się ten artykuł?
Wodogłowie, inaczej Hydrocefalia, jest zaburzeniem polegającym na nadmiernym gromadzeniu się płynu mózgowo-rdzeniowego w komorach mózgu. Fizjologicznie produkowany jest w ilości mniej więcej 500 ml dziennie w splotach naczyniowych układu komorowego mózgu.
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
”Agnieszka Widera”
Wodogłowie jest poważnym zaburzeniem zdrowotnym, jeśli wystąpi u płodu, może doprowadzić do jego obumarcia, natomiast u noworodków czy niemowląt może przyczynić się do zahamowania w rozwoju. U dorosłych może spowodować zaburzenia ruchomości bądź wywoływać stany otępienne. Wodogłowie może być wynikiem wad wrodzonych, powikłaniem różnego rodzaju chorób lub wystąpić na skutek urazu głowy.
Co to jest wodogłowie?
Zdaniem naukowców wodogłowie to zaburzona równowaga w produkcji płynu mózgowo-rdzeniowego. W prawidłowych warunkach płyn ten odpowiedzialny jest za dostarczanie tkankom oraz całym narządom substancji potrzebnych do życia. Następnie dostaje się do układu krwionośnego i tam jest wchłaniany. Gromadzi się w komorach mózgu. Prawidłowa ilość produkowanego płynu mózgowo-rdzeniowego to 500 ml na dobę. Jeśli jednak transport płynu mózgowo-rdzeniowego zostanie zaburzony, zacznie się on gromadzić w nadmiernych ilościach w komorach mózgowych – wystąpi wówczas wodogłowie.
Objawy wodogłowia
Najbardziej charakterystycznym objawem wodogłowia jest zwiększenie obwodu głowy. Do pozostałych objawów należą:
- uwypuklenie ciemiączka, ten objaw występuje głównie w przypadku wodogłowia noworodków i wodogłowia niemowląt,
- uwypuklenie w okolicy czoła,
- objaw „zachodzącego słońca”, czyli gałki oczne skierowane są w dół w momencie patrzenia do góry,
- objaw „Macewena”, czyli głośniejszy niż fizjologicznie dźwięk podczas opukiwania czaszki w okolicy potylicznej, skroniowej oraz ciemieniowej,
- niekiedy może dojść do powstania zespołu Hakima, których charakteryzuje się triadą objawów: otępienie, ataksja, czyli zaburzenia chodu oraz nietrzymanie moczu w różnym stopniu nasilenia.
W wyniku wystąpienia wodogłowia możliwe jest pojawienie się powikłań, takich jak podwyższone ciśnienie śródczaszkowe, uszkodzenie wzroku, niedosłuch oraz niedowłady.
Wodogłowie u dorosłych
Wodogłowie, pomimo iż przez dużą część społeczeństwa uważane za schorzenie wrodzone, może wystąpić również u nastolatków i osób starszych. Może powstać na skutek krwotoku czy nowotworu mózgu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, w wyniku urazu, w przebiegu chorób, takich jak: zespół Arnolna-Chiariego, zespołu Dandy’ego-Walkera czy też wrodzonego przewężenia wodociągu mózgu. Objawy wodogłowia u dorosłych różnią się od objawów występowania wodogłowia u dziecka.
Objawy wodogłowia u dorosłych
Należą do nich: przewlekłe, silne bóle głowy, wymioty, zaburzenia wzroku, nudności czy też wysokie ciśnienie śródczaszkowe. Objawy te niekiedy mylone są z obrazem klinicznym migreny. Jest to stan, który może bezpośrednio zagrażać życiu chorego, dlatego w przypadku wystąpienia wymienionych objawów, należy bezzwłocznie udać się do lekarza, celem dalszej poszerzonej diagnostyki. Jest to również powód do natychmiastowej hospitalizacji.
Wodogłowie – leczenie
Zdiagnozowanie wodogłowia u płodu możliwe jest już po ukończeniu 20 tygodnia ciąży. Mimo że podczas badania ultrasonograficznego (USG) zostanie stwierdzony poszerzony układ komorowy, może on nie dawać żadnych objawów klinicznych. Te niekiedy pojawiają się dopiero w wieku niemowlęcym. Jeśli diagnoza jest postawiona w czasie trwania ciąży, możliwe jest przeprowadzenie operacji wewnątrzmacicznej, podczas której chirurg wszywa zastawkę komorowo-owodniową, której zadaniem jest niedopuszczenie do nadmiernego nagromadzenia się płynu mózgowo-rdzeniowego w mózgu płodu, a w dalszym jego rozwoju do wystąpienia poważnych powikłań zdrowotnych. Wynika to z faktu, iż zastawka komorowo-owodniowa zmniejsza ciśnienie wewnątrzczaszkowe.
Starsze dzieci poddawane są wielu badaniom. Przede wszystkim pomiary obwodu głowy, których wyniki nanoszone są na siatki centylowe. Za pomocą ultrasonografu ciemieniowego oraz tomografii komputerowej oceniane są: rozwój psychomotoryczny, symptomy neurologiczne oraz wielkość układu komorowego. Dodatkowymi badaniami są: pomiar wielkości szwów na głowie, napięcia ciemienia, badanie dna oka, ocena krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego oraz pomiar ciśnienia płynu w kręgach kręgosłupa i w komorach mózgu. Wszystkie wyżej wymienione badania nazywane są „długookresową oceną wielkości hydrocefalii”.
Endoskopowa wentrykulostomia stosowana jest, jeśli występuje zaburzenie w krążeniu płynu mózgowo-rdzeniowego. Polega na wszczepieniu dodatkowego kanału, aby nagromadzany płyn miał dodatkowe ujście, a ciśnienie wewnątrzczaszkowe nie wzrastało. Podobny efekt jest oczekiwany podczas wszczepiania zbiorniczka Rickhama lub zewnętrznego drenażu.
