HSG – badanie na drożność jajowodów. Jak się do niego przygotować? Po co się je wykonuje?

HSG, czyli histerosalpingografia, to badanie wykorzystywane w diagnostyce niepłodności. Stosuje się ją w celu stwierdzenia lub wykluczenia niedrożności jajowodów u kobiet, która bardzo często jest odpowiedzialna za problemy z zajściem w ciążę.

Badanie HSG polega na uzyskaniu obrazu jamy macicy oraz jajowodów przy użyciu promieni rentgenowskich. Histerosalpingografia jest badaniem inwazyjnym, do którego należy się odpowiednio przygotować.

HSG – badanie jamy macicy oraz jajowodów

HSG, czyli histerosalpingografia to badanie, które stosuje się najczęściej (choć nie tylko) w diagnostyce niepłodności u kobiet. Polega ono na uzyskaniu obrazu jamy macicy oraz jajowodów, których niedrożność w bardzo wielu przypadkach odpowiada za problemy z zapłodnieniem.

Na czym polega HSG?

Badanie HSG pozwala na możliwie pełny ogląd jamy macicy oraz jajowodów. Umożliwia to:

• ocenę kształtu jamy macicy,
• ocenę endometrium pod względem obecności zrostów lub polipów,
• ocenę drożności jajowodów, ich kształtu i przebiegu,
• wykrycie zmian w budowie macicy, m.in. guzów lub zmian rozwojowych.

HSG pozwala zweryfikować podejrzenia co do niedrożności jajowodów, a także oceniać skuteczność późniejszego ich leczenia. Badanie HSG zaleca się jednak nie tylko w diagnostyce przyczyn niepłodności. Wskazane jest w przypadku podejrzenia zmian patologicznych w jamie macicy lub niewydolności macicy, a także w celu potwierdzenia lub wykluczenia gruźlicy narządu rodnego.

HSG – jak wygląda badanie?

HSG wykonuje się przez wprowadzenie do dróg rodnych kobiety środka kontrastującego. Najpierw wprowadza się wziernik (tak jak przy tradycyjnym badaniu ginekologicznym), który rozsuwa ściany macicy i uwidacznia szyjkę. Do szyjki wprowadza się cewnik, przez który wstrzykuje się kontrast. Następnie wykonuje się serię zdjęć lub nagrywa film. Materiały te pozwalają lekarzowi na uzyskanie możliwie pełnego obrazu kanału szyjki macicy, samego wnętrza macicy oraz jajowodów.

HSG na drożność jajowodów to badanie, które przeprowadza się w pracowni rentgenowskiej. Trwa ono zazwyczaj 15–20 minut, jednak pacjentka po zabiegu HSG powinna jeszcze przez 2 godziny pozostać pod obserwacją lekarza.

HSG – i co dalej?

HSG pozwala dość szybko ocenić drożność jajowodów – przedostanie się kontrastu do jamy brzusznej świadczy o braku problemów, natomiast wszelkie zaburzenia stanowią sygnał problemów z drożnością. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości zaleca się dalszą diagnostykę – najczęściej jest histeroskopia lub laparoskopia.

HSG – jak się przygotować?

O tym, jak się przygotować do badania HSG, instruuje najczęściej kierujący na nie lekarz ginekolog. Zazwyczaj przed samą histerosalpingografią wykonuje się USG, badanie ginekologiczne, cytologię oraz wymaz z kanału szyjki macicy. Zdarza się również, że lekarz zleca dodatkowo wykonanie morfologii, jonogramu oraz badania układu krzepnięcia.

Jak przygotować się do HSG? Podstawowe zasady:

• Dzień przed badaniem należy zjeść lekkostrawną kolację, rano można pić jedynie wodę, przed badaniem należy być na czczo. Jeśli HSG ma się odbyć po południu, w dniu badania należy zjeść lekkostrawne i niezbyt obfite śniadanie (ostatni posiłek powinien mieć miejsce nie później niż 6 godzin przed badaniem).
• Przed badaniem HSG należy się wypróżnić oraz opróżnić pęcherz.
• Około 20 minut przed HSG można przyjąć środek rozkurczowy w czopku.

Czy badanie HSG boli?

Badanie HSG jest odczuwane jako nieprzyjemne lub nawet bolesne. Przygotowanie do badania HSG może obejmować przyjęcie leków przeciwbólowych. HSG może okazać się badaniem bolesnym szczególnie w przypadku kobiet, których jajowody są niedrożne. Przy dużych problemach tego rodzaju istnieje możliwość wykonania HSG w znieczuleniu miejscowym lub nawet ogólnym.

HSG – powikłania

HSG to badanie inwazyjne, a więc trzeba się w tym przypadku liczyć z możliwymi powikłaniami. Na szczęście nowoczesna technika sprawia, że zdarzają się one coraz rzadziej. Do typowych powikłań po HSG należy zaliczyć:

• omdlenia,
• uczucie oszołomienia,
• reakcja alergiczna na środek kontrastujący,
• infekcje pochwy,
• zapalenie przydatków,
• plamienia (do dwóch dni po badaniu).

HSG a ciąża

HSG nie wykonuje się w trakcie menstruacji, ponieważ wiąże się to z ryzykiem przedostania się kontrastu do naczyń błony śluzowej. Ciąża lub jej podejrzenie także wyklucza możliwość wykonania zabiegu HSG. Przeciwwskazaniem do wykonania HSG są również ostre stany zapalne narządu rodnego oraz uczulenie na środek kontrastowy.

Sono-HSG – alternatywa dla tradycyjnej histerosalpingografii

HSG w przypadku kobiet uczulonych na środek kontrastowy wykonuje się metodą Sono-HSG. Od tradycyjnej wersji badania różni się pod dwoma względami:

• zamiast badania RTG wykonuje się USG,
• środek kontrastowy zostaje zastąpiony solą fizjologiczną.