![Agata Śmietana, autorka profilu "Metoda na zdrowie" /fot. archiwum prywatne](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/06/agata-smietana-stomiczka-850x476.jpg)
Układ pokarmowy
Układ pokarmowy jest jednym z najważniejszych układów w organizmie, ponieważ odpowiada za jego odżywianie. Zbudowany z kilku sąsiadujących ze sobą narządów, ma wpływ na przyjmowanie, wchłanianie i wydalanie pokarmów. Nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu skutkują szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości.
Budowa układu pokarmowego człowieka to skomplikowany mechanizm. Składa się on z jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, jelita cienkiego, jelita grubego, odbytu oraz gruczołów pokarmowych, takich jak ślinianki, wątroba i trzustka. U osoby dorosłej długość układu pokarmowego sięga nawet 8 m. Choroby układu trawiennego (tak też nazywa się układ pokarmowy) są jednymi z najczęściej diagnozowanych na całym świecie.
Co to jest układ pokarmowy?
Układ pokarmowy to jeden z najważniejszych układów w ludzkim organizmie. Jego rolą jest przyjmowanie, trawienie i wydalanie pożywienia. Określa się go mianem układu pokarmowego ssaków, ponieważ taką samą budowę i funkcje mają również zwierzęta, które karmią mlekiem swoje młode. Ściany układu pokarmowego są zbudowane z trzech warstw: błony śluzowej, mięśniowej i surowiczej (zbudowanej z tkanki łącznej).
Układ pokarmowy – funkcje
Jaką rolę pełni układ pokarmowy człowieka? Zadaniem układu trawiennego jest przyjmowanie, następnie trawienie i wydalanie resztek pożywienia. Dzięki temu do organizmu człowieka dostarczane są składniki niezbędne do budowy, funkcjonowania i odnowy tkanek oraz woda i składniki energetyczne potrzebne do życia, takie jak białka, tłuszcze i węglowodany.
Budowa układu pokarmowego
Budowa układu pokarmowego to tak naprawdę kilka sąsiadujących ze sobą narządów, które są ze sobą związane poprzez proces trawienia. Brak współpracy między nimi lub choroba jednego z nich zaburza odżywianie, czego skutkiem jest szereg dolegliwości. Anatomia układu pokarmowego obejmuje:
- jamę ustną – zbudowaną z podniebienia twardego, miękkiego, języczka, języka oraz zębów; dzięki tej części człowiek jest w stanie przyjąć i rozdrobnić pokarm, który w późniejszym etapie przemieści się do gardła, a następnie do przełyku;
- gardło – jest to miejsce, w którym spotykają się drogi: pokarmowa i oddechowa; zbudowane z mięśni poprzecznie prążkowanych umożliwia połykanie pokarmów;
- przełyk – jego długość wynosi około 25–30 cm; ma kształt rurki, którą pokarm przedostaje się do żołądka;
- żołądek – to w nim odbywa się początkowy proces trawienia; dzięki mięśniom gładkim i wykonywanym przez nie ruchom perystaltycznym pokarm miesza się z produkowanym przez żołądek kwasem solnym, a powstała w ten sposób „papka” przemieszcza się do jelit;
- jelito cienkie – ma długość około 6 m i jest zbudowane z dwunastnicy, jelita krętego i jelita czczego; w jelicie cienkim zachodzą najbardziej intensywne procesy trawienne, ponieważ w jego ścianach znajdują się gruczoły wydzielające sok jelitowy niezbędny do trawienia pokarmu;
- jelito grube – jest to zakończony odbytem końcowy odcinek przewodu pokarmowego, dzięki któremu człowiek pozbywa się resztek niestrawionego pokarmu, wydalając go z kałem.
W anatomii człowieka układ pokarmowy składa się również z gruczołów pokarmowych, które także biorą udział w procesie trawienia.
Budowa i funkcje gruczołów trawiennych
Dostarczanie organizmowi substancji odżywczych nie byłoby możliwe bez gruczołów trawiennych, takich jak: ślinianki, wątroba i trzustka. To dzięki śliniankom produkującym w układzie pokarmowym enzymy i ślinę dochodzi do początku procesu trawienia. Równie ważną rolę odgrywa wątroba i trzustka. Rolą wątroby, zbudowanej z 4 płatów, jest magazynowanie substancji odżywczych oraz wydalanie toksyn z organizmu. Nieprawidłowości w jej funkcjonowaniu mogą prowadzić do niewydolności wielonarządowej, czego skutkiem może być nawet zgon chorego. Trzustka z kolei to gruczoł produkujący enzymy trzustkowe, które są mieszaniną enzymów trawiennych. Odpowiadają one za trawienie białek oraz rozpad kwasów nukleinowych. Regulują także gospodarkę węglowodanową.
Jak dbać o układ pokarmowy?
