Badanie dna oka służy do oceny stanu plamki żółtej i siatkówki. To proste narzędzie diagnostyczne wykorzystywane nie tylko w okulistyce. Za jego pomocą można wykryć także schorzenia ogólnoustrojowe, w tym neurologiczne. Badanie jest nieinwazyjne, bezbolesne i trwa zaledwie kilka minut.
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Dno oka to tylna część wnętrza gałki ocznej. Znajduje się tam siatkówka, tarcza nerwu wzrokowego i drobne naczynia krwionośne. Elementy, które ocenia się w badaniu dna oka to głównie plamka żółta, tarcza nerwu wzrokowego, żyły i tętnice. Test wykonuje się rutynowo w chorobach oczu, chorobach naczyń i po urazach w obrębie głowy. Osobom po 50. roku życia zaleca się profilaktyczne badanie dna oka raz w roku.
Na czym polega badanie dna oka?
Badanie dna oka jest narzędziem diagnostycznym, służącym do oceny elementów, znajdujących się wewnątrz gałki ocznej – siatkówki, plamki żółtej, nerwu wzrokowego i naczyń krwionośnych. To nieinwazyjne i bezbolesne badanie przeprowadzane rutynowo podczas wizyty u lekarza okulisty, które nie wymaga od pacjenta wcześniejszego przygotowania.
Polega na wpuszczeniu przez źrenicę wiązki światła do wnętrza oka, dzięki czemu poszczególne elementy są dobrze widoczne. Lekarz ogląda je pod różnymi kątami i obserwuje ich wygląd w celu wykrycia odchyleń od normy, np. zmian zwyrodnieniowych siatkówki lub obrzęku tarczy nerwu wzrokowego. Badanie dna oka przeprowadza się za pomocą jednej z trzech metod:
- oftalmoskopia (wziernikowanie bezpośrednie) – wykonuje się je przy użyciu niewielkiego elektrycznego narzędzia – oftalmoskopu. Z jednej strony generuje on punktowe światło, którym oświetla się źrenicę pacjenta z odległości kilku centymetrów, a z drugiej posiada okular, przez który zagląda lekarz. Uzyskany obraz jest powiększony 15 razy, dzięki czemu możliwa jest dokładna ocena poszczególnych elementów dna oka;
- badanie za pomocą soczewki Volka – jest to silnie skupiająca soczewka, którą lekarz trzyma bezpośrednio przed okiem pacjenta. Odwrócony i powiększony obraz ogląda za pomocą mikroskopu szczelinowego, który jest jednocześnie źródłem wiązki światła służącej do oświetlenia gałki ocznej;
- badanie za pomocą wziernika Fisona (wziernikowanie pośrednie) – lekarz zakłada specjalny kask, w którym znajdują się soczewki i filtry. Patrzy on na oko pacjenta z pewnej odległości, a uzyskany obraz jest powiększony i odwrócony.
Badanie dna oka w ciąży jest bezpieczne dla kobiety i dziecka. Wykonuje się je w celu wykrycia zwyrodnień siatkówki, które mogą prowadzić do komplikacji w trakcie porodu.
Jak wygląda badanie dna oka?
Na początku wizyty lekarz przeprowadza z pacjentem dokładny wywiad i analizuje dokumentację medyczną. Pytania dotyczą wieku, przebytych i obecnych chorób oraz przyjmowanych na stałe leków. Badanie dna oka bez kropli rozszerzających źrenicę nie wymaga żadnych wcześniejszych przygotowań. Okulista przybliża wybrane narzędzie do oka i poleca pacjentowi spoglądanie w różne strony, aby dostrzec wszystkie elementy tylnej części gałki ocznej. Dokładna ocena trwa kilka minut.
Częściej jednak badanie dna oka wykonuje się po wcześniejszym zakropieniu oczu atropiną. Ma to na celu rozszerzenie źrenicy i zniesienie odruchu obronnego przed światłem, dzięki czemu możliwa jest dokładniejsza ocena gałki ocznej. Pacjent powinien zgłosić się na badanie kilka minut wcześniej. Dobrze, jeżeli będzie obecna przy nim osoba towarzysząca, która pomoże mu się poruszać, ponieważ przez kilka godzin po badaniu widzenie będzie zaburzone.
Badanie dna oka u dziecka
Badanie dna oka u dzieci przeprowadza się w przypadku zeza lub pogorszenia się wzroku i nieprawidłowego widzenia barw. Test jest bezbolesny, a w trakcie badania lekarz nie dotyka bezpośrednio gałki ocznej. Dla wielu dzieci jest on jednak nieprzyjemny, ponieważ wymaga wcześniejszego zakropienia oczu atropiną, co może powodować uczucie pieczenia. Badanie trwa około 45 minut. W niektórych przypadkach konieczne jest stosowanie kropelek już na kilka dni przed wizytą u okulisty.
Badanie dna oka u niemowlaka wykonuje się w pierwszym miesiącu życia w przypadku wcześniactwa. Jego celem jest wczesne wykrycie retinopatii, która wymaga podjęcia szybkiego leczenia. Test powtarza się w 8. i 12. tygodniu życia, a także po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia.
Co diagnozuje badanie dna oka?
Wynik badania dna oka pacjent otrzymuje w dzień wizyty. Na podstawie testu diagnostycznego możliwe jest wykrycie:
- jaskry i zmian w obrębie tarczy nerwu wzrokowego,
- zwyrodnień dotyczących plamki żółtej,
- odwarstwienia, rozdarcia i zwyrodnienia siatkówki,
- krwotoków wewnątrzgałkowych,
- chorób nerwu wzrokowego,
- nowotworów siatkówki,
- wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego,
- powikłań cukrzycy i miażdżycy.
Czy po badaniu dna oka można prowadzić samochód?
Prowadzenie samochodu po badaniu dna oka nie jest dozwolone, ponieważ po zakropieniu oczu atropiną pojawia się nadwrażliwość na światło i znaczne zaburzenia ostrości widzenia, które mogą przyczynić się do wypadku komunikacyjnego. Zabroniona jest także jazda na rowerze i obsługiwanie urządzeń mechanicznych.
Najnowsze w naszym serwisie
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Przed diagnozą maskowałam się, chciałam się dostosowywać, a i tak nigdy mi się nie udawało” – mówi Katarzyna Zwolska-Płusa z fundacji Dziewczyny w Spektrum
„Dziś wiem, jak bardzo odłączone od siebie i swoich ciał są osoby zmagające się z ortoreksją. To nie ma prawa skończyć się dobrze” – mówi Ola
„20 proc. pacjentek, niejednokrotnie nawet z zaawansowaną endometriozą, nie ma żadnych dolegliwości bólowych” – mówi dr Jan Olek
