Czy stulejka to problem, który dotyka tylko dzieci? 

Stulejka to stan, w którym niemożliwe jest odsłonięcie żołędzi penisa. W niniejszym artykule zgłębimy tę delikatną kwestię, aby zrozumieć, jak stulejka manifestuje się na różnych etapach życia i jakie podejścia terapeutyczne są dostępne w Polsce w XXI wieku. 

Definicja i objawy stulejki 

Stulejka to medyczny termin określający stan, w którym napletek penisa jest zbyt ciasny, by móc swobodnie odsłonić żołądź. Najczęściej występuje u dzieci, jednak pojawić się może u mężczyzn w każdym wieku. W przypadku stulejki wrodzonej problem zazwyczaj znika samoistnie do okresu dojrzewania, jednak stulejka nabyta wymaga bardziej szczegółowej diagnostyki i potencjalnie interwencji medycznej. Objawy różnią się w zależności od wieku i rodzaju patologii, ale najczęstsze z nich obejmują: 

• ból przy próbach odsłonięcia żołędzi, 
• zaczerwienienie napletka, 
• obrzęk napletka, 
• trudności z utrzymaniem odpowiedniej higieny, co może prowadzić do częstszych infekcji, 
• dyskomfort podczas oddawania moczu, 
• ból podczas erekcji. 

Kluczowym elementem w rozpoznawaniu stulejki jest zrozumienie, że nie każda trudność z odsłonięciem żołędzi jest od razu problemem medycznym. W niektórych przypadkach napletek stopniowo rozluźnia się w miarę wzrostu dziecka. Jednakże, gdy objawy utrzymują się lub nasilają, konieczna jest konsultacja z lekarzem specjalistą, który zaleci odpowiednie postępowanie. 

Stulejka u dzieci i dorosłych 

Stulejka u dziecka w większości przypadków rozwiązuje się samoczynnie w miarę dorastania. U niemowląt i małych chłopców napletek często jeszcze nie oddziela się całkowicie od żołędzi, co jest zjawiskiem zupełnie naturalnym i nie wymaga interwencji – co więcej, nie należy go odciągać! Jednak jeśli problem utrzymuje się poza okres wczesnego dzieciństwa lub jest powiązany z bólem, infekcjami czy problemami  z oddawaniem moczu, wówczas zaleca się konsultację z pediatrą lub urologiem dziecięcym. 

Stulejka u dorosłego może wynikać z różnych przyczyn, w tym z nieleczonej stulejki w dzieciństwie, urazów, infekcji czy stanów zapalnych obejmujących prącie. Objawy mogą być wówczas bardziej nasilone – najczęściej pojawia się ból podczas erekcji, wzmagający się w czasie stosunku seksualnego, trudności z oddawaniem moczu, powtarzające się infekcje dróg moczowych. U dorosłych leczenie stulejki często wymaga innego podejścia – wprowadza się zarówno leczenie zachowawcze, jak i procedury chirurgiczne. 

Rodzaje stulejki u dzieci i dorosłych 

Rozróżniamy dwa podstawowe typy stulejki: 

• stulejka funkcjonalna (fizjologiczna) – jest to stan, kiedy trudność z odsłonięciem napletka jest wynikiem naturalnych cech anatomicznych. W wielu przypadkach patologia ma charakter przejściowy i dotyczy głównie młodszych chłopców, u których struktury napletka w miarę wzrostu przechodzą naturalne zmiany. Zazwyczaj nie wymaga interwencji medycznej, chyba że utrzymuje się dłużej, niż przewidywano i zaczyna wywoływać komplikacje, 
• stulejka patologiczna – występuje, gdy napletek jest nadmiernie zwężony z powodu stanów zapalnych, infekcji, bliznowaceń lub innych problemów zdrowotnych, które mogą wymagać interwencji medycznej. W tej kategorii wyróżnia się również stulejkę częściową, gdzie odsłonięcie żołędzi jest możliwe tylko połowicznie, co również skutkuje dyskomfortem i podatnością na infekcje. 

Możliwości leczenia stulejki 

Leczenie stulejki zależy od jej typu, wieku pacjenta oraz nasilenia objawów. Jedną z głównych metod leczenia stulejki, zwłaszcza w przypadku dzieci, jest stosowanie maści sterydowych. Aplikowane lokalnie, pomagają w zmiękczeniu napletka i zwiększeniu jego elastyczności, co ułatwia stopniowe cofanie struktury bez bólu i ryzyka uszkodzeń. 

Obrzezanie to najbardziej radykalna, ale często najskuteczniejsza metoda leczenia stulejki. Zabieg polega na całkowitym usunięciu napletka, co eliminuje problem. Ten typ leczenia jest wdrażany w przypadkach, gdy inne metody zawodzą. Plastyka napletka to mniej inwazyjna alternatywa dla obrzezania, polegająca na nacięciu napletka w celu zwiększenia jego otworu i umożliwienia łatwiejszego cofania. 

Regularna, dokładna higiena okolic pod napletkiem zapobiega rozwojowi infekcji, a więc i  stanom zapalnym, które mogą przyczynić się do zaostrzenia problemu. Edukacja w tym zakresie jest kluczowym elementem w leczeniu i profilaktyce stulejki. W przypadkach, gdy stulejka powoduje stres, pomoc psychologiczna jest równie istotna, jak interwencje fizyczne. 

Bibliografia: 

1. https://urology.ucsf.edu/patient-care/children/phimosis [dostęp 11.05.2024]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK326433/ [dostęp 11.05.2024]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK326437/ [dostęp 11.05.2024]. 
4. McLarty R., Kiddoo D., Foreskin care in childhood, CMAJ 2019, 191(13): E365.