Aminotransferaza asparaginianowa, czyli AspAT, opisywana jest jako enzym wewnątrzkomórkowy, który obecny jest w wątrobie, w mięśniu sercowym i w mięśniach szkieletowych oraz w erytrocytach (czerwonych krwinkach).
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
AspAT jest skrótem od nazwy „aminotransferaza asparaginianowa”. W badaniach laboratoryjnych jego poziom często określany jest razem z poziomem aminotransferazy alaninowej (ALAT). Zbyt wysokie stężenia obu tych enzymów mogą świadczyć o zapaleniu wątroby.
AspAT i ALAT w badaniach biochemicznych
Badanie AspAT i ALAT wykonywane jest w przypadku podejrzenia chorób wątroby, mięśnia sercowego oraz mięśni szkieletowych, szczególnie kiedy pacjent cierpi już na objawy którejś z nich. Do najczęściej występujących objawów i czynników skłaniających do badania zalicza się: chroniczne zmęczenie, problemy z trawieniem, długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub kilku różnych leków jednocześnie, uzależnienie od alkoholu, cukrzycę, infekcje wirusowe (np. HIV, HCV) oraz obciążenia rodzinne.
Badania ALAT i AspAT określane są jako próby wątrobowe i wykonuje się je w każdym laboratorium diagnostycznym. Nie wymagają szczególnego przygotowania z wyjątkiem unikania posiłków w ciągu 12 godzin przed pobraniem krwi. Na dobę przed badaniem nie zaleca się spożywania alkoholu oraz intensywnego treningu fizycznego. Materiałem biologicznym do analizy jest krew pobrana z żyły łokciowej. Na wyniki czeka się 1 dobę.
W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję:
Normy AspAT i ALAT
Normy aminotransferazy asparaginianowej i alaninowej są inne dla kobiet i mężczyzn. Warto również pamiętać, że mogą się różnić w zależności od laboratorium. Zakres referencyjny dla AspAT powinien mieścić się w zakresie 5–40 U/l u kobiet oraz 19 U/l u mężczyzn. Norma dla ALAT z kolei to: < 35 U/l dla kobiet, < 45 U/l dla mężczyzn oraz < 25 U/l u dzieci między 1 a 15 rokiem życia.
Podwyższone poziomy AspAT i ALAT
Podwyższony AspAT we krwi obwodowej może być przyczyną uszkodzenia hepatocytów, czyli komórek wątroby. Wysoki AspAT pozwala przypuszczać rozwinięcie się mononukleozy oraz przewlekłe i ostre zapalenie wątroby. Innymi możliwościami są upośledzenia funkcjonowania mięśnia sercowego oraz mięśni szkieletowych. Przy zawale serca poziom AspAT może wzrosnąć nawet do 400–4000 U/l. Jednakże jednorazowe badanie może okazać się niewystarczające, aby postawić diagnozę. Zazwyczaj lekarz zaleca powtórzenie oznaczenia enzymów po upływie kilku tygodni.
Przy chorobach wątrobowych poziomy ALAT i AspAT są podwyższone. Może to świadczyć m.in. o zatruciu grzybami czy toksynami, zapaleniu trzustki, hemochromatozie (schorzeniu, w którym obserwuje się odkładanie żelaza w wątrobie), chorobie Wilsona (schorzeniu o charakterze metabolicznym, w których dochodzi do odkładania się miedzi w organizmie) oraz o zatorowości płucnej.
Zobacz także
Inne przyczyny zbyt wysokiego poziomu AspAT i ALAT
Cholestaza jest zespołem objawów klinicznych związanych z zatrzymaniem odpływu żółci bądź też z upośledzeniem prawidłowego funkcjonowania wątroby. Choroba atakuje nie tylko wątrobę, ale i drogi żółciowe. Do rozwoju cholestazy dochodzi u 4% kobiet w ciąży. Mogą one wówczas doświadczać uporczywego swędzenia skóry, zwłaszcza w nocy. Wysoki poziom AspAT i ALAT w ciąży może wskazywać na cholestazę. Dodatkowo należy oznaczyć poziom kwasów żółciowych oraz pilnie skonsultować się z ginekologiem.
Zbyt wysokie poziomy ALAT i AspAT mogą towarzyszyć uszkodzeniu mięśni szkieletowych. Znaczne zwiększenie AspAT występuje w ciągu 4–6 godzin po zawale serca i może się utrzymywać nawet kilka dni. Wysoki poziom aminotransferazy asparaginianowej może być następstwem niedotlenienia powstałego na skutek inwazyjnych badań, takich jak angiografia, lub zabiegów kardiochirurgicznych.
Lekarze, interpretując wyniki badań, patrzą na stosunek między ALAT i AspAT.
Kiedy wykonać badania AspAt i ALAT?
Zdrowej osobie, niecierpiącej na przewlekłe schorzenia wątroby, zaleca się badanie poziomu ALAT i AspAT raz na 2 lata. Przy przyjmowaniu leków, antykoncepcji czy chorobie wątroby czynność tę należy powtarzać znacznie częściej, nawet 2 razy w roku, lub zgodnie z zaleceniami lekarza. Niektóre leki, np. statyny, barbiturany czy aspiryna, mogą dawać objawy niepożądane w postaci podwyższonego poziomu AspAT.
Najnowsze w naszym serwisie
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Dla osoby głuchej język polski jest językiem obcym. We własnym kraju czujemy się jak obcokrajowcy” – mówi Zuzanna Szymańska z Akademii Młodych Głuchych
„Profesjonalna ofiara karmi się zainteresowaniem emocjonalnym i zaangażowaniem innych” – mówi Dominika Cwynar
Po operacji każdy poszedł za głosem swojego nowego serca, do innego domu. Jak kiedyś leczono: historia przeszczepów
