Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) otyłość to najgroźniejsza choroba przewlekła, która może zagrażać życiu. Z tego powodu bardzo istotne jest nie tylko jak najszybsze leczenie otyłości, ale też skuteczne zapobieganie jej.
Podstawowym sposobem na zapobieganie szerzeniu się otyłości jest edukacja na temat stosowania zdrowej, prawidłowo zbilansowanej diety oraz tego, jak ważna jest aktywność fizyczna. Otyłość jest problemem dotyczącym ogromnej liczby ludzi. Niezbędne jest zatem zwiększanie świadomości na temat konsekwencji, jakie za sobą niesie.
Według szacunków WHO, w 2025 r. nawet co czwarta osoba na świecie będzie dotknięta nadwagą lub otyłością. Otyłość w Polsce dotyczy już ponad 23% populacji, a liczba ta nieustannie wzrasta. Średnia europejska to 21,5%, więc Polska jest niestety powyżej normy. Otyłość prowadzi do wielu poważnych chorób, takich jak cukrzyca, schorzenia układu sercowo-naczyniowego, zaburzenia hormonalne, a nawet nowotwory. Inne szacunki WHO wskazują, że w ciągu kilku lat koszty leczenia chorób spowodowanych otyłością mogą sięgnąć 1,2 bln dolarów. Statystyki jasno wskazują, że sytuacja jest dramatyczna i konieczne jest jak najszybsze stworzenie strategii, która pozwoli na zahamowanie epidemii otyłości.
Istnieje kilka typów otyłości – mierzone są wskaźnikiem BMI. Nadwaga występuje wtedy, kiedy BMI mieści się w przedziale 25.0–30.0, 1 stopień otyłości – 30,0–34,9, 2 stopień otyłości – 35.0–39,9, 3 stopień otyłości – 40.0–49,9. Ten ostatni nazywany jest również otyłością skrajną. O otyłości olbrzymiej mówi się, kiedy BMI wynosi 50,0–59,9, natomiast o superskrajnej olbrzymiej otyłości, gdy wskaźnik przekracza 60.0. Warto regularnie kontrolować swoją wagę i wskaźnik BMI – kiedy zacznie zbliżać się do granicy 25, należy jak najszybciej podjąć środki zapobiegające nadwadze.
Główna przyczyna otyłości i nadwagi to bez wątpienia nadmierna podaż kaloryczna. Jeśli ktoś regularnie przekracza dzienne zapotrzebowanie kaloryczne, z czasem nadmiar odkładany jest w postaci tkanki tłuszczowej. O ile niewielka ilość tkanki nie jest nadmierne szkodliwa, o tyle regularne przekraczanie wskazanej liczby kalorii może błyskawicznie doprowadzić do nadwagi. Inną przyczyną otyłości jest brak jakiejkolwiek aktywności fizycznej – z reguły łączy się on z nadmierną podażą kaloryczną. Brak ruchu sprawia, że organizm nie ma możliwości spalenia nadmiaru kalorii. Tkanka tłuszczowa zaczyna stopniowo narastać, a siła mięśni spada. Do czynników sprzyjających otyłości należą uwarunkowania psychologiczne. Na problemy z nadmierną wagą narażone są zwłaszcza osoby wychowane w rodzinach, w których panowały nadwaga lub otyłość, w tym często otyłość olbrzymia. Inne przyczyny otyłości to problemy zdrowotne, takie jak zaburzenia metaboliczne czy hormonalne. Jednym z nich może być niedoczynność tarczycy – spowolniony metabolizm znacznie utrudnia walkę z nadprogramowymi kilogramami. Otyłość u dzieci staje się coraz poważniejszym problemem. Często już we wczesnych latach życia dzieci są zbyt obficie karmione, przez co cierpią na otyłość.
Ustalenie przyczyn otyłości jest niezwykle istotne dla skutecznego leczenia. Jeśli dana osoba cierpi na schorzenie, które doprowadziło do nadwagi lub otyłości, istotne jest jego zdiagnozowanie i wyleczenie. Proces wychodzenia z choroby przewlekłej, jaką jest nadwaga czy otyłość, jest długotrwały i bardzo skomplikowany. Wymaga od osoby chorej nie tylko silnej woli, ale też planu działania oraz ogromnej wiedzy na temat mechanizmów rządzących organizmem podczas przybierania na wadze i tracenia tkanki tłuszczowej. Niezbędna jest prawidłowo zbilansowana dieta oraz spora dawka ruchu. Aktywność fizyczna pozwala na znaczne przyspieszenie chudnięcia. Leczenie otyłości powinno przebiegać pod okiem lekarza i dietetyka. Nieprawidłowa dieta może doprowadzić do wyniszczenia organizmu i licznych niedoborów, a także do efektu jojo.
Na uwagę zasługuje otyłość brzuszna, inaczej określana jako otyłość typu androidalnego. Schorzenie to jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ znacznie otłuszczone narządy wewnętrzne przestają prawidłowo funkcjonować. Otyłość brzuszną określa się na podstawie wskaźnika WHR. Należy dokładnie zmierzyć obwód talii i bioder, a następnie podzielić obwód talii przez obwód w biodrach. Uzyskany wynik to wskaźnik WHR. Jeśli jego wartość jest wyższa lub równa 0,8 u kobiet i 1,0 u mężczyzn, jest to otyłość typu androidalnego. Tzw. brzuszek piwny może być przyczyną poważnych chorób. Coraz częstsza jest otyłość brzuszna u kobiet. Warto regularnie kontrolować obwód pasa, aby zareagować, kiedy tylko zacznie gromadzić się tam zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej.
Leczenie otyłości jest bardzo skomplikowane i wymaga gruntownych zmian w niemal każdym aspekcie życia – nie tylko w kwestii diety, ale też ruchu, sposobów spędzania wolnego czasu czy zakupów. Nadwaga i otyłość nie przychodzą nagle – są efektem wieloletnich zaniedbań, a ich leczenie zajmuje nawet kilka lat. Z tego powodu bardzo istotne jest, aby w porę zapobiegać nadwadze i otyłości, dbając o dietę, regularnie trenując oraz kontrolując swoją wagę i obwód pasa.
