealizacji-depersonalizacji to połączenie nawracającego uczucia obcości wobec własnej osoby oraz otaczającego świata. Według klasyfikacji ICD–10 zespół ten znajduje się w grupie „innych” zaburzeń nerwicowych. Osoba cierpiąca na derealizację-depersonalizację może mieć wrażenie, że przebywa poza własnym organizmem, może pojawić się u niej także uczucie zautomatyzowania.

Jakie są przyczyny derealizacji?

Najważniejszą przyczyną pojawienia się derealizacji jest lęk. Według niektórych szkół psychoterapii objaw ten jest wynikiem broniącego się ego. Choroby, w których występuje derealizacja, to głównie depresja, nerwica, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.

Szacuje się, że derealizacja może występować okresowo nawet u 70% zdrowych ludzi, szczególnie w okresie przepracowania, nakładania na siebie zawyżonych wymagań, po przykrym zdarzeniu, utracie bliskiej osoby. Depersonalizacja i derealizacja powszechnie występują w przypadku padaczki, migreny, po zażyciu środków psychoaktywnych, takich jak LSD, marihuana. Uczucie derealizacji w nerwicy może pojawić się po nagłym wydarzeniu życiowym grożącym śmiercią, urazie, wypadku samochodowym i innych zdarzeniach traumatycznych. U kobiet duże znaczenie w rozwinięciu tej dolegliwości mają zdarzenia związane z przemocą seksualną. Derealizacja-depersonalizacja może wystąpić już w okresie dorastania jako wynik niewystarczającego wsparcia ze strony rodziców, przemocy psychicznej lub fizycznej w dzieciństwie.

Zaawansowana derealizacja pojawia się również przy schizofrenii.

Zobacz także

Derealizacja  i jej charakterystyczne objawy

Istnieje szereg dolegliwości związanych z derealizacją. Objawy z nią związane to:

  • wrażenie snu na jawie,
  • brak poczucia czasu,
  • odcięcie od emocji, niemożność odczuwania smutku oraz radości, „zawieszenie się”,
  • wrażenie przebywania poza okolicznościami, w których człowiek się znajduje,
  • uczucie pustki, obcości,
  • brak myśli lub pojawienie się myśli o sensie życia,
  • niemożność skoncentrowania się na wykonywanych czynnościach,
  • niemożność odnotowania zmian zachodzących w otoczeniu – zjawisk atmosferycznych (pojawiającego się deszczu, wiatru), spadku temperatury, ruchu.

W derealizacji pacjent zwykle ma zachowaną świadomość i jest krytyczny, co do występowania objawu.

W schizofrenii derealizacja objawia się zagubieniem w świecie urojeń i omamów. Dochodzi do pojawienia się uczucia, że jest się przedmiotem czyjegoś oddziaływania. Osoba chora ma często wrażenie zmienionego ciała.

Na czym polega leczenie derealizacji?

W większości przypadków derealizacja mija samoistnie po ustąpieniu bodźca wywołującego – na przykład po ustąpieniu działania narkotyku, detoksykacji, po upłynięciu odpowiedniego, indywidualnego dla każdego człowieka czasu od traumatycznego zdarzenia.

W przypadku, kiedy dolegliwości nie ustępują, konieczne może być wdrożenie farmakoterapii i psychoterapii. Leczenie derealizacji zależy od zaburzenia, w którym się pojawia. W większości przypadków stosuje się leki z grupy wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Czasami konieczne jest wykorzystanie normotymików lub preparatów antypsychotycznych.

W psychoterapii derealizacji i depersonalizacji  zastosowanie mają różne szkoły: poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, hipnoterapia (jednak nie zaobserwowano znaczącej poprawy po jej zastosowaniu). Wspierająco można wprowadzić zajęcia z technik radzenia sobie ze stresem, relaksacyjne oraz dbać o regularny wysiłek fizyczny. W przypadku derealizacji wywołanej środkami psychotycznymi należy koniecznie zaprzestać ich przyjmowania.

Bibliografia

Przytrzymaj
i odkryj

Jacek Wciórka, Psychopatologia [w:] Psychiatria. T. I Podstawy psychiatrii, pod red. Adama Bilikiewicza, Urban&Partner, Wrocław, 2002, s. 388.
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD–10, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius” IPIN, Kraków, Warszawa, 1997.

