Przejdź do treści

Co to jest punkcja? Jakie są wskazania do jej wykonania oraz powikłania po zabiegu?

punkcja - lekarz rozmawia z pacjentem
Fot. javiindy / Adobe
Podoba Ci
się ten artykuł?
Udostępnij bliskim

Punkcja to termin określający nakłucie igłą pewnej struktury celem pobrania płynu lub podania leku. Punkcje mogą być diagnostyczne i lecznicze. Wykonywane są w obrębie różnych struktur organizmu. Wskazania do wykonania punkcji są różne, w zależności od organu i rezultatu, który chce się osiągnąć.

Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami

Zuzanna Pujanek
dr n. med.

Punkcja to pojęcie bardzo ogólne. Mówi nam ono jedynie o technice wykonania zabiegu, jednakże nie precyzuje celu i organu, na którym ma być wykonany. Oznacza wkłucie się za pomocą igły do pewnej przestrzeni i pobranie z niej płynu lub podanie leku do jej wnętrza. Możemy spotkać punkcje diagnostyczne, podczas których pobieramy płyn i przesyłamy go do badania, aby określić czynnik etiologiczny lub parametry płynu. Wykonywane są także punkcje lecznicze, w czasie których do danej przestrzeni podawany jest lek, aby jego działanie odbywało się miejscowo, na potrzebującą leczenia strukturę. Najczęściej mówimy o punkcji lędźwiowej (punkcja kręgosłupa to nakłucie jego przestrzeni płynowej w odcinku lędźwiowym), punkcji zatok (punkcja zatoki szczękowej wykonywana jest celem ewakuacji zawartego w niej płynu) i punkcji stawu (najczęściej jest to punkcja stawu kolanowego, zwana potocznie punkcją kolana).

 

Punkcja to zabieg inwazyjny, więc jego wykonanie zawsze niesie ryzyko pewnych powikłań.

W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:

Odporność
Naturell Omega-3 500 mg, 240 kaps.
30,00 zł
Odporność
Iskial MAX + CZOSNEK, Suplement diety wspierający odporność i układ oddechowy, 120 kapsułek
42,90 zł
Odporność
Naturell Immuno Hot, 10 saszetek
16,48 zł
Odporność, Good Aging
Naturell Witamina D 1000mg, 365 tabletek
70,00 zł
Odporność
Bloxin Żel do jamy ustnej w sprayu, 20 ml
25,99 zł

Punkcja lędźwiowa – wskazania

O punkcji najczęściej mówimy w odniesieniu do płynu mózgowo-rdzeniowego (jest to punkcja kręgosłupa w odcinku lędźwiowym). Celem jej wykonania jest przede wszystkim pobranie do badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Jednakże istnieją także wskazania do punkcji terapeutycznej. Należy do nich podanie leków, a głównie środków znieczulających (znieczulenie zewnątrzoponowe) lub obniżenie ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowym. Wysokie ciśnienie może wywoływać ucisk rdzenia oraz mózgowia.

Do głównych wskazań diagnostycznych należą: podejrzenie infekcji ośrodkowego układu nerwowego (głównie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych), silne, ostre bóle głowy o nieznanej etiologii, napady drgawkowe o nieznanej przyczynie, podejrzenie pewnych chorób metabolicznych i autoimmunologicznych, jak również możliwość krwawienia podpajęczynówkowego.

Technika wykonania punkcji lędźwiowej

Punkcja kręgosłupa wykonywana jest w pozycji leżącej. Pacjent leży na boku z możliwie najbardziej podkurczonymi kolanami w kierunku brzucha i głową przygiętą do klatki piersiowej – ma to na celu uwydatnienie i poszerzenie przestrzeni międzykręgowych. Miejsce wkłucia przemywa się środkiem odkażającym, następnie wbija się igłę między IV a V kręgiem lędźwiowym i pobiera materiał. Po wykonanym zabiegu zakłada się jałowy opatrunek.

Zobacz także

Czy punkcja boli?

Z pewnością nie jest to zabieg przyjemny i pacjent może odczuwać pewne dolegliwości bólowe. Jednakże są one związane głównie z nakłuwaniem skóry i tkanki podskórnej. Po umieszczeniu igły w kanale rdzeniowym dolegliwości nie są już odczuwane.

Przy punkcji lędźwiowej skutki uboczne mogą się pojawić, gdyż jest to zabieg inwazyjny. Powikłania po punkcji lędźwiowej to najczęściej zespół popunkcyjny, charakteryzujący się: nudnościami, wymiotami, zawrotami głowy, szumami usznymi, bólami kończyn i stanem podgorączkowym. Dolegliwości ustępują samoistnie w ciągu 2–3 dni. Często pojawia się ból głowy po punkcji lędźwiowej. Czasami możemy obserwować krwiaki w miejscu wkłucia. Rzadko mamy do czynienia z poważniejszymi powikłaniami po punkcji lędźwiowej, takimi jak urazy rdzenia i niedowłady kończyn.

