
Układ rozrodczy
Układ rozrodczy, inaczej płciowy, jest jedną z tych cech, które odróżniają obie płcie. Układ płciowy stanowi zespół zewnętrznych i wewnętrznych narządów, których celem jest zapewnienie ciągłości gatunkowej, czyli rozmnażanie.
Układ rozrodczy człowieka umożliwia zachowanie gatunku. Zarówno anatomia, jak i fizjologia układu płciowego kobiet i mężczyzn znacząco się różni. Układ rozrodczy żeński cechuje się cyklicznymi procesami dojrzewania komórki jajowej, podczas gdy cechą układu rozrodczego męskiego jest stałe produkowanie plemników.
Męski układ rozrodczy
Budowa męskiego układu rozrodczego składa się z prącia, jąder, nasieniowodów, pęcherzyków nasiennych oraz gruczołu krokowego. Do najważniejszych elementów układu rozrodczego mężczyzn, spośród wyżej wymienionych, zalicza się jądra, które należą do gonad. Ich funkcją jest produkowanie i wydzielanie hormonu o nazwie testosteron oraz produkcja plemników. Z wyglądu jądra przypominają dwa spłaszczone orzechy włoskie, które są luźno zawieszone w mosznie, czyli worku skórnym. W przekroju poprzecznym jąder widać ich miąższ, w którym obserwuje się kanaliki nasienne zbudowane z kilku warstw komórek płciowych o różnym stopniu dojrzałości, od spermatogoniów do plemników.
W budowie układu rozrodczego mężczyzn wyróżnia się także najądrza, w których dochodzi do ostatecznego dojrzewania plemników. Tam też magazynowane są plemniki, a następnie wyrzucane wraz z nasieniem podczas ejakulacji lub ulegają rozpadowi. Od najądrzy biegną nasieniowody o długości około 50 cm i sięgają do gruczołu o nazwie pęcherzyk nasienny. W tym miejscu rozpoczyna się przewód wtryskowy uchodzący do cewki moczowej. Cewka pełni u mężczyzn dwie funkcje. Pierwszą z nich jest wyprowadzanie moczu z pęcherza podczas mikcji, a drugą wydalanie nasienia podczas ejakulacji. Prawy i lewy pęcherzyk nasienny odpowiadają za produkcję wydzieliny bogatej w wielocukry i białka, co stanowi źródło odżywcze dla plemników.
Ważne funkcje układu rozrodczego męskiego pełni gruczoł krokowy, inaczej prostata. Produkuje on płyn, w którym pływają plemniki oraz wydziela substancje hormonalne powodujące w pochwie kobiety zwolnienie skurczów macicy, co jest niezbędne do zapłodnienia. Prącie stanowi narząd kopulacyjny zbudowany z ciał jamistych i ciała gąbczastego. W trakcie stosunku płciowego ciała jamiste napełniają się krwią i prącie jest w stanie wzwodu.
Żeński układ rozrodczy
W odróżnieniu od męskiego układu rozrodczego narządy płciowe należące do układu rozrodczego kobiety w całości znajdują się wewnątrz ciała. Funkcją tego układu jest kontrolowanie cyklicznych procesów dojrzewania i uwalniania komórek jajowych oraz, w przypadku ciąży, ochrona i odżywianie płodu. Żeńskie gruczoły płciowe, czyli jajniki, zawieszone są na więzadłach w dolnej partii jamy brzusznej. W lewym lub w prawym jajniku dochodzi do dojrzewania i pęknięcia pęcherzyka Graafa. Po etapie dojrzewania uwolniony zostaje oocyt II rzędu, który następnie trafia do jajowodu i macicy. W tym miejscu czeka na zapłodnienie przez plemnik.
W budowie żeńskiego układu rozrodczego jajniki odpowiedzialne są za wydzielanie hormonów, których zadaniem jest regulacja cyklu miesięcznego, wyzwalanie popędu płciowego oraz wykształcenie cech żeńskich. Jajniki połączone są z jajowodami – dwoma przewodami o średniej długości około 12 cm. Podczas ich ruchów dochodzi do wychwytu oocytu. Jeśli oocyt znajdzie się poza jajowodami, istnieje ryzyko zapłodnienia w jamie brzusznej. Macica ma kształt gruszki o wielkości do 10 cm, a w jej budowie wyróżnia się trzon oraz szyjkę. Zadaniem macicy jest ochrona rozwijającego się najpierw zarodka, a później płodu. Mięśnie budujące macicę odgrywają kluczową rolę podczas akcji porodowej.
Endometrium, czyli błona śluzowa macicy, jest strukturą, która podlega ciągłym zmianom w trakcie trwania cyklu miesięcznego. Ulega ona wpływom hormonów i wzrasta, pęcznieje oraz łuszczy się w zależności od fazy cyklu. Pochwa pełni głównie funkcję kanału rodnego, przez który dziecko przedostaje się na świat podczas porodu. Długość pochwy oscyluje między 5 a 14 cm. Mianem sromu określa się zewnętrzne narządy płciowe, do których zalicza się: wargi sromowe, łechtaczkę, wzgórek łonowy, gruczoły przedsionkowe oraz przedsionek pochwy. Wzgórek łonowy jest niedużą, zaokrągloną wypukłością tworzoną przez tkankę tłuszczową.
Funkcję receptorów bodźców czuciowych pełni łechtaczka, która stanowi odpowiednik członka u mężczyzn. Gruczoły przedsionkowe większe, nazywane również jako gruczoły Bartoliniego, są małymi, owalnymi strukturami o wielkości ziarenek fasoli. Ich zadaniem jest produkowanie śluzu obecnego podczas podniecenia seksualnego.
Najnowsze


„Nadżerkę, taką prawdziwą, będzie miało tylko 30 proc. z was. To, czym najczęściej 'straszą’ was ginekolodzy, to ektopia” – mówi dr Agnieszka Nalewczyńska

Co oznacza plamienie zamiast miesiączki?

