Układ nerwowy to najbardziej złożona struktura ludzkiego ciała. Jego zadaniem jest koordynowanie pracy organizmu oraz sterowanie reakcjami na zmiany zachodzące w otoczeniu. Dobra kondycja jego elementów jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania. Warto więc wiedzieć, jak dbać o układ nerwowy.
Mimo postępu nauki, dużej wiedzy i ogromnej liczby przeprowadzonych badań naukowych układ nerwowy człowieka nadal pozostaje zagadką. Jest niezwykle skomplikowany i złożony, a jednocześnie bardzo delikatny. Zarządza całym organizmem nie tylko pod względem fizycznym, ale także psychicznym. To dzięki niemu możemy poruszać się, myśleć, mówić i czuć. Prawidłowe działanie układu nerwowego zapewnia sprawne ciało i umysł.
Układ nerwowy zbudowany jest z neuronów (komórek nerwowych) oraz komórek glejowych, które razem tworzą zwartą masę – tkankę nerwową. Neurony posiadają zdolność do odbierania, wytwarzania i przekazywania między sobą elektrochemicznych sygnałów. Dzięki temu możliwe jest sterowanie poszczególnymi narządami, a także uzyskiwanie z nich informacji, na przykład o temperaturze, odczuciach (bodźcach wzrokowych, czuciowych, bólowych) czy ruchach. Każda komórka nerwowa jest wyspecjalizowana i posiada swoją właściwość. Nie ma jednak umiejętności regeneracji, dlatego raz uszkodzona lub uśmiercona znika bezpowrotnie. Układ nerwowy został podzielony ze względu na funkcję i umiejscowienie.
Podział układu nerwowego:
Ośrodkowy układ nerwowy (inaczej OUN lub centralny układ nerwowy) składa się z mózgu oraz rdzenia kręgowego. Jest chroniony przed światem zewnętrznym przez kości czaszki i kręgosłup. Jego elementy zbudowane są z istoty szarej i istoty białej – skupisk komórek nerwowych. Każdy z nich pełni swoją własną funkcję:
Mózg (mózgowie)
Główny element układu nerwowego umiejscowiony w czaszce. Znajdują się w nim liczne ośrodki, które odbierają i interpretują bodźce z całego ciała oraz sterują czynnościami organizmu. Każdy jego element ma swoje własne funkcje:
Rdzeń kręgowy
Przebiega wzdłuż kręgosłupa. Jest ochraniany przez kręgi. Jego długość wynosi około 45 centymetrów. Jest odpowiedzialny za przesyłanie bodźców do mięśni, unerwienie skóry oraz przewodzenie impulsów z i do mózgu. Odchodzi od niego 31 par nerwów rdzeniowych, które tworzą obwodowy układ nerwowy.
Obwodowy układ nerwowy odpowiada za przekazywanie informacji między mózgiem a wszystkimi narządami w ciele człowieka. Jego struktury przewodzą impulsy nerwowe z receptorów do ośrodkowego układu nerwowego i odwrotnie. Obwodowy układ nerwowy składa się z 12 par nerwów czaszkowych i 31 par nerwów rdzeniowych. Nerwy czaszkowe rozpoczynają się w obrębie mózgu w poszczególnych ośrodkach i rozchodzą się w obrębie skóry twarzy, narządów wzroku, węchu czy słuchu. Odbierają bodźce zmysłowe, unerwiają mięśnie, dzięki czemu umożliwiają ruchy poszczególnych części ciała (na przykład umożliwiają zamykanie i otwieranie powiek) oraz odpowiadają za wydzielanie śliny i łez. Nerwy rdzeniowe odchodzą z rdzenia kręgowego i dzielą się na odcinki zgodne z częściami kręgosłupa: szyjny, piersiowy, lędźwiowy, krzyżowy i guziczny. Zaopatrują ruchowo i czuciowo kończyny górne i dolne, przeponę, klatkę piersiową, brzuch i narządy płciowe.
Układ nerwowy odpowiada za funkcjonowanie całego organizmu, dlatego ważna jest szczególna troska i dbałość o jego elementy. Ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia: przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu na sen i odpoczynek, zdrowa dieta (bogata w produkty zawierające witaminę B, kwasy omega-3, magnez i cynk), uprawianie sportów. Ważne jest unikanie stresów i nauczenie się prostych sposobów radzenia sobie z nim. Czytanie książek, rozwiązywanie krzyżówek i łamigłówek również wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu nerwowego.
