Anoreksja – objawy, przyczyny, skutki. Jak ją rozpoznać? 

Zastanawiasz się, co to jest anoreksja? To problem, który najczęściej rodzi się na skutek obsesyjnego myślenia o swojej wadze. Kiedy ciągle martwisz się, że przytyjesz, może się u ciebie rozwinąć jadłowstręt psychiczny, czyli poważne zaburzenie odżywiania, w skrajnych sytuacjach prowadzące nawet do śmierci. Jest to choroba o podłożu psychicznym. Jakie są pierwsze objawy anoreksji? Jak z niej wyjść? Czy można pomóc osobie chorej? 

Anoreksja – początki choroby 

Jak rozpoznać anoreksję? Jak wspomniano, chorobie każdorazowo towarzyszy jadłowstręt psychiczny. Osoba dotknięta tym problemem na wiele różnych sposobów stara się zrzucić wagę, mimo iż jest ona w normie lub utrzymuje ją na zbyt niskim poziomie. Tutaj nie ma sztywnej reguły. Chorzy mogą sobie narzucać restrykcyjną, niskokaloryczną dietę albo obciążać organizm wycieńczającymi ćwiczeniami, jednocześnie nie dostarczając mu wystarczającej ilości składników odżywczych. 

W cięższych przypadkach osoby cierpiące na jadłowstręt psychiczny zażywają środki przeczyszczające, odmawiają spożywania płynów w dużych ilościach, a czasami nawet posuwają się do zakupu niezbadanych, niebezpiecznych środków odchudzających przez internet. Niektórzy decydują się na spożycie jaj tasiemca, który ma utrzymać wagę w ryzach. 

Choroba może się jednak rozwinąć nie tylko u osób szczupłych, ale także u tych walczących z nadmiarem kilogramów. W takiej sytuacji jej szybkie rozpoznanie może być trudne, ponieważ chęć pozbycia się nadwagi będzie tutaj z pozoru wyglądać naturalnie. Dlatego, jeżeli zastanawiasz się, jak pomóc osobie z anoreksją, to przede wszystkim musisz odróżnić, kiedy potrzeba walki z nadwagą lub chęć poprawy swojej sylwetki staje się obsesją.

Anoreksja – objawy towarzyszące, objawy psychiczne 

Jeżeli chorujesz na anoreksję lub ktoś z twoich bliskich cierpi na jadłowstręt psychiczny, wraz z postępem choroby będziesz mogła zaobserwować następujące symptomy: 

• zaburzenia wagi, 
• zmęczenie i problemy ze snem, 
• wypadanie włosów, 
• problemy z cerą oraz ze skórą, 
• bladość, 
• niskie ciśnienie krwi, 
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego. 

Anoreksja jest silnie skorelowana z problemami natury psychicznej, a więc będziesz też obserwować zmiany w zachowaniu osoby chorej, takie jak: 

• drażliwość, 
• depresyjny nastrój, 
• sięganie po tabletki przeczyszczające czy odchudzające, 
• wdrożenie restrykcyjnej diety eliminacyjnej, 
• odmawianie sobie śniadania lub kolacji,  
• wycofanie się ze społeczeństwa. 

Skutki anoreksji mogą być tragiczne. Nieleczona, ignorowana choroba prowadzi do osłabienia i wyniszczenia całego organizmu. Nieodpowiednia ilość witamin, makroskładników i kalorii sprawiają, że poszczególne organy przestają funkcjonować prawidłowo, co z kolei prowadzi do patologii takich jak anemia, niewydolność poszczególnych układów czy wycieńczenie. Osoba chorująca na anoreksję może w konsekwencji umrzeć.

Jakie mogą być przyczyny anoreksji? 

Jadłowstręt psychiczny to choroba, która może się rozwinąć u każdego, bez względu na płeć czy wiek. Anoreksja u dzieci występuje z podobną częstotliwością, jak u dorosłych, dlatego to bardzo ważne, aby uczyć właściwych nawyków żywieniowych już od najmłodszych lat. Specjaliści nie potrafią jednak jednoznacznie określić przyczyny anoreksji. Wskazuje się tutaj zarówno zagadnienia natury biologicznej, środowiskowej, jak i psychologicznej.