Laparotomia – wskazania, przebieg i dieta po operacji jamy brzusznej

Ciałko żółte – funkcje, rola w ciąży, torbiele ciałka żółtego

Drożdżyca pochwy – przyczyny, objawy i leczenie infekcji. Powikłania nieleczonej kandydozy

Jak fizjoterapia może pomóc w leczeniu obniżenia narządów miednicy mniejszej? Podpowiada Marta Stachowiak

24-latka przeszła dobrowolną sterylizację, bo nie chce mieć dzieci. „Jestem szczęśliwa, wolna i mogę podążać za swoimi celami życiowymi”

Bóle menstruacyjne – jak sobie z nimi poradzić domowymi sposobami?

Spermatogeneza – co to jest i co powoduje jej zaburzenia?

PMS (Zespół napięcia przedmiesiączkowego) – co to jest, objawy, przyczyny

Polki nie wiedzą, gdzie włożyć tampon i mylą krocze z szyjką macicy. Ginekolożka Marta Wójcik postanowiła im wszystko wytłumaczyć przy pomocy rysunków

Mięśniaki macicy – przyczyny, objawy, leczenie

Rak trzonu macicy – jakie są objawy i rokowania, jak przebiega leczenie raka endometrium?

„Błona dziewicza to przestarzała i wprowadzająca w błąd nazwa” – podkreśla ginekolożka Marta Wójcik

Biegaczka o menstruacji w sporcie. „Znam siebie – kiedy mam okres, nie działam na 100 procent”

Kobieta urodziła bliźnięta, które mają dwóch ojców. Jak to możliwe?

Czy kobiety mają prostatę i do czego służy ten narząd? Poziom niewiedzy szokuje

pH pochwy – jakie jest prawidłowe? Jak sprawdzić ph pochwy?

Ciąża pozamaciczna – przyczyny i objawy. Jak rozpoznać i postępować?

Zapalenie przydatków – objawy, leczenie, możliwe powikłania

Podwiązanie jajników – zabieg, metody i skutki kobiecej sterylizacji

Co to jest kauteryzacja? Wskazania do wykonania zabiegu i jego przebieg

Rodzaje, wskazania i interpretacja wyników wymazów z pochwy

O czym może świadczy krwawienie po stosunku? Czy jest się czego obawiać?

Czym jest adenomioza? Poznaj przyczyny jej powstawania, objawy i sposoby leczenia

Wskazania do zabiegu konizacji szyjki macicy, jego przebieg i rekonwalescencja

Załupek – przyczyny, objawy i leczenie. Jak zapobiec zsuwaniu się napletka poza żołądź?

Priapizm – bolesny wzwód członka niezależny od podniecenia. Jakie są przyczyny i jak się leczy taką przypadłość?

Histeroskopia – dowiedz się, jak się do niej przygotować i jakie są zalecenia po zabiegu

Dyspareunia – nietypowa dysfunkcja seksualna. Przyczyny, objawy i leczenie bólu podczas stosunku

Azoospermia – brak plemników w ejakulacie. Czy taki wynik badania nasienia przekreśla szansę na ojcostwo?

Teratozoospermia jako jedna z przyczyn niepłodności u mężczyzn. W jaki sposób leczy się to schorzenie?

Endometrium, czym jest i jaką funkcję pełni? Norma i leczenie przerostu endometrium

Jakie są objawy raka sromu? Co to za choroba, jakie są opcje terapeutyczne i rokowania?

Łyżeczkowanie macicy – jak przebiega i jakie są wskazania do jego wykonania?

O czym świadczą upławy w ciąży i jakie są ich przyczyny? Czy należy się niepokoić?

Nadżerka – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Łożysko przodujące – czym jest, jakie są objawy i zalecenia lekarzy?

Konflikt serologiczny, przebiegający w sposób bezobjawowo u matki, może być szkodliwy dla płodu.

Czym jest obojnactwo i jakie jego rodzaje rozróżniamy? Obojnactwo prawdziwe i rzekome

Pochwica – zaburzenie, które dotyka kobiet. Przyczyny, objawy oraz sposoby radzenia sobie z pochwicą

Zapalenie gruczołu Bartholina – czym leczyć, jeśli nie antybiotykami?

Impotencja – jak znaleźć jej przyczynę i jakie leczenie wdrożyć? Czy impotencja przekreśla szansę na normalny stosunek?

HSG – badanie na drożność jajowodów. Jak się do niego przygotować? Po co się je wykonuje?

Czym jest plamienie implantacyjne? Jakie są jego przyczyny i ile trwa? Czy należy się martwić?

Jaka jest przyczyna tworzenia się skrzepów podczas okresu i o czym to świadczy? Czy okres ze skrzepami jest groźny?