Najnowsze w naszym serwisie

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

Kobieta

W wykrywaniu lęku pomoże badanie krwi? Nadchodzi rewolucja w profilaktyce zdrowia psychicznego

Kobieta - ból zeba

Co zrobić, kiedy boli ząb? Poznaj domowe sposoby, które przyniosą Ci ulgę!

Przelewanie w brzuchu – czy jest normalne? Co może oznaczać uczucie przelewania wody w brzuchu?

Uważano go za defekt skóry, a chorym podawano arszenik, jod i olej z wątroby dorsza. Jak kiedyś leczono toczeń

„Unikanie odczuwania lęku ma poważniejsze negatywne skutki niż jego faktyczne odczuwanie”. O zaburzeniach lękowych mówi Natalia Kocur

Paulina i Arkadiusz chorują na schizofrenię. Udowadniają, że ich choroba nie przekreśla szans na normalne życie

Bruzdy na paznokciach – podłużne, poprzeczne. Przyczyny i leczenie bruzd na paznokciach

Kobieta

WHO alarmuje: Do 2030 r. z depresją będzie zmagać się większość społeczeństwa na całym świecie

„Depresja to choroba, której nie widać. Można się z niej pośmiać, podważyć ją i bezkarnie uznać, że ludzie o niej mówią pod publikę” – mówią Małgorzata Serafin i Marek Sekielski

„Medycyna konwencjonalna nie stoi w sprzeczności z medycyną integralną czy holistycznym podejściem do zdrowia. Przeciwnie, jest jej częścią” – mówi Orina Krajewska

Nazywano go „złotem duszy”, wierząc, że poprawia nastrój, podawano z winem i gotowano w ryżu. Jak kiedyś leczono złotem

„Ciałoneutralność to złoty środek, którego szukamy. Nie patrzmy na siebie skrajnie: muszę być chuda albo jestem gruba i okej, nic z tym nie robię” – mówi Oliwia Dąbrowska ze Szczerej Sfery

Kobieta

Ty zawsze w trzech swetrach, a dalej ci zimno? Oto kilka możliwych przyczyn

„Dzięki współpracy z pacjentami czuję spokój i nie boję się chorób” – mówi Robert Statkiewicz, osoba współtworząca aplikację „Pacjenci Pacjentom”, członkum zarządu Fundacji Ludzie i Medycyna

Jak Polacy oceniają szpitale?

Pacjenci i pacjentki ocenili polskie szpitale. Najczęściej narzekali na brak poszanowania prawa do intymności i kiepskie jedzenie

5 codziennych zagrożeń dla kręgosłupa. Unikaj jak ognia!

Dziewczyna

Rekordowa liczba prób samobójczych dzieci i młodzieży w Polsce. „To dwa tysiące dramatycznych historii w szkołach, złamanych serc rodziców”

Dłonie

Dziewczynce amputowano wszystkie kończyny. Winą błędna diagnoza lekarzy

Jeden z najlepszych szpitali na świecie znajduje się w Krakowie. „Za konsolą robota i chirurg, i chirurżka mają taką samą doskonałość”, mówi prezeska Joanna Szyman

Totalna biologia – na czym polega, jak tłumaczy powstawanie chorób i jakie metody leczenia proponuje

Michał Malitowski

„Ludzie chorują na nadciśnienie, na astmę, na wrzody żołądka, a mnie dopadło akurat to”. Michał Malitowski opowiada o swoich zmaganiach z chorobą afektywną dwubiegunową

Aleksandra Kwaśniewska

Aleksandra Kwaśniewska w mocnych słowach o śmierci przyjaciela. „Depresja nie omija sławnych i bogatych”

Czy masz obowiązek odwołać wizytę lekarską i co może ci grozić, jeśli tego nie zrobisz? Wyjaśnia prawniczka

Czy masz obowiązek odwołać wizytę lekarską i co może ci grozić, jeśli tego nie zrobisz? Wyjaśnia prawniczka

Największe naukowe odkrycia 2022 roku. Subiektywne zestawienie biotechnologa Dawida Polaka / AdobeStock

Największe naukowe odkrycia 2022 roku. Subiektywne zestawienie biotechnologa Dawida Polaka

×