Przyczyny, objawy oraz leczenie trichotillomanii. Choroby współtowarzyszące

Trichotillomania to przymus wyrywania włosów, którego doświadcza osoba cierpiąca na tę chorobę. Zaburzenie to może wynikać z czynników zarówno psychogennych, jak i o podłożu psychosomatycznym. Leczenie wymaga mocnego zaangażowania ze strony chorego – równego temu, które wymagane jest w terapiach uzależnień.

Trichotillomania to nazwa zaburzenia polegającego na wyrywaniu włosów. Chory nie jest w stanie powstrzymać się przed wyrywaniem włosów zarówno z głowy, jak i brwi czy rzęs, zdarzają się również przypadki wyrywania włosów z innych okolic ciała, również intymnych.

Trichotillomania w historii

Trichotillomania to zaburzenie znane od wieków, a jego występowanie w czasach starożytnych potwierdzają nie tylko źródła o charakterze czysto literackim i powieściowym (takie jak Iliada czy Biblia), ale też pisma znanych lekarzy, np. Hipokratesa.

Świadectwem świadomości społeczeństwa w kontekście występowania zaburzenia, dopiero w czasach współczesnych nazwanego trichotillomanią, jest wielokrotne użycie motywu „rwania wszystkich włosów z głowy” u pisarzy takich jak Szekspir, gdzie motyw ten używany jest zwykle w sytuacjach stresowych, które są udziałem bohatera.

Przyczyny trichotillomanii oraz choroby współtowarzyszące

Trichotillomania należy do zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych i jak większość z nich ma podłoże psychogenne. Przyczyn tej choroby lekarze doszukują się między innymi w zmianach chemicznych w mózgu lub (w przypadku podłoża biologicznego) w mutacji genowej. Trichotillomania może być również wynikiem depresji, występowania zespołu Tourette’a (zespół tików nerwowych), a także efektem traumatycznych doświadczeń (takich jak m.in. przemoc psychofizyczna czy seksualna). Obecnie naukowcy coraz częściej zaznaczają, że skłonności do zapadania na zaburzenia obsesyjno-kompulsywne oraz na inne choroby psychiczne może być kwestią dziedziczną.

Trichotillomania ma wiele chorób współtowarzyszących oraz dolegliwości, które są jej skutkiem. Wśród podstawowych zaburzeń, które mogą towarzyszyć trichotillomanii, znajduje się trichofagia, czyli obsesyjny przymus zjadania własnych włosów. Wśród skutków tego zaburzenia podaje się natomiast czynniki takie jak bóle głowy i problemy ze snem, które mogą być wynikiem nie tylko podrażnionej skóry, ale również obsesyjnych myśli. Wśród objawów towarzyszących trichotillomanii znajdują się również objawy fizjologiczne, takie jak nudności, bóle brzucha czy poczucie dezorientacji, a wraz z nim osłabienie zdolności koncentracji oraz zapamiętywania.

Objawy trichotillomanii

Trichotillomania dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Największy odsetek zachorowań odnotowuje się jednak wśród dzieci 12-,13-letnich. Ocenia się również, że aż 5% populacji może być dotkniętej tym zaburzeniem, z czego 90% to kobiety.

Zmiany u chorych na trichotillomanię bardzo łatwo zauważyć. Chorzy wprawdzie starają się ukrywać skutki swojej choroby, nie jest to jednak w 100% możliwe. Często wyrywają sobie nie tylko włosy z głowy, ale również z brwi czy rzęs, co stanowczo wyklucza schorzenia układu endokrynnego i wskazuje na trichotillomanię.

Oprócz chorób autoimmunologicznych trichotillomanię można pomylić również z zapaleniami skóry lub ze stanami, w których wyrywanie włosów jest skutkiem omamów lub urojeń. W takim przypadku lekarz musi stwierdzić, jakie zaburzenia leżą u podstawy braku włosów. Następnie chorego kieruje się do endokrynologa, dermatologa lub psychiatry i psychoterapeuty.

Leczenie trichotillomanii – leki i psychoterapia

Po diagnozie trichotillomanii leczenie odbywa się zwykle za pomocą psychoterapii, często również przy pomocy środków farmakologicznych. W leczeniu psychoterapeutycznym najbardziej skuteczna i najczęściej używana jest terapia poznawczo-behawioralna, której celem jest wspólne znalezienie źródła zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych w postaci trichotillomanii. Następnie pacjent musi przepracować swój problem oraz nauczyć się radzić sobie w codziennym życiu z sytuacjami, które wywołały u niego trichotillomanię, lub pogodzić się z nimi, jeżeli choroba jest np. wynikiem traumy. Kolejne kroki terapii dobierane są bardzo indywidualnie, a zarówno lekarz psychiatra, jak i psychoterapeuta traktują każdego pacjenta i każdy przypadek bardzo indywidualnie.

Nieraz w leczeniu podaje się leki antydepresyjne, ze względu na diagnozowaną często przy okazji trichotillomanii depresję. W terapii, tak jak przy każdym schorzeniu związanym z depresją, najważniejsze jest aktywne wsparcie osób bliskich. Może to wymagać między innymi pojawienia się z chorym na zajęciach oraz nauce radzenia sobie z napadami trichotillomanii u osoby bliskiej.

Podczas procesu leczenia trichotillomanii pacjenci często zadają sobie pytanie, czy włosy odrosną. Na szczęście z tym raczej nie ma problemu, jeśli chodzi o włosy na głowie. Różnie bywa natomiast z rzęsami czy brwiami i jest to sprawa bardzo indywidualna.