Terapia psychodynamiczna – założenia, przebieg, wskazania

Terapia psychodynamiczna jest jednym z najpopularniejszych podejść stosowanych w psychoterapii. Polega przede wszystkim na rozmowie z terapeutą, który na podstawie danych uzyskanych od pacjenta, formułuje interpretacje pozwalające temu ostatniemu na uświadomienie impulsów rządzących jego zachowaniem.

Terapia psychodynamiczna wymaga stałych spotkań z terapeutą. Przewiduje się najczęściej od 1 do 3 spotkań w tygodniu z tym samym terapeutą. Podstawową formą jest długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna, choć właściwy czas trwania procesu terapeutycznego zależy od rodzaju i nasilenia problemów pacjenta.

Terapia psychodynamiczna – na czym polega?

Psychoterapia psychodynamiczna bazuje na założeniu (wywiedzionym z psychoanalizy), że  doświadczenia z dzieciństwa mają realny wpływ na funkcjonowanie dorosłej osoby i kształtują określone wzorce jej zachowania. Według terapii psychodynamicznej nieświadome impulsy kierują zachowaniem człowieka. Stąd też nazwa dynamiczna – kierowanie zachowaniem jest bowiem równoznaczne z nadawaniem mu dynamiki. Celem terapii psychodynamicznej jest uświadomienie pacjentowi, przez rozmowę z terapeutą, impulsów rządzących jego zachowaniem. Interpretacje zachowań formułowane przez terapeutę to główna droga pozwalająca pacjentowi na zagłębienie się w strukturę własnych zachowań, ich analizę oraz porzucenie stosowanych dotychczas mechanizmów obronnych. Koniecznym warunkiem powodzenia terapii psychodynamicznej jest natomiast stworzenie bezpiecznej atmosfery, w której pacjent może poczuć się swobodnie i skoncentrować na własnej psychice. Wszystkie etapy terapii psychodynamicznej opierają się na spotkaniach „twarzą w twarz” – pacjenta zachęca się podczas nich do swobodnego dzielenia się myślami, fantazjami i skojarzeniami.

Techniki terapii psychodynamicznej

Psychoterapia psychodynamiczna oparta jest na szczególnym typie relacji między terapeutą a pacjentem. Ten pierwszy mieści w sobie emocje pacjenta. To terapeuta jest bardziej aktywną stroną tej relacji. Swoje doświadczenie dotyczące stanów emocjonalnych pacjenta przekazuje w formie interpretacji dokonywanych na podstawie uzyskanych wcześniej informacji. Interpretacje te są z kolei rodzajem drogowskazu dla pacjenta, który umożliwia ogląd własnych zachowań i emocji, a finalnie – dokonanie zmiany wewnętrznej. Rozmowy pacjenta z psychoterapeutą dotyczą przede wszystkim najbliższej mu (także czasowo) rzeczywistości. Podstawowym hasłem terapii psychodynamicznej jest przepracowanie, a więc zdobycie zdolności do świadomej refleksji nad własnymi zachowaniami (w tym mechanizmami obronnymi i konfliktami wewnętrznymi).

Terapia psychodynamiczna – dla kogo?

Psychodynamiczna terapia została pierwotnie opracowana z myślą o pacjentach cierpiących na nerwice. Używając języka współczesnej medycyny, można więc powiedzieć, że terapia psychodynamiczna skierowana była do osób cierpiących na:

• zaburzenia lękowe,
• zaburzenia dysocjacyjne,
• zaburzenia konwersyjne,
• nerwicę natręctw.

Psychodynamiczna terapia pacjentów borderline także jest możliwa. Psychoterapia psychodynamiczna zaburzeń osobowości sprawdza się również w leczeniu innych typów zaburzeń. Sięga się po nią też w leczeniu depresji, zaburzeń odżywiania, choć w tym ostatnim przypadku częściej zaleca się pacjentom korzystanie z psychoterapii w nurcie poznawczo-behawioralnym.

Skuteczność terapii psychodynamicznej

Terapia psychodynamiczna ma w praktyce pomóc pacjentowi w uzyskaniu większej pewności siebie – prowadzić do większej samoświadomości, trwałej zmiany zachowań. Dzięki niej poprawie ulega nie tylko funkcjonowanie pacjenta samego ze sobą, ale też jego współistnienie w grupie społecznej. Podejście psychodynamiczne w psychoterapii cieszy się dużą popularnością, którą terapia zawdzięcza przede wszystkim swojej skuteczności. W dużej mierze pomaga w leczeniu szerokiego spektrum zaburzeń i dysfunkcji. Ogromną zaletą podejścia psychodynamicznego jest to, że pozwala ono nie tylko wyciszyć lub zupełnie wyeliminować dręczące pacjenta objawy, lecz także skutecznie poprawić jego funkcjonowanie w świecie. Terapia psychodynamiczna jest wykorzystywana również jako narzędzie rozwoju osobowości.

Kim jest psychoterapeuta psychodynamiczny?

Psychoterapeuta psychodynamiczny to osoba, która ukończyła czteroletnie studia podyplomowe lub szkołę psychoterapii. Najczęściej studia te podejmują psycholodzy i lekarze, choć może zdecydować się na nie właściwie każda osoba, które legitymuje się wykształceniem wyższym w dowolnej dziedzinie. Absolwent szkoły psychoterapii uzyskuje prawo do prowadzenia psychoterapii pacjentów, dopiero jednak podejście do egzaminu kończącego pozwala zdobyć certyfikat psychoterapeuty. Wybierając psychoterapeutę, warto więc przyjrzeć się wykształceniu prowadzącego terapię. Ważną wskazówką mogą być również opinie innych pacjentów.