4 min.
Derealizacja oraz zespół derealizacji-depersonalizacji. Przyczyny, objawy, leczenie

Ella/ AdobeStock
Derealizacja to zaburzenie psychiczne polegające na poczuciu wyobcowania. Często
występuje wraz z depersonalizacją. Mówi się, że derealizacja to efekt obronny organizmu,
który przeciwstawia się w ten sposób pojawiającemu się lękowi.
Spis treści
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Ewelina Stefanowicz
lekarz
Derealizacja występuje zarówno u osób zdrowych, jak i jako objaw chorób psychicznych. Zwykle ustępuje samoistnie, choć niekiedy potrzebne jest specjalistyczne leczenie. Objawy derealizacji związane są z wytłumieniem emocji oraz zmysłów, wrażeniem znajdowania się w filmie.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Co to jest derealizacja?
Derealizacja to objaw psychiatryczny, polegający na zaburzeniu odczuwania otaczającego świata. Pacjent ma wrażenie, że nie znajduje się „tu i teraz”, ale czuje, że żyje w filmie, wszystko jest nierealistyczne. Środowisko i zdarzenia go dotykające wydają się odległe, nieprawdziwe. Derealizacja występuje przede wszystkim w chorobach psychiatrycznych z towarzyszącym lękiem, ale do tego objawu może też dojść pod wpływem nadmiernego zmęczenia.
Derealizacja bardzo często występuje łącznie z depersonalizacją. Zespół derealizacji-depersonalizacji to połączenie nawracającego uczucia obcości wobec własnej osoby oraz otaczającego świata. Według klasyfikacji ICD–10 zespół ten znajduje się w grupie „innych” zaburzeń nerwicowych. Osoba cierpiąca na derealizację-depersonalizację może mieć wrażenie, że przebywa poza własnym organizmem, może pojawić się u niej także uczucie zautomatyzowania.
Jakie są przyczyny derealizacji?
Najważniejszą przyczyną pojawienia się derealizacji jest lęk. Według niektórych szkół psychoterapii objaw ten jest wynikiem broniącego się ego. Choroby, w których występuje derealizacja, to głównie depresja, nerwica, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
Szacuje się, że derealizacja może występować okresowo nawet u 70% zdrowych ludzi, szczególnie w okresie przepracowania, nakładania na siebie zawyżonych wymagań, po przykrym zdarzeniu, utracie bliskiej osoby. Depersonalizacja i derealizacja powszechnie występują w przypadku padaczki, migreny, po zażyciu środków psychoaktywnych, takich jak LSD, marihuana. Uczucie derealizacji w nerwicy może pojawić się po nagłym wydarzeniu życiowym grożącym śmiercią, urazie, wypadku samochodowym i innych zdarzeniach traumatycznych. U kobiet duże znaczenie w rozwinięciu tej dolegliwości mają zdarzenia związane z przemocą seksualną. Derealizacja-depersonalizacja może wystąpić już w okresie dorastania jako wynik niewystarczającego wsparcia ze strony rodziców, przemocy psychicznej lub fizycznej w dzieciństwie.
Zaawansowana derealizacja pojawia się również przy schizofrenii.
Zobacz także
Derealizacja i jej charakterystyczne objawy
Istnieje szereg dolegliwości związanych z derealizacją. Objawy z nią związane to:
- wrażenie snu na jawie,
- brak poczucia czasu,
- odcięcie od emocji, niemożność odczuwania smutku oraz radości, „zawieszenie się”,
- wrażenie przebywania poza okolicznościami, w których człowiek się znajduje,
- uczucie pustki, obcości,
- brak myśli lub pojawienie się myśli o sensie życia,
- niemożność skoncentrowania się na wykonywanych czynnościach,
- niemożność odnotowania zmian zachodzących w otoczeniu – zjawisk atmosferycznych (pojawiającego się deszczu, wiatru), spadku temperatury, ruchu.
W derealizacji pacjent zwykle ma zachowaną świadomość i jest krytyczny, co do występowania objawu.
W schizofrenii derealizacja objawia się zagubieniem w świecie urojeń i omamów. Dochodzi do pojawienia się uczucia, że jest się przedmiotem czyjegoś oddziaływania. Osoba chora ma często wrażenie zmienionego ciała.
Na czym polega leczenie derealizacji?
W większości przypadków derealizacja mija samoistnie po ustąpieniu bodźca wywołującego – na przykład po ustąpieniu działania narkotyku, detoksykacji, po upłynięciu odpowiedniego, indywidualnego dla każdego człowieka czasu od traumatycznego zdarzenia.
W przypadku, kiedy dolegliwości nie ustępują, konieczne może być wdrożenie farmakoterapii i psychoterapii. Leczenie derealizacji zależy od zaburzenia, w którym się pojawia. W większości przypadków stosuje się leki z grupy wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Czasami konieczne jest wykorzystanie normotymików lub preparatów antypsychotycznych.
W psychoterapii derealizacji i depersonalizacji zastosowanie mają różne szkoły: poznawczo-behawioralna, psychodynamiczna, hipnoterapia (jednak nie zaobserwowano znaczącej poprawy po jej zastosowaniu). Wspierająco można wprowadzić zajęcia z technik radzenia sobie ze stresem, relaksacyjne oraz dbać o regularny wysiłek fizyczny. W przypadku derealizacji wywołanej środkami psychotycznymi należy koniecznie zaprzestać ich przyjmowania.
Najnowsze w naszym serwisie

24.03.2023
Fokomelia – przyczyny, objawy, leczenie i rokowania. Co warto wiedzieć o tej chorobie?

24.03.2023
Białe plamy na paznokciach – co oznaczają i jak się ich pozbyć?

23.03.2023
Amylaza w moczu – kiedy jej poziom powinien wzbudzić niepokój?

23.03.2023
Ultrafiolet, czyli promieniowanie ultrafioletowe – zastosowanie, szkodliwość
Udostępnij
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci się ten artykuł?
Tak
Nie
Powiązane tematy:
Polecamy

24.03.2023
Są wyrafinowanymi myśliwymi, którzy w wymyślny sposób uśmiercają swoje ofiary. Czy grzyby mogą uratować świat?

24.03.2023
Uważano, że ich przyczyną może być smutek, post, a nawet ciąża. Jak kiedyś leczono galopujące suchoty, czyli gruźlicę

22.03.2023
„Neurolog uznał, że nie mam zespołu Tourette’a, bo nie mam tiku przeklinania, który dotyczy 10 proc. chorych” – mówi Piotr, który z zaburzeniem tym żyje od 25 lat

21.03.2023