się ten artykuł?
Hashimoto a gluten – czy istnieje związek między tym rodzajem zapalenia tarczycy a dietą bezglutenową? Choroba Hashimoto to jedno z najczęściej spotykanych zaburzeń tarczycy. Starannie skomponowana dieta wspiera leczenie i wpływa na dobry wygląd i samopoczucie. Częstym zaleceniem dla osób chorych jest wykluczenie glutenu. Czy słusznie? O stosowaniu diety bezglutenowej przy Hashimoto porozmawiałyśmy z endokrynolog Katarzyną Skórkowską-Telichowską i dietetyk Pauliną Roziewską.
Hashimoto a gluten
– Opowieści dietetyków, że mamy odstawić przy Hashimoto gluten, można włożyć miedzy bajki. Dwa lata temu pojawiły się prace, które mówią jednoznacznie, że osoby, które nie mają celiakii, a stosują dietę bezglutenową są bardziej narażone na choroby układu krążenia. Tylko 3-5 proc. osób chorych na Hashimoto musi mieć dietę bezglutenową, ale to są osoby chore na celiakię – powiedział niedawno prof. Marek Ruchała z Oddziału Klinicznego Endokrynologii, Przemiany Materii i Chorób Wewnętrznych, Szpitala Klinicznego im. Heliodora Święcickiego UM w Poznaniu, podczas konferencji „Endokrynologia 2019”.
O związku między Hashimoto i glutenem oraz o tym, czy dieta bezglutenowa jest stałym elementem przy chorobie Hashimoto, opowiada endokrynolog Katarzyna Skórkowska-Telichowska.
Często słyszy się mity na temat diety eliminacyjnej pewne produkty. Sezonowo zmienia się pogląd, co powinniśmy jeść, a czego unikać. Nie powinno się eliminować wszystkiego, co mówią nam ludzie, bo na każdą osobę może zadziałać coś w różny sposób. Jeśli chcemy ograniczyć dany produkt, należy w sposób odpowiedni znaleźć zdrowy zamiennik, aby nie doszło do niedoborów odżywczych. Nie można zmusić wegetarianina, aby nagle zaczął jeść mięso, bo gdy taka osoba wprowadzi nagle do swojej diety drób lub inne mięsa, to organizm może zareagować różnie i nie zawsze korzystnie.
Dieta przy Hashimoto – czy eliminować gluten?
O Hashimoto mówi się dużo, bo coraz więcej kobiet cierpi na tę dolegliwość. Istotnym elementem leczenia bez wątpienia jest dieta, która może łagodzić objawy choroby. Przy chorobie Hashimoto powinna być przede wszystkim dobrze ułożona i zbilansowana. Wiele elementów diety osób chorych jest zaczerpniętych z zaleceń związanych ze zdrowym odżywianiem. Przestrzeganie jej z pewnością wpłynie na polepszenie ogólnego stanu zdrowia i regulowanie masy ciała. Czy eliminowanie glutenu powinno być jednym z założeń diety przy Hashimoto?
Dieta bezglutenowa jest bardzo często zalecana dla osób mających Hashimoto. Wynika to z tego, że większość osób – niezależnie czy zdrowych czy nie – lepiej się czuje ograniczając lub eliminując gluten z diety. Może to załagodzić objawy, takie jak: zmęczenie, bóle głowy, nadwaga. Warto zrobić badania laboratoryjne w celu określenia, czy dana osoba posiada nietolerancję glutenu, ale najlepszym sposobem jest wypróbowanie takiej diety i określenie, czy powoduje to poprawę naszego samopoczucia, czy jednak nie. Eliminacja glutenu nie eliminuje wszystkich schorzeń autoimmunologicznych.
Co aktualna wiedza naukowa mówi nam na temat związku Hashimoto z glutenem?
Hashimoto – dieta bezglutenowa ma sens?
Temat spożywania glutenu przez osoby z Hashimoto budzi wiele kontrowersji. W większości przypadków u pacjentów z tą chorobą tarczycy stosowanie diety bezglutenowej nie jest zasadne, a mimo to wśród pacjentów stale krążą mity o potrzebie wykluczenia glutenu z jadłospisu.
