Osteofity – jakie są przyczyny i objawy schorzenia kości? Leczenie farmakologiczne czy operacja?

Osteofity zaliczane są do patologicznych zmian w obrębie tkanki kostnej. Leczenie na ogół jest uciążliwe i długotrwałe. Im wcześniej wykryje się zmiany, tym większa szansa na szybki powrót do zdrowia.

Osteofity to patologiczne narośle kostne/dzioby kostne mogące rozwijać się latami. Często osteofity pojawiają się na krawędziach trzonów kręgowych. Mogą przybrać postać kolców, haczyków itp. Osteofity mogą mieć różne pochodzenie i przejawiać się na różne sposoby. Choroba, w której pojawiają się takie narośle, nazywa się spondylozą. Należy pamiętać, że jeśli osteofity pojawiają się w kręgosłupie, ich leczenie nigdy nie jest szybkie, warto więc zająć się zapobieganiem temu problemowi, aby nie stracić później dużo czasu i energii na leczenie.

Dlaczego pojawiają się osteofity?

Jak już wspomniano, przyczyny osteofitów mogą być różne. Osteofity powstają np. w wyniku kostnienia okostnej, więzadeł lub innej tkanki znajdującej się w pobliżu kości. Istnieje jednak wiele mechanizmów i warunków dla pojawienia się tych formacji. Również struktura narośli może być różna.

Najczęstsze typy osteofitów

Jednymi z najczęściej spotykanych są osteofity pourazowe. W przypadku złamań i poważnych uszkodzeń struktur kostnych osteofity mogą tworzyć się wokół pęknięć i odłamków. Możliwe jest również rozwinięcie tego typu narośli, jeśli kość jest nietknięta, ale okostna uległa pęknięciu. To właśnie okostna, która później ulega kostnieniu, zamienia się w osteofit. Najbardziej typowymi miejscami występowania takich wzrostów są stawy łokciowe i kolanowe, szczególnie w przypadku, gdy dana osoba miała dyslokację z pęknięciem torebki i zerwaniem więzadeł. Osteofity zwyrodnieniowo-dystroficzne są kolejnym częstym przypadkiem. Mogą mieć charakter ogólny (uformowane w ramach starczej artrozy) i lokalny (wynik poważnego przeciążenia stawów). W chorobie zwyrodnieniowej stawów osteofity ograniczają ruchomość stawów, ale nie dochodzi do degradacji kości. Wyjątkiem są niektóre przypadki spondylozy i artrozy, w których występuje łączenie się powierzchni stawu, w wyniku czego jego ruchomość zostaje całkowicie utracona. Podobny problem może wystąpić w kręgosłupie. Osteofity powstają także w wyniku procesów zapalnych. W tym przypadku z powodu stanu zapalnego okostnej dochodzi do masowego skostnienia niektórych jej składników. Masywne osteofity mogą być efektem nowotworów złośliwych; zwykle mają one wygląd ostrogi lub daszka (co jest dość ważnym sygnałem dla diagnozy). Osteofity o gąbczastej strukturze mogą powstawać z powodu upośledzonego wzrostu chrząstki i łagodnych guzów. Przerzuty niektórych postaci raka również mogą powodować osteofity. Osteofity pojawiają się również w wyniku rozwoju zaburzeń endokrynologicznych i powstają na podstawie zmian w strukturze szkieletu.

Objawy osteofitów

Dość często rozwój osteofitów przebiega bezobjawowo. Na przykład, dość często rozwój osteofitów na krawędziach trzonów kręgów piersiowych kręgosłupa postępuje tak bardzo, że ta część kręgosłupa całkowicie traci ruchomość. Jednocześnie w tym przypadku należy wziąć pod uwagę, że mobilność tej części kręgosłupa nie jest wysoka, dlatego osoba może nigdy nie zauważyć pojawienia się danego problemu. Rozwój osteofitów w bardziej ruchomych częściach kręgosłupa jest łatwiej zauważalny. Oczywiście we wczesnych stadiach rozwoju nie obserwuje się żadnych objawów – brak bólu, a ruchomość danej części kręgosłupa jest prawidłowa. Wraz z upływem czasu powiększone osteofity zaczynają naciskać na zakończenia nerwowe, przez co pojawiają się różne zespoły bólowe, podobne do tych występujących w przypadku przepukliny międzykręgowej. Osteofity odcinka szyjnego kręgosłupa prowadzą zarówno do pojawienia się bólu, jak i rozwoju zespołów neurologicznych. Rozwój osteofitów w tej części kręgosłupa prowadzi do poważnego ograniczenia ruchu, aż do pojawienia się problemu z odwracaniem głowy. Pacjent może zarówno czuć pewne ograniczenie przy obracaniu głowy, jak i ból, gdy próbuje odwrócić głowę.

Leczenie osteofitów

Leczenie nie różni się zbytnio od leczenia innych chorób kręgosłupa. Przede wszystkim należy zaakceptować fakt, że osteofity kręgosłupa nie znikną, głównym zaś zadaniem jest umożliwienie organizmowi „reorganizacji” w nowych warunkach i powstrzymanie rozwoju choroby. W ogólnym podejściu leczenie rozpoczyna się od przyjmowania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, które umożliwiają łagodzenie bólu podczas ostrego przebiegu choroby. Po usunięciu zespołu bólowego podstawą leczenia staje się masaż, a także niektóre metody fizjoterapeutyczne. Mogą one zatrzymać rozwój choroby, ale są praktycznie bezużyteczne w ciężkich postaciach choroby. W takiej sytuacji można zalecić leczenie operacyjne osteofitów, ale nawet operacja nie daje pełnej gwarancji odzyskania sprawności i poprawy sytuacji. Najlepszą metodą leczenia powinna być profilaktyka, a przy pierwszych oznakach osteofitów należy niezwłocznie udać się do lekarza.