Dni płodne – jak prawidłowo prowadzić kalendarz dni płodnych? Metody obliczeń

Każda kobieta, która planuje zajść w ciążę lub chce korzystać z naturalnych metod antykoncepcji, powinna wiedzieć, kiedy ma dni płodne. Dni płodne można obliczyć samodzielnie, warto w tym celu prowadzić kalendarz miesiączkowy, a także obserwować śluz, sprawdzać temperaturę i szyjkę macicy. Kalkulator dni płodnych nie daje 100-procentowej pewności i nie ma zastosowania u kobiet, które nie miesiączkują regularnie. Dowiedz się, jak obliczyć dni płodne i jak obserwować swój cykl miesiączkowy.

Wyróżnia się kilka metod obliczania dni płodnych. Niektóre z nich są dokładniejsze, inne mniej, jednak jest to przydatna umiejętność w przypadku planowania rodziny lub naturalnych metod antykoncepcji.

Dni płodne to czas, w którym istnieją szanse na zajście w ciążę. Mimo dobrostanu organizmu u obu partnerów i współżycia w dni płodne nie ma 100-procentowej pewności, że dojdzie do zapłodnienia, chociaż to właśnie w tym okresie prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest największe.

Dostępnych jest wiele pomocnych aplikacji, które posiadają kalkulatory dni płodnych i niepłodnych w czasie cyklu miesiączkowego. Wykres dni płodnych można również zrobić samodzielnie, obserwując pewne naturalne objawy wskazujące na płodność kobiety, albo wykonując test określający moment owulacji.

Dni płodne a cykl miesiączkowy – jak obliczyć dni płodne

W cyklu miesiączkowym kobiety wyróżnia się 4 fazy:

• miesiączka,
• faza folikularna,
• owulacja
• faza lutealna.

W określaniu dni płodnych największe znaczenie ma wskazanie momentu owulacji. W regularnym 28-dniowym cyklu miesiączkowym owulacja następuje około 14. dnia cyklu. W przypadku jego skrócenia lub wydłużenia moment owulacji ulega przesunięciu.

Wiele kobiet popełnia błąd, określając owulację właśnie na 14. dzień cyklu. Tymczasem następuje ona zawsze na 13–15 dni przed pierwszym dniem kolejnej miesiączki. W przypadku miesiączkujących regularnie kobiet, zdrowych, można wyliczyć przewidywaną datę owulacji samodzielnie albo stosując aplikacje posiadające kalkulator dni płodnych.

Kalkulator dni płodnych

Aby obliczyć dni płodne, należy odjąć od pierwszego dnia planowanej miesiączki 13–15 dni. By takie wyliczenie miało praktyczne przełożenie, konieczna jest obserwacja przez co najmniej trzy cykle – warunkiem oparcia się na tych wyliczeniach jest regularność cyklu.

Zawsze należy mieć na uwadze, że cykl może ulec wydłużeniu bądź skróceniu w wyniku gorączki, podróży, infekcji czy wielu innych czynników. Dni płodne obejmują zakres od 5–7 dni przed owulacją do 3 dni po owulacji. Komórka jajowa uwalniana w czasie owulacji żyje do 36 godzin, jednak plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety do 5–7 dni, a w sprzyjających warunkach nawet 10 dni. Stąd współżycie np. 5 dni przed owulacją również może skutkować ciążą. Trudno dokładnie powiedzieć, ile po okresie zaczynają się dni płodne, gdyż wszystko zależy od długości cyklu.

Kalendarz owulacji

Poza kalkulatorem dni płodnych opartym jedynie na obliczeniach warto prowadzić kalendarz dni płodnych uwzględniający dodatkowe objawy świadczące o dniach płodnych kobiety. Zalicza się tu m.in.:

• obserwację śluzu szyjkowego, który w okolicy owulacji zmienia swój wygląd na przypominający wyglądem białko jaja kurzego i bardziej ciągnący
• obserwację konsystencji szyjki, która w dni płodne jest miękka, a w dni niepłodne twarda i wysoko umiejscowiona
• wykonanie testu, który pozwala określić wzrost poziomu luteotropiny wydzielanej przez przysadkę mózgową (poziom tego hormonu jest wyższy tuż przed owulacją)

Warto też do swoich obserwacji dołączyć wykres temperatury, która w dni płodne nieco wzrasta.