Dieta bezglutenowa przeznaczona jest przede wszystkim dla osób z celiakią – chorobą autoimmunologiczną o podłożu genetycznym, która powoduje stany zapalne śluzówki jelita cienkiego i niszczy kosmki jelitowe, co skutkuje upośledzonym wchłanianiem się składników odżywczych. Dlatego też dieta w tej chorobie wyklucza wszelkie produkty zawierające białko glutenowe, a więc zboża takie jak pszenica, żyto, orkisz, kamut i jęczmień. Niedozwolony jest też owies ze względu na częste skażenie jego ziarna glutenem na etapie uprawy, transportu czy produkcji; większość chorych może jednak spożywać specjalnie wytwarzane bezglutenowe płatki owsiane.
Niedopuszczone są przetwory ze zbóż glutenowych (a więc pieczywo, makarony, większość słodkich produktów, słone przekąski, piwo i wiele innych) oraz produkowane z nich dodatki do żywności. Ponieważ skutkiem nieleczonej celiakii może być rozwój nietolerancji laktozy, dieta bezglutenowa czasami łączy się z dietą bezmleczną lub zastąpieniem tradycyjnego nabiału mlekiem bez laktozy.
Źródłem węglowodanów w menu diety bezglutenowej są za to ziarna, takie jak :
- kukurydza,
- ryż,
- dziki ryż,
- proso,
- sorgo,
- amarantus,
- komosa,
- tef,
- kasza gryczana,
Oprócz tego w diecie bezglutenowej uwzględnia się także: nasiona roślin strączkowych, ziemniaki, warzywa skrobiowe, banany, tapiokę czy mączkę chleba świętojańskiego; zalecane są też inne warzywa, zioła, orzechy, naturalne produkty zwierzęce, jak mięso, ryby i jaja.
Kiedy stosować dietę bezglutenową?
Diagnostyka chorób wymagających stosowania diety bezglutenowej nie zawsze jest łatwa. W tym celu niezbędna jest konsultacja lekarska, podczas której specjalista zleci wykonanie odpowiednich badań.
W diagnostyce najczęściej wykonuje się testy serologiczne, badania genetyczne oraz biopsję jelita cienkiego.
Testy serologiczne
Testy serologiczne na oznaczaniu specyficznych przeciwciał z krwi:
- przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej (anty-tTG)
- przeciwciała przeciwendomyzjalne (anty-EmA)
- przeciwciała przeciwgliadynowe (AGA)
Badanie przeciwciał warto przeprowadzić od razu w obydwu klasach IgA oraz IgG.
Badania genetyczne
Tutaj wyróżnić możemy badanie genetyczne HLA: DQ2 lub DQ8. Wynik negatywny wyklucza wystąpienie celiakii w 99%. Jednak można geny posiadać, a nie zachorować.
Biopsja
Biopsję jelita cienkiego wykonuje się w celu oceny kondycji błony śluzowej.
Celiakię – chorobę, która w odróżnieniu od Hashimoto we wszystkich przypadkach stanowi wskazanie do wdrożenia diety bezglutenowej rozpoznaje się w przypadku zaniku kosmków jelitowych, obecności badanych przeciwciał oraz poprawy samopoczucia po wprowadzeniu diety bezglutenowej.
Dieta bezglutenowa powinna być stosowana tylko przez osoby z celiakią, nadwrażliwością lub alergią. Należy pamiętać, że produkty bezglutenowe mogą być tak samo niezdrowe, jak produkty z glutenem. Zależy to od ich składu. Dlatego zawsze należy czytać etykiety. Niestety wiele produktów bezglutenowych jest wysoko przetworzonych, a co za tym idzie zawierają szkodliwe dodatki, takie jak substancje wpływające na strukturę pieczywa, substancje zagęszczające, substancje poprawiające smak: duże ilości cukru czy syrop glukozowo-fruktozowy. Często białko zastępowane jest tłuszczem. Pamiętajmy, że to właśnie produkty pełnoziarniste wraz z warzywami i owocami powinny być podstawą zdrowej diety. Choroba Hashimoto również nie jest wskazaniem do stosowania diety bezglutenowej.
