Odma płucna – po wypadku, po operacji lub samoistna. Czy jest groźna?
![płuca w 3D](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/odma-plucna-1140x884.jpeg)
się ten artykuł?
Odma płucna ma różne przyczyny. Często obserwuje się odmę samoistną lub jatrogenną. Operacja jest ostateczną formą leczenia. Wsparciem dla terapii zasadniczej jest rehabilitacja oddechowa.
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/confident-woman-looking-up-vector-portrait-vector-id500427439-850x850.jpg)
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
”Agnieszka Widera”
Odma płucna, a właściwie odma opłucnowa, polega na obecności powietrza w jamie opłucnej. Powstaje ona wskutek uszkodzenia samego płuca lub ścian klatki piersiowej. Jeśli powietrza jest coraz więcej, zaczyna ono uciskać płuco, co znacznie utrudnia oddychanie. Odma płucna może powstać zarówno u dziecka (nawet u noworodka), jak i u osoby dorosłej.
Co to jest odma płucna (odma opłucnowa)?
Pojęcie odma płucna jest błędne – funkcjonujące w nomenklaturze potocznej, ale nie medycznej. Bez względu na to, czy użyje się określenia odma płucna, czy odma opłucnowa, chodzi oczywiście o to drugie. Pojęciem tym określa się obecność powietrza w jamie opłucnej, a stan ten klasyfikuje się ze względu na przyczynę, mechanizm powstania i wielkość. Przyczyny odmy dzielą ją na następujące typy:
- odma samoistna – spowodowana jest pęknięciem pęcherza rozedmowego lub pęcherzyków płucnych położonych tuż pod opłucną. Pierwotna odma samoistna zdarza się u osób wcześniej zdrowych, bez jakichkolwiek oznak chorób płuc. Drugi typ to wtórna odma samoistna, która jest powikłaniem przewlekłych lub ostrych schorzeń płuc, takich jak POCHP lub mukowiscydoza;
- odma pourazowa – jest to odma wynikająca z przebytego urazu klatki piersiowej. Bardzo często powstaje po wypadku. Może powstać, nawet jeśli nie doszło do przerwania ciągłości powłok skórnych, np. w momencie uderzenia w klatkę piersiową;
- odma jatrogenna – jest skutkiem nakłuwania jamy opłucnej lub niepożądaną konsekwencją cewnikowania dużych żył, po operacji lub mechanicznej wentylacji płuc.
Odma opłucnowa ze względu na mechanizm powstawania może być:
- otwarta, kiedy powietrze swobodnie przedostaje się z zewnątrz do jamy opłucnej poprzez otwór w klatce piersiowej, przy czym w przeciwieństwie do odmy prężnej może ono swobodnie wydostać się z tej jamy;
- zamknięta – polega na jednorazowym dostaniu się pewnej ilości powietrza do jamy opłucnej;
- prężna – jest to odma wynikająca z otworu w klatce piersiowej, przez który powietrze dostaje się do jamy opłucnej, lecz nie może się z niej wydostać. Powietrze jest właściwie zaciągane do jamy opłucnej, powodując coraz większy ucisk na obecną tkankę płucną.
Odma płucna (odma opłucnowa) – objawy
Objawy uzależnione są od wielkości odmy, mechanizmu jej powstania i tempa narastania. Może pojawić się ból w klatce piersiowej, duszność o różnym nasileniu i kaszel. Czasami odma nie daje żadnych ewidentnych objawów klinicznych. Ponadto odma samoistna pojawia się w spoczynku, więc pacjent może zupełnie nie zdawać sobie z tego sprawy. Rozpoznanie odmy płucnej opiera się na badaniu fizykalnym, w tym przede wszystkim na osłuchaniu chorego. W przypadku odmy może dojść do ściszenia szmeru pęcherzykowego po stronie odmy. W ciężkich stanach pojawia się narastająca duszność, spada ciśnienie tętnicze, narastają objawy niedotlenienia, a to wszystko prowadzić może do zatrzymania krążenia.
W rozpoznaniu przydatne okazują się podstawowe narzędzia diagnostyczne. Pulsoksymetr może ujawnić spadek wysycenia krwi tlenem. Warto w takiej sytuacji wykonać gazometrię krwi tętniczej, by wykluczyć kwasicę oddechową przy nasilonej duszności. W RTG klatki piersiowej odmę widać bardzo dobrze i jest to poza badaniem fizykalnym podstawowe narzędzie diagnostyczne w rozpoznaniu odmy opłucnowej. Niektórzy ultrasonografiści wykonują również USG jamy opłucnej, w którym mogą uwidocznić tzw. ogon komety, czyli artefakt powstający w miejscu granicznego przylegania blaszek opłucnych. Przydatne jest również wykonanie tomografii komputerowej.
Zobacz także
Leczenie i pierwsza pomoc w odmie płucnej (odmie opłucnowej)
Ze względu na duszność, zawsze konieczne jest doraźne zaopatrzenie chorego w tlen. Chorego z podejrzeniem odmy diagnozuje się i obserwuje w spoczynku. Bierne wyczekiwanie jest szczególnie wskazane u chorych z odmą samoistną pierwotną bez objawów klinicznych lub niewielką odmą jatrogenną. W celu obserwacji objawów klinicznych konieczne jest przyjęcie chorego do szpitala. W przypadku niewydolności oddechowej podaje się przede wszystkim tlen o przepływie 10 l/min, co może przyczynić się do wchłonięcia powietrza z jamy opłucnej. Po około 3 dniach wykonuje się kontrolne zdjęcie klatki piersiowej, chyba że stan pacjenta się pogarsza. Może okazać się, że leczenie inwazyjne nie jest konieczne. Czasami potrzebna jest jednak aspiracja powietrza z jamy opłucnej lub drenaż przez przestrzeń międzyżebrową. W niektórych przypadkach rozważa się leczenie operacyjne.
W rozprężeniu płuca pomocne są dodatkowe ćwiczenia rehabilitacyjne. O rehabilitacji decyduje lekarz.
Dodatkowe działania podejmuje się w przypadku sytuacji specyficznych. Przy odmie krwotocznej konieczny jest drenaż i leczenie chirurgiczne. Odmy obustronne powinny być leczone na oddziale intensywnej terapii. Leczenie odmy prężnej polega na tym, że przez II przestrzeń międzyżebrową (zawsze po górnym brzegu żebra III) w linii środkowoobojczykowej wprowadza się igłę. Jest to też pierwsza pomoc przy podejrzeniu odmy prężnej po wypadku.
Polecamy
![Usta i zęby - Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/06/filip-mishevski-6mfbyr3xyr8-unsplash-kopia-850x425.jpg)
Koniec z implantami! Lek na… porost zębów ma szanse trafić do sprzedaży już całkiem niedługo
![Kobieta w zaawansowanej ciąży w bluzce w paski siedzi na kanapie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/rzucawka-850x567.jpg)
Kiedy pojawia się rzucawka ciążowa? Objawy, które powinny zaniepokoić
![Hepatologia – co to jest? Czym zajmuje się ta dziedzina medycyny?](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_459685039-kopia-850x497.jpg)
Czym jest hepatologia i kiedy zgłosić się do specjalisty?
![Badanie mające sprawdzić czy chory potrzebuje kolostomii](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/05/kolostomia-850x567.jpg)