Czym jest i jakie funkcje pełni dwunastnica? Choroby dwunastnicy

Dwunastnica, która jest częścią przewodu pokarmowego, odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu całego organizmu. Do najczęstszych chorób tego narządu można zaliczyć wrzody dwunastnicy, zapalenie dwunastnicy czy refluks. Jakie są objawy tych schorzeń?

Dwunastnica łączy żołądek z jelitem cienkim, jej długość wynosi od 25 do 30 centymetrów, a kształt przypomina podkowę. Uchodzą do niej przewody trzustkowy i wątrobowy, tworząc tzw. brodawkę Vatera.

Funkcje dwunastnicy

Pokarm przechodzi najpierw przez żołądek, a potem przez dwunastnicę. W dwunastnicy jest on mieszany z żółcią z wątroby, sokiem trzustkowym i sokiem dwunastnicy, który zawiera enzymy pozwalające na trawienie pokarmu. Rolą dwunastnicy jest trawienie tłuszczów, węglowodanów i białek, jest ona odpowiedzialna również za wchłanianie składników pokarmowych.

Objawy wrzodów dwunastnicy

Wrzody na dwunastnicy to najpowszechniejsza choroba związana z tym organem. Wrzody to ubytki, które pojawiają się w błonie śluzowej żołądka i na dwunastnicy. Choroba wrzodowa może pojawić się w każdym wieku. Często jest ona spowodowana niezdrowymi nawykami żywieniowymi, ale może ją też wywołać bakteria Helicobacter pylori. Może być ona rozpoznana dzięki badaniu endoskopowym.

Najczęstsze objawy wrzodów dwunastnicy to m.in.:

• zaparcia,
• wzdęcia,
• ból po prawej stronie brzucha,
• ból w okolicach nadbrzusza,
• częsta zgaga,
• niestrawność,
• utrata apetytu,
• szybki spadek wagi,
• krew w stolcu.

Objawy wrzodów żołądka i dwunastnicy często są bardziej intensywne po przebudzeniu i ustępują ok. 2 godziny po zjedzonym posiłku. Wrzodów dwunastnicy można pozbyć się dzięki przyjmowaniu antybiotyków i leków, które hamują wydzielanie kwasu żołądkowego. Leczenie trwa zazwyczaj około dwóch tygodni. Często zdarza się jednak, że choroba ta powraca po jakimś czasie. U niektórych osób przyjmowanie leków na wrzody dwunastnicy może powodować takie skutki uboczne jak nudności, zaburzenia smaku, biegunkę czy bóle brzucha. Dieta na wrzody żołądka i dwunastnicy pozwala złagodzić te nieprzyjemne objawy. Podczas leczenia choroby powinno unikać się spożywania tłustych produktów, takich jak wieprzowina, tłuste mleko, ser żółty. Nie zaleca się również jedzenia smażonych potraw, zup z zasmażkami czy gęstych sosów. Produkty, które zawierają nierozpuszczalny błonnik, np. pieczywo razowe, makaron, surowe warzywa, również powinny być ograniczone do minimum. Osoby leczące się z wrzodów dwunastnicy nie powinny również pić mocnej herbaty, kawy, alkoholu ani spożywać dużych ilości soli, ani ostrych przypraw. Dieta na wrzody dwunastnicy powinna opierać się na potrawach gotowanych na parze, chudym mleku, pszennym pieczywie i dojrzałych owocach.

Zapalenie dwunastnicy – objawy

Kolejną chorobą dwunastnicy jest zapalenie żołądka i dwunastnicy, które powstaje na skutek uszkodzenia błony śluzowej żołądka. Zapalenie dwunastnicy nie jest bardzo groźne dla zdrowia, jednak nieleczone może doprowadzić do poważniejszych chorób, takich jak ostre zapalenie czy nadżerka dwunastnicy. Zapalenie dwunastnicy może być wywołana przez wirusy lub pasożyty, może też powstać na skutek niezdrowych nawyków żywieniowych lub po zakażeniu bakteriami, szczególnie Helicobacter pylori. Objawy, które mogą wskazywać na zapalenie dwunastnicy i żołądka to m.in.:

• biegunki,
• nudności,
• wymioty,
• ból w środkowej części brzucha,
• spadek apetytu,
• gorączka,
• krew w stolcu lub wymiocinach,
• ogólne osłabienie organizmu,
• nagły spadek wagi.

Zapalenie żołądka i dwunastnicy można zdiagnozować na podstawie pogłębionego wywiadu medycznego i badań, takich jak gastroskopia lub RTG górnego odcinka przewodu pokarmowego. Leczenie zapalenia dwunastnicy polega na przyjmowaniu odpowiednich leków, w tym antybiotyków i specyfików, które obniżają wydzielanie kwasu solnego w żołądku. To, ile trwa leczenie zapalenia żołądka i dwunastnicy zależy od wielu czynników, jednak najczęściej wynosi od jednego do dwóch tygodni. Dieta przy zapaleniu żołądka i dwunastnicy powinna opierać się na lekkostrawnych produktach. Należy całkowicie zrezygnować z alkoholu, palenia papierosów i picia mocnej kawy.

Refluks dwunastniczo-żołądkowy

Refluks dwunastniczo-żołądkowy polega na tym, że żółć i treść dwunastnicy cofa się do żołądka, zamiast trafiać do jelita cienkiego. Osoby cierpiące na refluks często wymiotują i odczuwają duży ból brzucha. Refluks dwunastniczo-żołądkowy można zdiagnozować na podstawie m.in. badania endoskopowego i scyntygrafii. Oprócz leczenia farmakologicznego pacjenci powinni stosować specjalną dietę opierającą się na lekkostrawnych produktach, takich jak chudy drób i ryby. Należy unikać ciężkich, smażonych potraw, ostrych przypraw, słodyczy, mocnej kawy czy gazowanych, słodzonych napojów.