Trądzik różowaty i odwrócony – czy da się je wyleczyć?

Trądzik różowaty nie ma nic wspólnego z młodzieńczą chorobą skóry twarzy. Jest to choroba przewlekła, która pojawia się w wieku dojrzałym, u osób w wieku 30–50 lat. Choć jest to choroba, która kieruje pacjentów do lekarza głównie z powodów natury estetycznej, nieleczony trądzik różowaty może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia  – nie chodzi wyłącznie o dolegliwości bólowe, a o wstyd, niską samoocenę oraz trudności w kontaktach z innymi ludźmi.

Czym jest trądzik różowaty?

Trądzik różowaty (acne rosacea) to przewlekła choroba zapalna skóry twarzy. Na początku występuje na środkowej części skóry twarzy. Najpierw są to rumienie, dochodzi także do poszerzenia naczyń krwionośnych, w wyniku czego powstają tzw. teleangiektazje. Niekiedy trądzik różowaty prowadzi do przerostu i zwłóknienia gruczołów łojowych. W wyniku tego może dojść do przerostu ograniczonego, czyli tzw. rhinophymii.

Rozróżnia się następujące typy trądziku różowatego:

• teleangiektatyczno-rumieniowata (erythematotelangiectatic rosacea),
• grudkowo-krostkowa (papulopustular rosacea),
• z dominacją zmian przerostowych (phymatous rosacea),
• oczna (ocular rosacea) – związana z przewlekłymi stanami zapalnymi brzegów powiek, spojówek i rogówek oraz dysfunkcją lub zapaleniem gruczołów Meiboma.

Kiedy pojawia się trądzik różowaty?

Trądzik różowaty rozwija się przede wszystkim u osób z dojrzałą cerą, najczęściej w wieku 30–50 lat. Choroba ta dotyczy około 10% tej grupy wiekowej. Narażone na zachorowanie na trądzik różowaty są głównie osoby o jasnej karnacji, z jasnymi oczami i blond włosami (tzw. I lub II fototyp skóry). Na trądzik różowaty częściej chorują kobiety, ale u mężczyzn ma ona zdecydowanie cięższy przebieg.

Przyczyny trądziku różowatego

Trądzik różowaty najczęściej wiąże się z zaburzeniami naczynioruchowymi. U pacjentów dotkniętych tą przypadłością dochodzi do łatwego czerwienienia się skóry pod wpływem bodźców fizycznych i emocjonalnych.

Geneza trądziku różowatego nie jest do końca poznana. To skomplikowana wieloczynnikowa choroba. Wśród przyczyn występowania trądziku różowatego wymienia się:

• predyspozycje genetyczne,
• zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego,
• nadreaktywność naczyń krwionośnych w skórze twarzy,
• zaburzenia gospodarki hormonalnej,
• niektóre leki m.in. maści steroidowe.

Zaostrzenie przebiegu trądziku różowatego powodować mogą:

• stres,
• ekspozycja na słońce,
• choroby tarczycy,
• zaburzenia miesiączkowania,
• drożdżaki,
• wirus opryszczki wargowej,
• nadmierna suplementacja witaminy B6 i B12,
• przyjmowanie glikokortykosteroidów na skórę twarzy,
• leki obniżające poziom cholesterolu oraz kwasu nikotynowego,
• ciężkostrawna dieta,
• nadużywanie alkoholu.

Trądzik różowaty mogą zaostrzać również różnego rodzaju alergie. Badania naukowe dowodzą, że szczególny wpływ na rozwój i zaostrzenie choroby mogą mieć kurz, pleśń, pyłki chwastów i drzew, pierze, a także zaburzenie funkcjonowania układu pokarmowego (zakażenie bakterią Helicobacter pylori, nieżyt żołądka czy zbyt niskie pH soku żołądkowego. Ponadto trądzik również w momentach wahania hormonów, np. w ciąży, podczas owulacji, menstruacji oraz menopauzy. Trądzik różowaty dotyka także mężczyzn.

Leczenie trądziku różowatego

Leczenie trądziku różowatego obejmuje leczenie miejscowe, doustne oraz stosowanie odpowiednio dobranych dermokosmetyków. Na grudki i krostki podaje się antybiotyki tetracyklinowe. U niektórych osób wdraża się terapię retinoidami, niestety metoda ta ma wiele działań niepożądanych.

Przy trądziku różowatym nie powinno się stosować zabiegów z użyciem kwasów, niewskazane są również zabiegi rozgrzewające. Zarówno jedna, jak i druga forma zabiegu prowadzi do przekrwienia skóry i jeszcze większego podrażnienia naczyń krwionośnych.

„W leczeniu miejscowym preferuje się: metronidazol, kwas azelainowy, 10-procentowy sulfacetamid sodu w połączeniu z 5-procentową siarką. Alternatywną terapią są: inhibitory kalcyneuryny, retinoidy, nadtlenek benzoilu, erytromycynę czy klindamycynę. Najlepsze wyniki terapii u pacjentów z trądzikiem różowatym można osiągnąć przez połączenie farmakoterapii z odpowiednią pielęgnacją skóry i unikaniem czynników zaostrzających zmiany skórne”- pisze Piotr Brzeziński na Forum Medycyny Rodzinnej.

Trądzik odwrócony – przyczyny

Trądzik odwrócony stanowi osobną odmianę trądziku, co do której istnieją wątpliwości, czy powinna ona w ogóle zostać zaliczona do tej grupy. Aktualnie wśród lekarzy przeważa teza, że pierwotnie w organizmie chorych dochodzi do hiperkeratozy i zniszczenia mieszków włosowych, a zajęcie gruczołów potowych jest zjawiskiem wtórnym.

Trądzik odwrócony objawia się przede wszystkim zmianami zlokalizowanymi w nietypowych miejscach ciała: pośladkach, pachwinach i dołach pachowych. Trądzik odwrócony atakuje również owłosioną skórę głowy oraz okolice narządów płciowych. Choroba ta dotyczy głównie mężczyzn po okresie pokwitania.

Trądzik odwrócony: leczenie

Leczenie trądziku odwróconego najczęściej rozpoczyna się od antybiotykoterapii. Lekarze sięgają przede wszystkim po tetracyklinę, cyprofloksacynę, klindamycynę oraz erytromycynę. Niektórzy pacjenci korzystają również z krioterapii oraz fototerapii.

W leczeniu trądziku odwróconego stosuje się glikokortykosteroidy, autoszczepionki z materiału pobranego ze zmian skórnych pacjenta, izotretynoiny oraz leki antyandrogenowe. Najskuteczniejszym sposobem leczenia trądziku odwróconego jest operacja polegająca na wycięciu zmian skórnych. Tylko ona gwarantuje pozbycie się problemu.

Bibliografia:

1. Brzeziński P., Leczenie Leczenie miejscowe w trądziku różowatym, Forum Medycyny Rodzinnej 2010, vol. 4, nr 4, 263–272.
2. Bergler-Czop B., Trądzik odwrócony (acne inversa) – najczęstsze błędy w postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym, Dermatologia po Dyplomie, 2014 (03).
3. Nikiel A., Trądzik różowaty – leczenie oraz pielęgnacja skóry, Kosmetologia Estetyczna  2016 6/vol. 5.