Choroby układu trawiennego są jednymi z najczęściej diagnozowanych na całym świecie. Ich przyczyną jest w dużej mierze sam człowiek, ponieważ trawieniu nie sprzyja brak aktywności fizycznej i stosowana powszechnie przetworzona żywność. Najczęściej rozpoznawane schorzenia to niestrawności, zaburzenia wchłaniania, stany zapalne żołądka i jelit oraz nowotwory. Jak dbać o układ pokarmowy? Zdrowy układ pokarmowy to efekt odpowiedniego trybu życia, dlatego warto przyjrzeć się diecie i wybierać produkty zdrowe, o niskim indeksie glikemicznym. Dobrym rozwiązaniem jest rezygnacja z siedzącego trybu życia i zastąpienie go ruchem.
Najnowsze
![Agata Śmietana, autorka profilu "Metoda na zdrowie" /fot. archiwum prywatne](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/06/agata-smietana-stomiczka-850x476.jpg)
![Kobieta stoi w kuchni przy stole na którym leżą warzywa na regenerację trzustki](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/05/adobestock_480384666-kopia-850x493.jpg)
Czy regeneracja trzustki jest możliwa? Co wspomoże pracę tego organu?
![Cholecystektomia - czym jest i kiedy się ją stosuje](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/12/cholecystektomia-850x573.jpg)
Kiedy konieczna jest cholecystektomia? Jak przygotować się do zabiegu?
![Czym jest niewydolność trzustki i jakie objawy na nią wskazują?](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/04/adobestock_571393832-kopia-850x567.jpg)
Czym jest niewydolność trzustki i jakie objawy na nią wskazują?
![Insulina to hormon trzustkowy. Jaka jest jej rola w organizmie?](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/04/gbarkz-cmhzdq8zpmm-unsplash-kopia-850x587.jpg)
Insulina to hormon trzustkowy. Jaka jest jej rola w organizmie?
![Tasiemiec nieuzbrojony – co powinnaś wiedzieć o tym pasożycie?](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/03/adobestock_714390307-kopia-850x567.jpg)
Tasiemiec nieuzbrojony – co powinnaś wiedzieć o tym pasożycie?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/04/istock-1220777138-850x425.jpg)
Ból trzustki, czyli objaw chorób tego gruczołu. O czym świadczy?
![Jak hormony układu pokarmowego wpływają na procesy trawienne?; na zdjęciu kobieta pijąca koktajl- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/03/becca-tapert-6rhcpabvkgc-unsplash-1-kopia-850x595.jpg)
Jak hormony układu pokarmowego wpływają na procesy trawienne?
![Trzustka - niewielki gruczoł o wielkich możliwościach- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/adobe-stock-850x540.jpg)
Trzustka – niewielki gruczoł o wielkich możliwościach
![Ostre zapalenie trzustki, czyli choroba o nagłym charakterze; na zdjęciu USG brzucha- Adobe Stock](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2021/10/adobestock_571393727-kopia-850x567.jpg)
Ostre zapalenie trzustki, czyli choroba o nagłym charakterze
![Nieprzyjemny zapach z ust – na co może wskazywać?; na zdjęciu zbliżenie kobiecych ust- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/guilherme-caetano-dihxw6ugfxk-unsplash-kopia-850x495.jpg)
Nieprzyjemny zapach z ust – na co może wskazywać?
![Tasiemiec uzbrojony – wszystko, co musisz wiedzieć o tym pasożycie; na zdjęciu kobieta trzmająca ręce na brzuchu- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/adobestock_697914090-kopia-850x567.jpg)
Tasiemiec uzbrojony – wszystko, co musisz wiedzieć o tym pasożycie
![Skręt kiszek, czyli dolegliwość z rozdzierającym bólem brzucha; na zdjęciu kobieta zmagająca się z bólem brzucha- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/adobestock_655069221-kopia-850x506.jpg)
Skręt kiszek, czyli dolegliwość z rozdzierającym bólem brzucha
![Kobieta trzymająca się za brzuch z powodu skurczy żołądka](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/skurcze-zoladka-850x567.jpg)
Skurcze żołądka to bolesna dolegliwość. Co oznacza?
![Zgaga przed okresem i ból żołądka, czyli nietypowe objawy PMS; na zdjęciu kobieta patrząca w dół- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/02/zgaga-przed-okresem-i-bol-zoladka-czyli-nietypowe-objawy-pms-polina-shirokova-850x591.jpg)
Zgaga przed okresem i ból żołądka, czyli nietypowe objawy PMS
![Wymioty u dziecka i u dorosłego – skąd się biorą, jak je leczyć. na zdjęciu kobieta siedząca na łóźku- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/01/wymioty-u-dziecka-i-u-doroslego-skad-sie-biora-jak-je-leczy-850x425.jpg)
Wymioty u dziecka i u dorosłego – skąd się biorą, jak je leczyć?
