Gluten

Każdego dnia ludzie zasypywani są informacjami o zdrowym odżywianiu. W wielu miejscach pojawia się zalecenie, aby uważać na produkty zawierające gluten i unikać ich. Na początek jednak warto dowiedzieć się, czym jest gluten i czy rzeczywiście może być szkodliwy dla organizmu.

Gluten to białko roślinne, które znajduje się w nasionach pszenicy, żyta i jęczmienia. Często słyszy się, że produkty bezglutenowe są o wiele zdrowsze niż te, które go zawierają. Przed ostatecznym wyeliminowaniem z diety glutenu warto jednak dowiedzieć się na jego temat nieco więcej.

Co to jest gluten?

Gluten jest mieszaniną białek: glutelin i prolamin. Występuje w różnych rodzajach zbóż, takich jak żyto, owies, pszenica czy jęczmień. Przemysł piekarniczy niezwykle ceni sobie tę mieszankę ze względu na to, że jest kleisty oraz rozciągliwy. Dzięki niemu pieczywo jest chrupkie, mniej zbite i puszyste. Gluten odpowiada także za wyrazistość smaku pieczywa i jego aromat. Kiedyś dodawany był tylko do przetworów zbożowych, dziś zawiera go ogromna liczba produktów. Na gluten można natknąć się w przyprawach, żywności wysokoprzetworzonej, a nawet w wędlinach. W ostatnim czasie pieczywo bezglutenowe i wiele innych produktów bez glutenu pojawiło się w sklepach, a moda na dietę bezglutenową nie przemija.   

W czym jest gluten? Pszenica i jej odmiany

Produkty bez glutenu zwykle oznaczane są na opakowaniach logiem z zielonym kłosem zboża. Substancja ta znajduje się w we wszystkich produktach mącznych, takich jak pieczywo i makarony. Obecna jest w płatkach, niektórych kaszach i kaszkach błyskawicznych. Wykorzystuje się ją również w daniach, które zawierają mąkę, np. pierogach, uszkach i pyzach. Nawet proszek do pieczenia oraz piwo zawierają gluten. Coraz częściej tę mieszaninę białek można spotkać w paczkowanych mięsach, wędlinach, przetworach rybnych i słodyczach. Najpopularniejszymi produktami zawierającymi gluten są:

• kuskus, kasza manna, owsiana i jęczmienna,
• bułka tarta,
• pizza,
• ciastka,
• herbatniki i biszkopty,
• płatki pszenne, jęczmienne, żytnie, owsiane,
• pierogi, kopytka, pyzy,
• pieczywo jasne i ciemne,
• naleśniki.

Objawy uczulenia na gluten

Nietolerancja na gluten jest wczesnym problemem dietetycznym, który zaczyna się już w dzieciństwie. Nadwrażliwość na tę substancję objawia się najczęściej w postaci alergii na gluten bądź jego nietolerancji, czyli inaczej celiakii. Mieszanka znajduje się w większości produktów, dlatego dosyć ciężko jest rozpoznać te choroby. Nietolerancja polega na tym, że organizm człowieka wytwarza przeciwciała, które są skierowane przeciwko gliadynie znajdującej się w glutenie. Wynikiem tego jest zmniejszenie powierzchni jelit, które powoduje zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych oraz zaburzenia rozwoju dziecka. Celiakia trwa przez całe życie. Niestety, badania wykazują, że coraz więcej osób zaczyna chorować na nietolerancję glutenu – należy jednak pamiętać, że na chwilę obecną szacuje się, iż celiakia dotyczy 1% populacji. Dieta bezglutenowa jest jedynym skutecznym sposobem w walce z celiakią.

Objawy uczulenia na gluten:

• spadek masy ciała,
• biegunki i kolki,
• wysypka bądź inne zmiany skórne,
• katar,
• kaszel,
• przykry zapach stolca,
• nieustające wzdęcia,
• bóle brzucha.

Dieta bezglutenowa

Dieta bezglutenowa jest bardzo ważna dla osób chorujących na celiakię oraz cierpiących na alergię na gluten. Jest ona najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się  i zapobieganie nowym objawom chorób związanych ze spożywaniem tej mieszaniny białek. Chorzy zobowiązani są do dokładnego czytania etykiet umieszczanych na żywności oraz unikania spożywania szkodzących produktów. Na szczęście na rynku znajduje się coraz więcej żywności bez glutenu. Osoby na diecie zamiast zwykłego pieczywa i kasz mogą jeść np. chleb bezglutenowy oraz kasze bezglutenowe. Zwykły makaron można zastąpić ryżowym lub gryczanym. Eksperymenty te mogą okazać się ciekawym sposobem na urozmaicenie kuchni uczulonej osoby. Znalezienie produktów bez glutenu nie jest najłatwiejszym zadaniem.

Gluten – podsumowanie

Uczulenie na gluten może spowodować niezły bałagan w organizmie. Wzdęcia, biegunka, bóle brzucha, zmiany skórne i kaszel są objawami, którymi warto podzielić się z lekarzem. Jeśli zdiagnozuje on nietolerancję glutenu bądź alergię na niego, ważna będzie dieta bezglutenowa. Kiedy jednak okaże się, że to nie gluten jest powodem problemów – nie będzie konieczna rezygnacja z produktów, które go zawierają.