Złamany nos – objawy i leczenie. Co robić w przypadku urazu?

Złamany nos to jeden z urazów, który jest często bagatelizowany. Tymczasem w niektórych przypadkach powoduje on poważne problemy zdrowotne. Co więcej, jeśli jest nieleczony, znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jakie są objawy złamanego nosa? Jak wygląda jego leczenie i co robić, kiedy dojdzie do urazu? W tym artykule przedstawiamy najistotniejsze informacje na ten temat. 

Czym jest złamanie nosa? 

Złamanie nosa to uszkodzenie i przemieszczenie jego struktur kostnych oraz chrzęstnych. Mogą one delikatnie się przesunąć lub wręcz przeciwnie – znacznie się przemieścić, nawet w głąb jamy nosowej. To z kolei prowadzi niekiedy do ich uszkodzeń. Złamany nos powstaje najczęściej w wyniku wypadków komunikacyjnych, bójek, upadków, a także na skutek uprawiania sportów kontaktowych (takich jak np. boks). 

Złamany nos – objawy 

Oto ogólne objawy towarzyszące złamanemu nosowi: 

• krwawienie, 
• ból nosa i jego okolic, 
• zaczerwienienie, 
• opuchlizna (może ograniczać oddychanie), 
• bóle głowy, 
• łzawienie oczu, 
• masywny obrzęk, 
• wyciek płynu z nosa (nie zawsze). 

Jeśli więc zastanawiasz się, czy złamany nos boli, odpowiedź brzmi: tak, jak najbardziej. Co więcej, można wyróżnić dwa rodzaje złamania nosa: 

• złamanie nosa otwarte – w tym przypadku objawy są mocno nasilone, można zauważyć przemieszczenie nosa w określoną stronę lub powstanie siodełka, a więc wyraźnego wgłębienia w górnej części nosa. Ból jest tutaj zdecydowanie bardziej dotkliwy niż w przypadku złamania zamkniętego, 
• złamanie nosa zamknięte – objawia się tym, że na nosie nie ma rany, a przemieszczenie kości można wyczuć jedynie dłonią. Symptomy przy tym złamaniu są także mniej nasilone, ponieważ pojawia się wówczas lekkie opuchnięcie w parze z krwawieniem. 

Co więcej, w przypadku złamanego nosa mogą pojawić się także: 

• krwiaki w okolicach oczu lub nosa, 
• wymioty i mdłości, 
• problemy z widzeniem, 
• bóle i zawroty głowy, 
• problemy z pamięcią i świadomością. 

Jeśli wystąpią takie objawy, jest to sygnał tego, że doszło do złamania podstawy czaszki. Te symptomy mogą pojawić się nawet 10 dni od wystąpienia urazu, więc należy pamiętać, że jeżeli wcześniej miał miejsce wypadek, to należy powiedzieć o tym lekarzowi, aby mógł szybko zaproponować odpowiednią diagnostykę. 

Jak poznać, czy nos jest złamany? 

Zanim lekarz wdroży odpowiednie leczenie, musi dowiedzieć się, czy nos jest faktycznie złamany. W tym celu na początku wykonuje się badanie RTG, dzięki któremu można zobaczyć wszelkie pęknięcia i przemieszczenia. Aby zidentyfikować przyczynę problemu, lekarz może dodatkowo zlecić: 

• prześwietlenie zatok przynosowych, 
• prześwietlenie kręgosłupa, 
• rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową mózgu.

Leczenie złamania nosa bez przemieszczenia 

Jeśli chodzi o leczenie złamanego nosa, najpierw wykonuje się zdjęcie rentgenowskie. Następnie wdraża się odpowiednie środki w zależności od typu tego problemu. Jeśli nie doszło do przemieszczenia, upośledzenia drożności oraz zniekształcenia nosa, leczenie nie jest zbyt skomplikowane. Wystarczy ręcznie nastawić kość, a następnie nałożyć opatrunek w formie tamponady, aby unieruchomić nastawione struktury. Ze względu na to, że czynność nastawiania nosa wywołuje ból, stosuje się znieczulenie. 