![Lewatywa, czyli kontrowersyjny zabieg medyczny- na zdjęciu kobieta trzymająca się za brzuch- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/01/lewatywa-czyli-kontrowersyjny-zabieg-medyczny-850x425.jpg)
Lewatywa, czyli kontrowersyjny zabieg medyczny
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2018/11/pexels-george-milton-7034023-850x425.jpg)
Domowe sposoby na ból gardła, które przyspieszą powrót do zdrowia
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/istock-1205533308-850x567.jpg)
Dokuczają ci nadmierne gazy? Zobacz, skąd się biorą
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/istock-1192146928-850x567.jpg)
Przelewanie w brzuchu to objaw, który może oznaczać groźne choroby
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/adobestock_680156186-kopia-850x425.jpg)
Bulgotanie w brzuchu – o czym świadczą te charakterystyczne dźwięki?
![Franz van Mieris Młodszy, "Vertumnus i Pomona"](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/12/frans_van_mieris_the_younger_-_vertumnus_and_pomona-850x604.jpg)
JEŚĆ CZY BYĆ: Jak ludzie przestali polować, a zaczęli biesiadować – historia zboża
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/giorgio-trovato-pc5kb3fc1bm-unsplash-kopia-850x425.jpg)
Polidypsja, czyli kiedy pragnienie staje się patologią
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_605314167-kopia-850x567.jpg)
Objaw Jaworskiego. Jak rozpoznać zapalenie wyrostka robaczkowego?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_441151453-kopia-850x536.jpg)
Czy gazy u noworodka są normalne? Jak sobie z nimi radzić?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_674435466-kopia-850x425.jpg)
Dwunastnica, początkowy fragment jelita cienkiego. Jakie ma funkcje?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/11/pexels-mael-balland-3099180-kopia-850x425.jpg)
Jak wygląda szczelina odbytu? Objawy przypominają hemoroidy
![nadkwasota siemie lniane](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/adobestock_591005321-kopia-850x603.jpg)
Nadkwasota żołądka nasila się w konkretnych sytuacjach. Na co uważać?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_238730671-kopia-850x478.jpg)
Sigmoidoskopia – czy to mniej wymagająca alternatywa kolonoskopii?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2018/11/kaboompics_woman-eating-a-vegetable-sandwich-2174-kopia-850x567.jpg)
Ból żołądka po jedzeniu – co może oznaczać ta przypadłość?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2020/05/pexels-koolshooters-7143201-kopia-850x659.jpg)
Rak języka – jak rozpoznać jego objawy? Szybka diagnoza jest kluczowa
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2018/10/pexels-daria-liudnaya-8187493-kopia-850x566.jpg)
Choroba Leśniowskiego-Crohna – co powinnaś o niej wiedzieć?
![Kobieta w łóżku chora na grypę żołądkową](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2018/10/grypa-zoladkowa-ile-trwa-850x567.jpg)
Ile trwa grypa jelitowa? Objawy i leczenie jelitówki
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/melissa-di-rocco-nfz4133w9kk-unsplash-kopia-850x565.jpg)
Zapalenie dwunastnicy – twój przewodnik po chorobie jelita cienkiego
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/pexels-cottonbro-studio-6542693-kopia-850x557.jpg)
Jak długo goją się nadżerki w żołądku? Leczenie nadżerki żołądka
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/pexels-jefferson-palomique-3111096-kopia-850x425.jpg)
Krosta na języku – dlaczego powstaje i o czym może świadczyć?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_551480796-kopia-850x502.jpg)
Zakażenie owsikami – jak je rozpoznać i leczyć?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/pexels-nadi-lindsay-2746998-kopia-850x527.jpg)
Grzybica układu pokarmowego – jakie objawy powinny cię zaniepokoić?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/adobestock_291679796-kopia-850x567.jpg)
Co może powodować skurcze brzucha? Poznaj możliwe przyczyny
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/adobestock_139375648-kopia-850x568.jpg)
Po czym poznać zapalenie trzustki? Przyczyny i sposoby leczenia
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/adobestock_638839818-kopia-850x567.jpg)
Węgiel aktywny na biegunkę – skuteczny sposób na zatrucia pokarmowe
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/adobestock_609080239-kopia-850x425.jpg)
Czym jest uczulenie na gluten? Sprawdź, czy masz objawy alergii
![kobieta trzymająca się obiema rękami z okolice gardła](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/zapalenie-slinianek-objawy-leczenie-850x693.jpg)
Zapalenie ślinianek może mieć nie tylko podłoże bakteryjne i wirusowe
![Uśmiechnięta kobieta wyraźnie odczuwa ulgę](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/09/brooke-cagle-unsplash-850x468.jpg)
Anastazja Stekla: „Nie powinniśmy wstydzić się puszczania bąków i pod żadnym pozorem nie powstrzymywać ich”
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/milan-popovic-zf0-90spdd0-unsplash-kopia-850x515.jpg)
Odczuwasz ból odbytu? Przyczyny stanowią klucz do skutecznego leczenia
![szklanka wody](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/12/istock-1051756746-850x568.jpg)
Co na ból żołądka? Domowe sposoby i leki dostępne bez recepty
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/sydney-rae-t4xybj1q_cc-unsplash-kopia-850x553.jpg)
Grzybica jelit jako wynik przerostu Candida – jak poprawić mikrobiom?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/alex-mihai-c-i3yhxxdx4zw-unsplash-kopia-850x425.jpg)