Czym jest tanoreksja i jakie niesie zagrożenia? Leczenie tanoreksji

Tanoreksja nie została oficjalnie sklasyfikowana jako choroba, jest jednym z rodzajów uzależnień, niezwykle groźnym w skutkach. Tanoreksja może dotknąć każdego człowieka, niezależnie od płci oraz klasy społecznej. Leczenie natomiast jest trudne i wymaga czasu.

Tanoreksja (z ang. tan ‘opalenizna’ lub ‘opalać się’) to jedno z groźniejszych w skutkach uzależnień. Polega na nadmiernym opalaniu się, czy to za pomocą kąpieli słonecznych, czy w solarium. Może łączyć się z innymi zaburzeniami, takimi jak anoreksja czy bulimia.

Przyczyny i objawy tanoreksji

Tanoreksję klasyfikuje się najczęściej jako nałóg o podobnym podłożu przyczynowym, co anoreksję i bulimię. Osoby, które wpadają w nałóg opalania się często cierpią na dysmorfofobię, czyli nieumiejętność prawidłowego postrzegania własnego ciała. Patrzą w lustro i widzą kogoś zupełnie innego – brzydszego, gorszego.

Za winnych współczesnemu gwałtownemu wzrostowi chorych na anoreksję, bulimię, a także tanoreksję uważa się kolorowe magazyny oraz kult idealnego ciała stworzony przez celebrytów. Tanoreksja bowiem jest nałogiem wynikającym najczęściej z chęci uatrakcyjnienia swojego wyglądu poprzez zmianę karnacji skóry na ciemniejszą. Nie ma jednak nic złego w delikatnym opalaniu od czasu do czasu (w kontekście zdrowia psychicznego). Do uzależnienia jednak bardzo łatwo doprowadzić, zwłaszcza jeżeli człowiek przeżył lub przeżywa traumatyczne wydarzenia. Opalanie staje się wtedy remedium na problemy.

Chociaż brzmi to absurdalnie, osoby chore postrzegają opalanie jako sposób nie tylko na radzenie sobie z problemami, ale i na poprawę humoru (mowa tu nie tylko o wystawieniu skóry na działanie promieni słonecznych, które rzeczywiście wpływają na produkcję hormonów szczęścia, ale również o solarium, które takiego działania nie wykazuje). Opalona skóra to dla nich wyznacznik piękna. Z czasem jednak drobna opalenizna przestaje wystarczać. Potrzeba zwiększa się sukcesywnie, doprowadzając do tanoreksji, z której ciężko wyjść.

Zauważono, że tanoreksja towarzyszy często innym zaburzeniom, takim jak zaburzenia odżywiania, depresja czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Jest to jednak rzecz charakterystyczna dla zaburzeń psychicznych, które rzadko występują pojedynczo. Zwykle zmiany w psychice następują lawinowo i jeżeli chory nie podejmie terapii, z czasem będzie zmagał się z coraz większą liczbą problemów na tle psychicznym.

Wśród podstawowych objawów tanoreksji znajdują się zatem zaburzenia towarzyszące, takie jak anoreksja, bulimia czy depresja. Chorzy wykazują obsesyjną potrzebę opalania się. Nie dostrzegają jednocześnie negatywnych skutków nałogu i żyją w zaprzeczeniu.

Skutki tanoreksji

Wśród negatywnych skutków tanoreksji znajduje się przede wszystkim bardzo duże niebezpieczeństwo zachorowania na raka skóry, spowodowanego nadmiernym wystawieniem na działanie promieni UV. Zbyt mocne opalanie powoduje również przyspieszenie procesu starzenia się skóry, która traci elastyczność, zanikają włókna kolagenowe, zostają liczne przebarwienia. Osoby chore na tanoreksję bardzo często doprowadzają do oparzeń, w konsekwencji czego zmagają się później z bliznami trudnymi do ukrycia czy wyleczenia.

Leczenie tanoreksji

Tanoreksja, jako że wymieniana jest razem z innymi nałogami, a jednocześnie klasyfikowana jako zaburzenie podobne do zaburzeń odżywiania, leczona jest również w analogiczny sposób.

Metodą podstawową leczenia tanoreksji jest zatem terapia. To właśnie podczas rozmowy z psychoterapeutą najczęściej po raz pierwszy chory zdaje sobie sprawę z tego, że jego nałóg wynika z jakiegoś rodzaju nieprzepracowanych emocji powstałych na tle traumatycznych wydarzeń z przeszłości lub obecnego życia, a także z kompleksów, które chory starał się zwalczyć nieodpowiednimi środkami. W kontekście zaburzeń psychicznych tego rodzaju zwykle poleca się psychoterapię metodą poznawczo-behawioralną, która pozwala uzależnionemu na zrozumienie, skąd wynikają jego zachowania oraz jak powinien radzić sobie ze stresem i problemami.

W przypadku występowania chorób towarzyszących chorego poddaje się leczeniu farmakologicznemu. Zaburzenia towarzyszące, takie jak depresja, wymagają jednak zupełnie innych leków niż te, które podaje się osobom chorym na bulimię. W zależności od kombinacji schorzeń, z jakimi zmaga się chory, leki dobierane są zupełnie inaczej. Niekiedy leczenie farmakologiczne nie jest skuteczne. Tak dzieje się w przypadku, gdy tanoreksja o podłożu depresyjnym łączy się z bulimią. Podawana w takim przypadku fluoksetyna pomaga ograniczyć napady żarłoczności, jednak może w ogóle nie wpłynąć na depresję, gdyż nie dodaje energii, a wycisza raczej organizm. W takich wypadkach najważniejsza jest psychoterapia.