Kolano skoczka, czyli entezopatia więzadła rzepki

Kolano skoczka należy do powszechnie diagnozowanych kontuzji w obrębie stawu kolanowego. Podstawowym mechanizmem schorzenia jest nadmierne przeciążanie więzadła rzepki, co prowadzi do mikrourazów i stanu zapalnego tej okolicy. Problem wymaga kompleksowego leczenia ortopedyczno-fizjoterapeutycznego. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak rozpoznać i skutecznie wyleczyć kolano skoczka.

Kolano skoczka – co to jest?

Kolano skoczka, nazywane także tendinopatią lub entezopatią więzadła rzepki, to zespół przeciążenia aparatu wyprostnego stawu kolanowego. Schorzenie charakteryzuje się przewlekłym stanem zapalnym więzadła rzepki w rejonie jej przyczepu do kości piszczelowej. Ze względu na poziom zaawansowania i objawy, różnicujemy 4 fazy nasilenia bólu:

• I faza – ból występuje wyłącznie po aktywności fizycznej,
• II faza – ból więzadła rzepki odczuwany jest w czasie rozgrzewki, a następnie po zakończonym treningu,
• III faza – dolegliwości występują w czasie aktywności fizycznej, co wpływa na  efektywność uprawianego sportu,
• IV faza – ból występuje stale ze względu na przewlekły stan zapalny, rzepka może ulec całkowitemu zerwaniu.

Czy to kolano skoczka? Objawy

Głównym objawem kontuzji jest ból zlokalizowany z przodu kolana. Dolegliwości mogą występować z większą intensywnością podczas zginania stawu oraz w trakcie wysiłku fizycznego. Zwykle ustępują po odpoczynku, jednak powracają przy każdej próbie podejmowania aktywności, dlatego wyłączają wiele osób z uprawiania sportu. Entezopatia więzadła rzepki objawia się także:

• obrzękiem i sztywnością stawu kolanowego,
• ograniczeniem ruchomości kolana,
• osłabieniem siły mięśnia czworogłowego uda,
• niestabilnością kolana.

Przyczyny kolana skoczka i diagnostyka

Entezopatia rzepki może wynikać z wielu przyczyn. Jednym z najczęstszych czynników ryzyka jest uprawianie dyscyplin sportowych, które wymagają częstych zmian kierunku ruchu. Wysoka intensywność połączona z dużą częstotliwością skoków, podskoków i lądowań prowadzi niekiedy do przekroczenia możliwości funkcjonalnych ścięgien, mięśni oraz struktur kostnych. W efekcie dochodzi do przeciążenia kolana.

Kontuzja występuje najczęściej u siatkarzy, piłkarzy ręcznych oraz lekkoatletów. Do rozwoju schorzenia może dojść także w wyniku nieprawidłowych technik treningowych, np. braku równowagi pomiędzy wzmacnianiem mięśni czworogłowych a ich rozciąganiem. Podłożem do rozwoju kontuzji mogą być:

• wady anatomiczne ustawienia rzepki,
• wady stóp,
• nadwaga i otyłość.

Diagnostyka kolana skoczka obejmuje wywiad medyczny oraz wykonanie badań obrazowych – USG kolana lub rezonansu magnetycznego. Na obrazie ultrasonograficznym widoczny może być poszerzony zarys więzadła, a także zanik mięśnia czworogłowego uda (najczęściej głowy przyśrodkowej). Kolano skoczka należy różnicować ze schodzeniami dającymi podobne objawy, tj.:

• uszkodzeniem łąkotki,
• zespołem rzepkowo-udowym,
• zapaleniem kaletki stawu kolanowego,
• chondromalacją rzepki.

Jak leczyć kolano skoczka?

Leczenie kolana skoczka uzależnione jest od stopnia uszkodzenia więzadła rzepki. W ostrej fazie schorzenia zaleca się czasową rezygnację lub ograniczenie uprawiania sportu. Odpoczynek pozwala na regenerację uszkodzonych struktur i redukcję stanu zapalnego. Ulgę w tym okresie przynoszą leki przeciwbólowe oraz zimne okłady. Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi widocznych rezultatów, konieczne może być przeprowadzenie operacji.

Kolano skoczka – fizjoterapia

Rehabilitacja jest ważnym elementem w powrocie do sprawności po kontuzji, jaką jest kolano skoczka. Metody stosowane w tym zakresie mają na celu wzmocnienie mięśni w obrębie stawu kolanowego, poprawę wydolności kończyny oraz zmniejszenie ryzyka ponownych uszkodzeń. Fizjoterapia obejmuje następujące metody: 

• kinesiotaping – odpowiednia aplikacja specjalnych taśm odciąża rzepkę, wspomagając leczenie kontuzji i utrwalając uzyskane efekty terapii,
• techniki terapii manualnej – mają na celu odżywienie i poprawę ukrwienia. Stosuje się m.in. mobilizację rzepki czy masaż tkanek głębokich,
• ćwiczenia rozciągające i wzmacniające – odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają przywrócić prawidłowe napięcie oraz ruchomość stawu kolanowego,
• fizykoterapia – bardzo dobre efekty w leczeniu kolana skoczka przynosi m.in. fala uderzeniowa, laser wysokoenergetyczny, elektroterapia i ultradźwięki.

Bibliografia:

1. Armfield D., Medycyna Sportowa, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
2. Kacprzak B., Siuba N., Synder M., Kolano skoczka – próba nowego spojrzenia na leczenie zachowawcze. Badanie pilotażowe, Ortopedia, Traumatologia i Rehabilitacja 2020, 5(6), 22, 347-359.
3. Rudavsky A., Cook J., Physiotherapy management of patellar tendinopathy (jumper’s knee), Journal of Physiotherapy 2014, 60(3): 122-129.