Pierwszy na świecie przeszczep całego oka. W przełomowej operacji brał udział Polak

Lekarze na Uniwersytecie w Nowym Jorku przeszczepili pacjentowi całe oko i pół twarzy. Do tej pory nikt nie dokonał podobnej operacji. W zespole ekspertów przeprowadzających zabieg był Polak – dr Patryk Filipiak. Nie jest pewne, czy pacjent odzyska wzrok, jednak lekarze i tak nazywają operację przełomem w medycynie.

Pierwszy na świecie przeszczep całego oka

Na Uniwersytecie Nowojorskim w ośrodku Langone Health lekarze przeprowadzili pierwszą na świecie transplantację całego oka i części twarzy. Jak wskazano w oficjalnym komunikacie, przeszczepione fragmenty zostały pobrane od jednego dawcy, co uczyniło zabieg również „jedynym tego rodzaju udanym łączonym przeszczepem”.

„Sam fakt, że przeszczepiliśmy oko, jest ogromnym krokiem naprzód, czymś, o czym myślano od wieków, ale nigdy tego nie zrealizowano” – powiedział dr Eduardo Rodriguez, który kierował zespołem.

Pacjent to 46-letni weteran wojskowy Aaron James, który doznał porażenia prądu podczas pracy jako monter wysokiego napięcia. Mężczyzna przypadkowo dotknął przewodu o napięciu 7200 woltów, w wyniku czego odniósł rozległe obrażenia. W wyniku wypadku, który miał miejsce w czerwcu 2021 r., James utracił lewe oko, nos, wargi, przednie zęby, lewy policzek i podbródek. Doszło u niego również do poważnego uszkodzenia lewej ręki.

W tym roku w trakcie zabiegu mężczyźnie nie tylko przeszczepiono całe oko, ale także połowę twarzy. Operacja trwała 21 godzin i brało w niej udział 140 pracowników, wśród których znalazł się także polski naukowiec dr Patryk Filipiak z Centrum Obrazowania Biomedycznego Uniwersytetu Nowojorskiego.

O udziale polskiego naukowca w pierwszym w historii medycyny przeszczepie całego oka i części twarzy poinformował Maciej Kawecki na swoich profilach w mediach społecznościowych. Udało mu się porozmawiać z lekarzem, który potwierdził, że dołączył do zespołu dr. Eduardo Rodrigueza w ubiegłym roku, kiedy szukano partnerów do przeprowadzenia serii badań rezonansowych.

„Z oczywistych względów sprawa była utrzymywana w tajemnicy aż do dzisiaj. Steven Baete, Zakia Gironda Ben Youss, Kamri Clarke i ja opracowaliśmy i wciąż modyfikujemy protokół akwizycji i przetwarzamy dane pacjenta Aarona Jamesa, a rezultaty przekazujemy zespołowi klinicznemu” – podkreśla dr Filipiak, cytowany przez Kaweckiego.

„Przeszczep żywej gałki ocznej otwiera wiele nowych możliwości”

Chirurdzy z NYU Langone Health poinformowali, że Aaron wraca do zdrowia. Nie wiadomo niestety, czy odzyska wzrok w przeszczepionym oku. Specjaliści podkreślają jednak, że jest ono dobrze ukrwione, ma prawidłowe ciśnienie oraz generuje impuls elektryczny. Dzięki temu lekarze nie wykluczają, że z czasem narząd zacznie spełniać swoją rolę, choć nie był to główny cel zabiegu. Zaznaczają także, że już sama transplantacja zbliża naukowców do przywrócenia wzroku innym pacjentom.

„Przeszczep żywej gałki ocznej otwiera wiele nowych możliwości” – powiedział Rodriguez i dodał – „Nawet jeśli w tym przypadku wzrok nie zostanie przywrócony”.

Aaron James przyznał w rozmowie z AFP, że nie wahał się z podjęciem decyzji o transplantacji. Stwierdził, że „zawsze musi być ktoś pierwszy”. Przyznał, że pragnął, by świat usłyszał jego historię, a także by lekarzom udało się zrobić krok dalej na ścieżce przywracania wzroku pacjentom. Jak dodał, w jego przypadku już sam przeszczep twarzy odmienił jego życie. Dzięki temu znowu czuje zapach i smak oraz mógł pierwszy raz od miesięcy pocałować swoją żonę.

Doktor Rodriguez podkreślił, że to niezwykłe widzieć pacjenta, który ledwo uszedł z życiem, jak chodzi i nawet rośnie mu zarost. Dodał także, że inne zespoły badawcze starają się opracować sposób połączenia sieci nerwowych w mózgu z niewidzącymi oczami. Jednym z nich jest wprowadzenie do organizmu elektrod, które umożliwią odzyskanie wzroku.

„Jeśli uda nam się współpracować z naukowcami, którzy pracują nad innymi metodami przywracania wzroku lub przywracania obrazów do kory wzrokowej myślę, że będziemy o krok bliżej” – podsumował Rodriguez.