Czym charakteryzuje się terapia psychodynamiczna? Kiedy się sprawdza?

Terapia psychodynamiczna to popularna forma oddziaływania psychologicznego, której celem jest rozwiązanie pewnych trudności psychicznych u danej osoby. Ten rodzaj psychoterapii opiera się przede wszystkim na rozmowie oraz interpretacji konkretnych słów i zachowań. Dowiedz się więcej na ten temat. 

Czym jest terapia psychodynamiczna? 

Terapia psychodynamiczna w znacznym stopniu bazuje na psychoanalizie, jednak jest jej unowocześnioną formą. Najważniejszym założeniem jest tu stwierdzenie, że przeszłe zdarzenia (przede wszystkim doświadczenia z okresu dzieciństwa) mają ogromne znaczenie w życiu dorosłym i wpływają na codzienne funkcjonowanie, a także kształtują pewne schematy zachowań.

Podstawowym celem terapii psychodynamicznej jest uświadomienie pacjentowi pewnych instynktów, doświadczeń z przeszłości i skorelowanie ich z obecnymi problemami. Bardzo duże znaczenie ma stworzenie komfortowej i przyjaznej atmosfery, w której chory będzie chętnie dzielić się swoimi przeżyciami, emocjami czy postawami.

Cały proces terapii w znacznym stopniu jest oparty o relację między pacjentem a specjalistą. Właśnie dlatego w kontekście tej formy oddziaływania mogą pojawić się takie zjawiska psychologiczne jak przeniesienie czy też projekcje. Zdarza się, że z powodu niedopasowania konieczna jest zmiana terapeuty na innego.

Psychoterapeuta nie jest dyrektywny, a więc nie udziela rad ani wskazówek, mimo że wielu pacjentów właśnie tego oczekuje. W tym modelu specjalista może nawet nie odpowiadać na pytania, tylko czeka, aż chory sam dojdzie do odpowiedzi. Nie dzieli się także swoimi przemyśleniami, a zamiast prowadzić dialog, koncentruje się na wysłuchiwaniu monologu. Taka forma nie odpowiada wszystkim, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie wybranie nurtu psychoterapii.

W trakcie kolejnych spotkań terapeuta i pacjent rozmawiają na różne tematy, poszukując przyczyn danych objawów czy problemów psychicznych, a także analizują przeszłe doświadczenia z życia chorego. Celem może być ukształtowanie osobowości dojrzałej oraz zrozumienie pewnych podświadomych myśli. Pojawiają się jednak naturalne mechanizmy obronne takie jak opór, wyparcie, zaprzeczenie, projekcje i inne. W niektórych przypadkach nie są one obecne, jednak najczęściej terapeuta je dostrzega. 

Komu pomoże terapia psychodynamiczna? 

Terapia psychodynamiczna bardzo dobrze sprawdza się w następujących przypadkach: 

• zaburzenia lękowe, 
• nerwice,  
• osobowość borderline, 
• zaburzenia dysocjacyjne i konwersyjne.

Ta forma oddziaływania psychologicznego nie jest wskazana w przypadkach nagłych, związanych na przykład z zagrożeniem życia pacjenta, ponieważ przepracowanie emocji i doświadczeń z przeszłości wymaga czasu oraz wewnętrznej motywacji. Czasami terapia jest stosowana u osób z depresją lub uzależnieniami, jednak znacznie częściej tym osobom proponuje się terapię poznawczo-behawioralną. 

Ile trwa terapia psychodynamiczna? 

Czas trwania terapii psychodynamicznej zależy od konkretnego przypadku, jednak można uznać, że jest to długoterminowa forma oddziaływania. Zwykle proponowane są spotkania przez okres od 6 miesięcy do kilku lat, odbywające się jeden lub dwa razy w tygodniu. Wiąże się to ze sporymi kosztami, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie finansowe i rzeczywista motywacja do rozpoczęcia terapii oraz jej kontynuacji.  

Zalety i wady terapii psychodynamicznej

Terapia psychodynamiczna uznawana jest za skuteczną formę leczenia wielu różnych zaburzeń psychicznych, zwłaszcza jeśli prowadzona jest dostatecznie długo, a pacjent znajduje się pod opieką właściwego specjalisty. Zwykle efektem jest nie tylko zmniejszenie dolegliwości lub rozwiązanie danego problemu, ale także poprawa samopoczucia. Do innych skutków można zakwalifikować: 

• wyższą samoocenę i pewność siebie, 
• lepsze radzenie sobie z problemami dnia codziennego, 
• samoświadomość, 
• umiejętność budowy satysfakcjonujących związków.

Uzyskanie wglądu w siebie i swoje doświadczenia sprawia, że zwiększa się świadomość swoich przeżyć oraz emocji, a to pozytywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie czy podejmowanie różnych decyzji.

Niestety terapia psychodynamiczna ma także pewne wady. Przede wszystkim nie sprawdza się ona w niektórych chorobach psychicznych, a dodatkowo może być bardzo długą formą leczenia, co wiąże się ze sporymi kosztami. Dobrze także pamiętać o tym, że konkretne efekty terapii są trudne do przewidzenia na samym początku, zwłaszcza że jej celem w niektórych sytuacjach jest zmiana osobowości.

Bibliografia:

1. Kołodziejczak L., Zachowania antyspołeczne w ujęciu psychodynamicznym, Ogrody Nauk i Sztuk 2012, 2: 207-218. 
2. Krupa A., Styła R., Specyfika psychoterapii psychodynamicznej skierowanej do osób z rozpoznaniem schizofrenii. Badanie jakościowe oparte na wywiadach z terapeutami, Psychiatria 2015, 12: 119-127. 
3. Shedler J.,  Skuteczność terapii psychodynamicznej, American Psychologist 2010, 65. 
4. Wieteska A. B., Opór w terapii psychodynamicznej dorosłych, dzieci i młodzieży, Chowanna 2017, 2.