Leczenie złamania nosa z przemieszczeniem 

W przypadku złamania z przemieszczeniem odpowiednie nastawienie nosa po złamaniu jest możliwe tylko po operacji. Dzięki temu można przywrócić odpowiednią strukturę rusztowania chrzęstno-kostnego. Chirurgiczny zabieg wykonuje się w ciągu 7-10 dni od nastąpienia urazu. W tym czasie obrzęk tkanek jest mniejszy, a jednocześnie nie doszło jeszcze do wykształcenia się zrostów chrzęstno-kostnych, które nie pozwalają operować. Po tym czasie można przeprowadzić plastykę nosa (rynoplastykę) lub plastykę przegrody nosowej (septoplastykę). 

Złamany nos u dziecka 

Złamany nos u dziecka przyjmuje najczęściej formę złamania samej chrząstki przegrody nosowej, bez destrukcji struktur kostnych. Te są bowiem za słabo wykształcone, a do tego nos jest jeszcze bardzo elastyczny. Zazwyczaj do urazu tego typu dochodzi podczas zabawy, a konkretnie po uderzeniu piłką w twarz lub w wyniku upadku. W przypadku najmłodszych wiąże się to często z nauką chodzenia czy pierwszymi zabawami. W wieku szkolnym najczęściej urazy tego typu powstają na lekcjach wychowania fizycznego lub podczas bójek. 

Jak rozpoznać złamany nos u malucha, który nie potrafi jeszcze mówić? Sygnałem problemu będzie tutaj masywny obrzęk. Zauważalne mogą być również krwiaki oraz towarzyszące im krwawienie wewnętrzne. Nie należy też bagatelizować głośnego płaczu, chociaż ten wystąpić może z różnych przyczyn. 

Złamanie nosa – co robić, gdy do niego dojdzie? 

Zaleca się, aby osoba, która doznała urazu, trzymała głowę pochyloną do przodu. Dobrze jest też zatamować krwawienie przy pomocy chusteczki lub kawałka gazy. Jednocześnie nie można uciskać nosa, ponieważ czasem prowadzi to do pogłębienia się urazu. Nie można też odchylać głowy do tyłu, ponieważ silne krwawienie może przyczynić się do zachłyśnięcia.  

Na nasadzie nosa można położyć zimny okład, który doprowadzi do obkurczenia naczyń krwionośnych, a w konsekwencji przyczyni się do zmniejszenia napływu krwi do nosa. Jeśli nie doszło do krwotoku, wystarczy przyłożyć do nosa zawinięty w ręcznik lód. Możliwie jak najszybciej należy udać się też do lekarza. 

Ile czasu zrasta się krzywy nos po złamaniu? Co dalej? 

Zazwyczaj krzywy nos po złamaniu zrasta się 7-14 dni. Wpływają na to jednak takie czynniki jak m.in. rozległość urazu czy indywidualne predyspozycje pacjenta. Warto też pamiętać, że po nastawieniu nosa, jeśli wygląda on inaczej niż wcześniej, można zdecydować się na operację plastyczną. Lekarz w ten sposób może przywrócić dawny kształt nosa, a także poprawić ustawienie przegrody nosowej.

Powikłania po złamanym nosie 

Złamany, nieleczony nos wiąże się z szeregiem powikłań takich, jak: 

• problemy z oddychaniem przez nos, 
• problemy z węchem, 
• krwiak, 
• ropień, 
• nawracające infekcje, 
• destrukcja zatok bocznych nosa, 
• defekt kosmetyczny, 
• skrzywienie przegrody nosa, 
• chrapanie, 
• utrudniony odpływ wydzieliny, 
• krwiak przegrody, 
• złamanie chrząstki. 

Pewnym rodzajem powikłania jest również wspomniany uraz podstawy czaszki i mózgu. 

Bibliografia: 

1. Ferguson G., Bell P. R., Hall S .J., What becomes of the broken nose?, Ulster Medical Journal 2014, s. 49-50. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538299/ [dostęp: 20.04.23] 
3. Kelley, B.P., Downey C.R., Stal S., Evaluation and Reduction of Nasal Trauma, Semin Plast Surg 2010, s. 339-347. C.R., Stal S., Evaluation and Reduction of Nasal Trauma, Seminars in Plastic Surgery 2010, s. 339-347.