Jak obliczyć dni płodne – metody

Metoda termiczna, znana też jako metoda Holta, polega na codziennym mierzeniu temperatury ciała. Najważniejsze jest, by temperaturę ciała mierzyć o określonej porze, codziennie o tej samej w tych samych warunkach – najlepiej tuż po przebudzeniu, jeszcze w łóżku. Wyniki powinno się zapisywać, by móc je porównać. Temperatura ciała w dniach płodnych jest zazwyczaj 0,2 stopni Celsjusza wyższa niż w innych dniach cyklu. Najniższa temperatura występuje od pierwszego dnia miesiączki aż do owulacji, potem temperatura rośnie, a następnie znów spada. Największy skok temperatury może wskazywać na owulację. Jak łatwo się domyślić, metoda ta jest bardzo zawodna z uwagi na fakt, że istnieje wiele czynników, które zaburzają prawidłową temperaturę ciała, m.in. infekcje.

Metoda Billingsów opiera się na obserwacji śluzu w trakcie całego cyklu. Śluz, który obserwuje się w trakcie dni płodnych jest przezroczysty, ciągnący się i jest go więcej niż tuż po miesiączce przed owulacją. Po owulacji śluz gęstnieje i jest go mniej. Na dokładność tej metody mogą mieć wpływ wszelkie infekcje dróg rodnych, a także przyjmowane leki, które zaburzają naturalną produkcję śluzu.

Metoda objawowo-termiczna łączy obie wyżej opisane metody obserwowania cyklu, a dodatkowo obserwuje się w niej inne objawy charakterystyczne dla owulacji – ból brzucha, samopoczucie czy libido. Ta metoda również jest zawodna – bóle, spadki libido czy samopoczucia mogą mieć masę różnych przyczyn.

Dni płodne a ciąża. Kiedy zrobić test ciążowy?

Dostępne na rynku testy ciążowe są bardzo czułe, można więc wykonać test nawet i 10 dni po owulacji. Należy pamiętać, że zapłodnienie jest możliwe dopiero w czasie owulacji, czyli po uwolnieniu komórki jajowej. Do tego należy doliczyć czas, po którym dochodzi do zagnieżdżenia się zarodka w jamie macicy i wzrostu beta-gonadotropiny do poziomu wykrywalnego przez apteczne testy ciążowe.

Najlepiej wykonywać test ciążowy najwcześniej w pierwszym dniu spodziewanej miesiączki bądź później. Wtedy też wzrasta jego wiarygodność. Warto również wykonać kontrolny test, a nie opierać się na pojedynczym wyniku. W przypadku wyniku dodatniego warto zrobić test z krwi oraz umówić się na wizytę do ginekologa.

Dni płodne a płeć dziecka

Można spotkać się z mitem, że moment współżycia ma wpływ na płeć dziecka. Według tych teorii,  współżycie przed owulacją, kiedy plemniki muszą „poczekać” na komórkę jajową, miałoby rzekomo sprzyjać poczęciu dziewczynki. Współżycie w czasie lub bezpośrednio po owulacji sprzyjać miało płci męskiej. Nie jest to teoria potwierdzona i nie należy się na niej opierać.

Bibliografia:

Napiórkowska-Orkisz M., Babińska Z., Położna wobec skuteczności, nauczania i promowania naturalnych metod planowania rodziny, na przykładzie metody objawowo-termicznej Josefa Rötzera, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2 (51) 2017.

Diagnostyka i leczenie niepłodności — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP), Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2018 tom 3, nr 3, strony 112–140.

Biskupska M., Niewiadomski T. J., Wiedza na temat fizjologii płodności – obszar niezagospodarowany przez sektor edukacji i sektor ochrony zdrowia, Nowiny Lekarskie 2011, 80, 6, 469–472.