Punkcja zatok szczękowych

W przeszłości przy stanach zapalnych zatok często wykonywano punkcję, której celem było usunięcie płynu nagromadzonego w zatoce. Płyn jest wynikiem stanu zapalnego, może mieć konsystencję przezroczystą i surowiczą, ale także gęstą i ropną. W warunkach ambulatoryjnych zatoki szczękowe są jedynymi zatokami obocznymi nosa, które można poddać takiemu zabiegowi. Zwykle do punkcji kwalifikuje się chorego na podstawie stanu klinicznego: ropny, gęsty katar, bóle szczęki, niedrożność nosa. Pomocne przy kwalifikacji do zabiegu jest zdjęcie rentgenowskie (RTG), które wykazuje poziom płynu w jednej lub obu zatokach szczękowych. W trakcie punkcji zatok można też podać lek do zatoki, aby działał miejscowo. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym błony śluzowej nosa lignokainą. Specjalną, długą i grubą igłę umieszcza się pod małżowiną nosową (tam znajduje się ujście zatoki), następnie przebija się ścianę kostną i igła wchodzi do światła zatoki. Obecnie punkcję wykonuje się niezwykle rzadko. Dostępne są preparaty farmakologiczne, które obkurczają błonę śluzową ujścia zatok i powodują samoistny drenaż płynu, bez konieczności inwazyjnej ingerencji w ściany zatok.

Najnowsze w naszym serwisie

i
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Podoba Ci się ten artykuł?

Tak
Nie

Powiązane tematy:

Zainteresują cię również:

Białe plamy na paznokciach – co oznaczają i jak się ich pozbyć?

Kobieta - ból zeba

Co zrobić, kiedy boli ząb? Poznaj domowe sposoby, które przyniosą Ci ulgę!

Przelewanie w brzuchu – czy jest normalne? Co może oznaczać uczucie przelewania wody w brzuchu?

Uważano go za defekt skóry, a chorym podawano arszenik, jod i olej z wątroby dorsza. Jak kiedyś leczono toczeń

Bruzdy na paznokciach – podłużne, poprzeczne. Przyczyny i leczenie bruzd na paznokciach

„Medycyna konwencjonalna nie stoi w sprzeczności z medycyną integralną czy holistycznym podejściem do zdrowia. Przeciwnie, jest jej częścią” – mówi Orina Krajewska

Nazywano go „złotem duszy”, wierząc, że poprawia nastrój, podawano z winem i gotowano w ryżu. Jak kiedyś leczono złotem

Kobieta

Ty zawsze w trzech swetrach, a dalej ci zimno? Oto kilka możliwych przyczyn

„Dzięki współpracy z pacjentami czuję spokój i nie boję się chorób” – mówi Robert Statkiewicz, osoba współtworząca aplikację „Pacjenci Pacjentom”, członkum zarządu Fundacji Ludzie i Medycyna

Jak Polacy oceniają szpitale?

Pacjenci i pacjentki ocenili polskie szpitale. Najczęściej narzekali na brak poszanowania prawa do intymności i kiepskie jedzenie

5 codziennych zagrożeń dla kręgosłupa. Unikaj jak ognia!

Dłonie

Dziewczynce amputowano wszystkie kończyny. Winą błędna diagnoza lekarzy

Jeden z najlepszych szpitali na świecie znajduje się w Krakowie. „Za konsolą robota i chirurg, i chirurżka mają taką samą doskonałość”, mówi prezeska Joanna Szyman

Czy masz obowiązek odwołać wizytę lekarską i co może ci grozić, jeśli tego nie zrobisz? Wyjaśnia prawniczka

Czy masz obowiązek odwołać wizytę lekarską i co może ci grozić, jeśli tego nie zrobisz? Wyjaśnia prawniczka

Największe naukowe odkrycia 2022 roku. Subiektywne zestawienie biotechnologa Dawida Polaka / AdobeStock

Największe naukowe odkrycia 2022 roku. Subiektywne zestawienie biotechnologa Dawida Polaka

Jedna, "centralna" kolejka sprawi, że szybciej dostaniemy się do specjalistów? Wyjaśniamy, co zakłada nowy projekt ustawy Ministerstwa Zdrowia

Jedna, „centralna” kolejka sprawi, że szybciej dostaniemy się do specjalistów? Wyjaśniamy, co zakłada nowy projekt ustawy Ministerstwa Zdrowia

Jak opanować przetłuszczające się włosy? Kosmetyki i domowa pielęgnacja

Ma 23 lata i pokaźny dorobek naukowy. Poznajcie Wojciecha Nazara, najmłodszego doktora w Polsce!

Ma 23 lata i pokaźny dorobek naukowy. Poznajcie Wojciecha Nazara, najmłodszego doktora w Polsce!

Lek. Ewa Stawiarska: Umniejszanie problemów pacjenta jest słabe i nie pozostawia profesjonalnego wrażenia

Lek. Ewa Stawiarska: Umniejszanie problemów pacjenta jest słabe i nie pozostawia profesjonalnego wrażenia

Od 2023 r. pielęgniarki będą miały większe uprawnienia. Co to dla nas oznacza?

Od 2023 r. pielęgniarki będą miały większe uprawnienia. Co to dla nas oznacza?

„Zostało złamane moje prawo do intymności i godności”. Pacjentka opowiada o wizycie u ginekologa, na którą złożyła skargę, a FEDERA apeluje: „Czujesz, że twoje prawa są łamane? Reaguj”

„Zostało złamane moje prawo do intymności i godności”. Pacjentka opowiada o wizycie u ginekologa, na którą złożyła skargę, a FEDERA apeluje: „Czujesz, że twoje prawa są łamane? Reaguj”

cukier

Życie bez cukru. Co się zadzieje, kiedy odstawisz słodkości?

Pulsujący ból głowy – jakie są przyczyny i co przyniesie ulgę?

Szybka utrata wagi – o czym może świadczyć nagłe chudnięcie?

×