Aspekty biologiczne 

Zaburzenia hormonalne i hormony w ogóle mogą mieć wpływ na rozwój anoreksji u danej osoby. Niektóre badania wskazują na związek między wystąpieniem jadłowstrętu psychicznego a poziomem serotoniny w organizmie, czyli tzw. hormonu szczęścia, będącego neuroprzekaźnikiem układu nerwowego. 

Aspekty środowiskowe 

W wielu przypadkach na rozwój anoreksji wpływa środowisko, w jakim żyje osoba chora. Chodzi tutaj głównie o presję społeczeństwa, według której każdy powinien być idealny, ale przy tym nierealistyczny. Z drugiej strony jadłowstręt psychiczny rozwija się u osób poniżanych, często krytykowanych i żyjących w przeświadczeniu, że źle wyglądają. 

Aspekty psychologiczne 

Anoreksja rozwija się stosunkowo częściej u osób cierpiących na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne niż u pacjentów nieobciążanych chorobami psychicznymi. Takie osoby potrafią sobie narzucić bardziej restrykcyjne diety oraz reżim przeciążających ćwiczeń, które często towarzyszą jadłowstrętowi.

Jak wyjść z anoreksji? 

Leczenie anoreksji każdorazowo zaczyna się od postawienia trafnej diagnozy. Lekarz pierwszego kontaktu przeprowadzi badanie fizykalne i oceni ogólny stan organizmu, a w razie podejrzenia zaburzeń odżywiania, wypisze skierowanie do psychodietetyka lub psychologa czy terapeuty specjalizującego się w podobnych problemach. Podczas rozmowy okaże się, czy występują psychiczne objawy anoreksji, czyli: 

• problemy z obrazem własnego ciała, 
• strach przed przybraniem na wadze, 
• ograniczanie przyjmowania pokarmu. 

Jak walczyć z anoreksją? Tak jak w przypadku innych schorzeń natury psychicznej, pierwszym krokiem do zdrowia będzie uświadomienie sobie, że problem istnieje i zagraża zarówno zdrowiu, jak i życiu. Kiedy osoba chora zrozumie naturę swojego zachowania, będzie mogła podjąć kolejne, odpowiednie działania. 

Jak leczyć anoreksję? Głównym celem jest tutaj przywrócenie prawidłowej masy ciała, a także wdrożenie zdrowych nawyków żywieniowych. Aby to wszystko się udało, ważna jest terapia, jak i stały kontakt z dietetykiem. Możesz zdecydować się na terapię indywidualną lub grupową, ale również rodzinną. Czasami warto łączyć różne formy, w przypadku niektórych pacjentów przynosi to najlepsze efekty.  

Niektóre osoby chorujące na anoreksję są kierowane także do psychiatry, który wdraża leczenie farmakologiczne. Musisz przy tym pamiętać, że leki mogą sprawić, iż poczujesz się lepiej, ale nie przywrócą chęci jedzenia. Zwykle są to farmaceutyki przeciwdepresyjne lub inne, regulujące nastrój.

Czy można zapobiec anoreksji? 

Nie można z całą pewnością stwierdzić, że anoreksji da się zapobiec. Zawsze warto jednak stosować profilaktykę. W tym przypadku ważne jest uczenie społeczeństwa zdrowych nawyków żywieniowych, a więc jedzenie dużej ilości owoców i warzyw, a także picie przede wszystkim wody. Warto uczyć, że słodycze oraz przekąski nie zabijają, ale można wybierać mniejsze porcje lub zdrowsze zamienniki.  

Istotne jest także uświadamianie, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni z kolorowych magazynów nie są idealni. Do zdjęć stosują bowiem odpowiedni makijaż i strój, a także oświetlenie czy pozycję, które potrafią zupełnie odmienić oblicze każdego człowieka. W rzeczywistości rozstępy czy fałdki na brzuchu są standardem i często po prostu nie da się tego uniknąć – na zdjęciu można to wszystko jednak wymazać, co często tworzy krzywy obraz ludzkiego ciała, szczególnie u osób wrażliwych i podatnych na sugestie. 

Bibliografia: 

1. https://www.healthdirect.gov.au/anorexia-nervosa [dostęp 11.06.2023]. 
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anorexia-nervosa/symptoms-causes/syc-20353591 [dostęp 11.06.2023]. 
3. https://www.psychiatry.org/patients-families/eating-disorders/expert-q-and-a [dostęp 11.06.2023]. 
4. https://www.womenshealth.gov/mental-health/mental-health-conditions/eating-disorders [dostęp 11.06.2023].