Skurcze mięśni nóg – przyczyny, objawy, leczenie, domowe sposoby walki ze skurczami

Skurcze nóg to dokuczliwy objaw, wynikający z wielu tymczasowych zaburzeń lub przewlekłych procesów chorobowych. Szczególnie nieprzyjemne są nocne skurcze nóg. Skurcze nóg w ciąży dodatkowo obciążają ciężarną, uniemożliwiają jej odpoczynek i wybudzają ją ze snu. Częste lub silne skurcze nóg należy skonsultować z lekarzem.

Domowe sposoby na skurcze nóg pomagają tymczasowo uwolnić się od dolegliwości. Zdiagnozowanie pierwotnej przyczyny, którą może być np. nieodpowiednia dieta czy choroba układu krążenia, i jej odpowiednie leczenie stanowi podstawę zwalczania skurczów nóg.

Skurcze nóg

Skurcze mięśni nóg to dolegliwość polegająca na nagłej zmianie długości i napięcia mięśni kończyny dolnej. Najczęstsze są skurcze mięśni łydki. Bolesne skurcze nóg często występują w towarzystwie skurczów palców stóp. Wówczas oprócz wyraźnie napiętej i twardej łydki obserwuje się zgięcie podeszwowe stawu skokowego z jednoczesnym zgięciem grzbietowym palców. Bolesne skurcze palców u nóg i podudzia utrzymują się od kilku do kilkudziesięciu sekund i występują najczęściej podczas odpoczynku i w nocy. Przyczyny skurczów nóg są bardzo różne. Częste skurcze mogą stanowić objaw chorób lub zaburzeń na tle neurologicznym, krążeniowym, ruchowym i metabolicznym.

Skurcze nóg – przyczyny

Czynnikami wywołującymi skurcze nóg, w tym skurcze palców stóp, są m.in.:

• nieprawidłowa dieta, uboga w mikroelementy oraz niewystarczające nawodnienie. Skurcze nóg tego rodzaju wywołane są:
  • brakiem jonów sodu i potasu, które utrzymują prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowo-mięśniowego;
  • brakiem wapnia i magnezu, wspomagających przewodnictwo nerwowe;
  • brakiem wody w organizmie, która jest katalizatorem wielu procesów metabolicznych;

• zaburzeniami gospodarki kwasowo-zasadowej i mineralnej krwi. Silne skurcze nóg wywołują np.:

• • leki moczopędne i przeczyszczające, które sprzyjają utracie elektrolitów;
  • duże ilości środków i produktów kofeinowych (np. kawy i napojów energetycznych), wypłukujących niezbędne pierwiastki z organizmu;
  • przyjmowanie środków odchudzających poza kontrolą lekarską;

• zmęczenie ciała i przetrenowanie układu ruchu; długotrwały i intensywny wysiłek fizyczny naraża organizm na skurcze rąk i nóg poprzez zwiększone stężenie wydzielania hormonów, np. adrenaliny, a ograniczenie produkcji insuliny. Oba hormony odpowiedzialne są za równowagę przemiany materii wysiłkowej i gospodarki wodno-elektrolitowej. Przeciążenia fizyczne zwiększają też ryzyko powstania mikrouszkodzeń włókien mięśniowych mięśni nóg;
• bezpośrednie urazy mięśni nóg, nadwyrężenia i naciągnięcia tkanki mięśniowej kończyn dolnych;
• długotrwały stres, stymulujący nadprodukcję adrenaliny;
• siedzący tryb życia, ograniczona aktywność fizyczna i nieprawidłowe pozycje wypoczynkowe, np. zakładanie nogi na nogę, wywołują ucisk na tkanki i zmniejszają ukrwienie dystalnej części nogi oraz ograniczają przewodnictwo nerwowe.

Nocne skurcze mięśni nóg często występują u kobiet w III trymestrze ciąży. Skurcze nóg w ciąży powstają w wyniku zaburzeń elektrolitowych organizmu kobiety, ucisku macicy na nerwy i naczynia krwionośne przebiegające w obszarze miednicy oraz zaburzenia układu krążenia.

Skurcze mięśni nóg – objaw problemów zdrowotnych

Skurcze nóg od kręgosłupa oraz skurcze palców nóg powstają w wyniku podrażnienia struktur nerwowych w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa, w przebiegu np. zmian zwyrodnieniowych, stanów zapalnych, chorób krążka międzykręgowego. Skurcze mięśni nóg mogą ponadto występować w przebiegu chorób układu krążenia, np. przewlekłej niewydolności żylnej, chorób ogólnoustrojowych i metabolicznych, np. cukrzycy, anemii.

Co pomaga na skurcze nóg?

Bolesne oraz częste skurcze nóg wymagają konsultacji lekarskiej. Specjalistyczna diagnostyka i leczenie farmakologiczne minimalizują ich częstotliwość. Leki na skurcze nóg to środki wykorzystywane do walki z pierwotnymi czynnikami, których obecność decyduje o wystąpieniu skurczów. Przykładowo skurcze nóg z niedoboru mikroelementów skutecznie zwalczają suplementy uzupełniające brakujące mikroelementy.

Domowe sposoby na skurcze nóg

Skurcze nóg można zminimalizować i ograniczyć ryzyko ich nawrotów poprzez:

• zbilansowaną dietę bogatą w potas (rośliny strączkowe, banany, pomidory), wapń (nabiał) i magnez (orzechy) oraz odpowiednio wysokie nawodnienie;
• aktywny tryb życia, ćwiczenia ruchowe, w tym stretching; wysiłek fizyczny powinien być dostosowany do możliwości organizmu;
• ciepłe kąpiele, masaż nóg;
• wygodne, płaskie obuwie, skarpety bez ściągaczy uciskowych, luźne nogawki spodni;
• unikanie zakładania nogi na nogę, długotrwałych pozycji stojących i siedzących na rzecz odpoczynku z uniesionymi nogami i regularną aktywnością rekreacyjną.