Choroby zakaźne

Do Grupy chorób mogących rozprzestrzeniać się między organizmami żywymi zalicza się choroby zakaźne i pasożytnicze. Schorzenia te występują w różnych grupach wiekowych z różną częstotliwością – najczęściej występują choroby zakaźne u dzieci. Dzięki szczepieniom udało się ograniczyć występowanie niektórych z nich.

Leczenie chorób zakaźnych opiera się na leczeniu przeciwdrobnoustrojowym oraz łagodzeniu objawów. Bardzo dużą rolę w ich zapobieganiu pełni izolacja oraz higiena.

Czym są choroby zakaźne i pasożytnicze?

Choroby zakaźne to grupa chorób wywoływanych przez drobnoustroje takie jak wirusy, bakterie lub grzyby. Są wynikiem zakażenia oraz przełamania ochrony immunologicznej ustroju. Choroby zakaźne są zaraźliwe, co oznacza, że mogą rozprzestrzeniać się pośrednio lub bezpośrednio między organizmami.

Choroby pasożytnicze do niedawna zaliczane były do grupy chorób zakaźnych, obecnie stanowią odrębną grupę. Wywoływane są przez robaki, pierwotniaki oraz stawonogi.

Najczęstsze choroby zakaźne to choroby zakaźne skóry, choroby zakaźne wieku dziecięcego, choroby zakaźne dróg oddechowych. Większe narażenie na zachorowanie na poważne choroby zakaźne mają osoby o obniżonej odporności – chorzy po przeszczepach, zarażeni wirusem HIV oraz dzieci.

Choroby zakaźne skóry

Do grupy tej zalicza się choroby bakteryjne, takie jak liszajec, róża, różyca, łupież rumieniowy czy piodermie wywołane przez paciorkowce i gronkowce. Wirusowe choroby zakaźne skóry to np. opryszczkowe zapalenie skóry, choroby wysypkowe wieku dziecięcego, kurzajki wywołane przez wirusa brodawczaka ludzkiego. Grzybica skóry, szczególnie stóp i owłosionej skóry głowy jest dość popularnym problemem w dzisiejszym społeczeństwie.

Do zakażenia dochodzi zazwyczaj przez nadkażanie powstałych wcześniej ran w wyniku innych chorób lub urazów. Objawy skórne mogą być manifestacją toczących się ogólnoustrojowo procesów chorobowych.

Choroby zakaźne u dzieci

Choroby zakaźne dotykają w głównej mierze dzieci, ponieważ nie mają one jeszcze całkowicie wykształconego układu odpornościowego i nie potrafią się bronić przed większością drobnoustrojów.

Choroby zakaźne wieku dziecięcego to m.in. odra, ospa, świnka, różyczka. Część z nich (np. odrę i krztusiec) dzięki szczepieniom udało się prawie całkowicie usunąć ze środowiska. Choroby zakaźne z wysypką mogą wystąpić również u dorosłych, zdarza się to jednak stosunkowo rzadziej i zwykle ma cięższy przebieg.

Choroby zakaźne z wysypką są charakterystyczne dla chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Zmiany na skórze poprzedzone są najczęściej okresem zwiastunowym, w którym zaobserwować można podwyższoną temperaturę, ogólne złe samopoczucie i osłabienie.

Choroby zakaźne dzieci charakteryzuje to, że zazwyczaj po jednokrotnym przechorowaniu organizm dziecka staje się odporny na wywołujący chorobę patogen. Obecnie można znacząco zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania lub złagodzić przebieg chorób poprzez zastosowanie obowiązkowych szczepień ochronnych.

Choroby zakaźne zgłaszane do sanepidu

Niektóre z chorób zakaźnych mają szczególne znaczenie epidemiologiczne i każde zachorowanie musi być zgłaszane do lokalnej stacji sanitarno-epidemiologicznej celem wprowadzenia działań mających na celu ograniczenie liczby zachorowań. Na liście tych chorób znajdują się choroby zakaźne dorosłych i dzieci.

Choroby zakaźne – przykłady:

• błonica
• cholera
• dżuma
• czerwonka bakteryjna
• zakażenia i zatrucia pokarmowe
• kiła
• krztusiec
• ospa
• odra
• różyczka
• choroby zakaźne zwierząt (m.in. wścieklizna)
• AIDS
• malaria
• zakażenia szpitalne
• tężec
• salmonelloza
• grypa
• dur
• inwazyjne zakażenia bakteriami m.in. Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis w tym choroby zakaźne układu oddechowego
• świnka
• gruźlica
• wirusowe zapalenia wątroby typu A, B, C.

Choroby zakaźne – leczenie i profilaktyka

Leczenie chorób zakaźnych człowieka zależy w głównej mierze od patogenu wywołującego zakażenie. W większości przypadków choroby zakaźne są całkowicie wyleczalne za pomocą dostępnych na rynku preparatów.

Zakażenia bakteryjne leczone są antybiotykami, wirusowe zazwyczaj objawowo, przy pomocy leków przeciwwirusowych. Terapia grzybic opiera się na stosowaniu miejscowo lub ogólnie środków przeciwgrzybiczych.

Choroby zakaźne wysypkowe wywoływane są w większości przez wirusy, a leczenie zazwyczaj polega na miejscowym łagodzeniu stanu zapalnego.

W niektórych przypadkach niemożliwe jest zastosowanie leków z niektórych grup. Choroby zakaźne w ciąży stanowią problem leczniczy zarówno dla matki, jak i dla płodu, dlatego niezmiernie ważna jest profilaktyka i leczenie za pomocą nieszkodliwych antybiotyków, by uniknąć powikłań u dziecka.

W profilaktyce szczególną wagę przypisuje się szczepieniom, które chronią przed zachorowaniem. Bardzo ważne jest przestrzeganie prawidłowej higieny, ograniczenie kontaktu z osobami chorymi, unikanie miejsc zajętych epidemią.