Trądzik różowaty. Nie jesteś na straconej pozycji

Rumień na twarzy, który pojawia się na skórze po 30. urodzinach, to z dużym prawdopodobieństwem trądzik różowaty. Objawy są dokuczliwe, a leczenie trudne, co nie oznacza, że tej walki nie można wygrać.

Trądzik kojarzy się z wypryskami wieku nastoletniego. Mowa wtedy o trądziku pospolitym. Czym innym jest trądzik różowaty (łac. rosacea, acne rosacea), przewlekła, zapalna choroba skóry twarzy wieku dojrzałego. Pierwsze objawy trądziku różowatego mogą dać o sobie znać po trzydziestce (rzadko wcześniej), najczęściej jednak zmagają się z nim osoby czterdziesto- i pięćdziesięcioletnie. Na trądzik różowaty chorują głównie kobiety, choć zaawansowana postać schorzenia występuje częściej u mężczyzn.

Etapy i postaci choroby

W trądziku różowatym na twarzy pojawiają wykwity o charakterze rumieniowym, grudkowym oraz krostkowym. Zmiany rumieniowe są charakterystyczne dla początkowego etapu choroby. Zaczerwienienie atakuje głównie policzki, skórę pod oczami, nos, brodę i czoło. Na tym etapie nie ma jeszcze utrwalonych zmian skórnych, a wykwity mogą okresowo znikać oraz się pojawiać. Częste kurczenie się i rozszerzanie naczyń krwionośnych powoduje, że niekorzystne zmiany zaczynają się utrwalać. Dochodzi do teleangiektazji; skórę zaczynają pokrywać tzw. pajączki, czyli rozszerzone drobne naczynia krwionośne. Zmiany skórne na tym etapie choroby mogą mieć postać grudek i/lub krostek.

Zmiany przerostowe to zaawansowana postać trądziku różowatego, która może rozwinąć się po kilku czy nawet kilkunastu latach. Cera jest nie tylko zaczerwieniona; powstają zapalne guzy oraz nacieki. Wygląd skóry zmienia się drastycznie – jest ona pogrubiona, nierównomierna, obrzęknięta. Zapalenie może objąć również mieszki włosowe.

Istnieje jeszcze oczna i ziarniniakowa postać trądziku różowatego. W postaci ocznej zmiany skórne widoczne są wokół oczu, dlatego chorobę można pomylić np. z zapaleniem spojówek. Skóra jest czerwona, oczy łzawią, pieką, są przekrwione, pojawiają się jęczmienie. Natomiast dla ziarniniakowej postaci trądziku różowatego typowe są żółte, brązowe albo czerwone guzki występujące najczęściej z boku policzków oraz pod oczami.

Skąd te zmiany?

Wciąż nie jest do końca jasne, dlaczego niektórzy chorują na trądzik różowaty. Wiadomo, że schorzenie rozwija się głównie na podłożu łojotoku i zaburzeń naczyniowych. Jeśli w młodości zmagałaś się z ostrą postacią trądziku pospolitego, ryzyko, że zachorujesz na trądzik różowaty, wzrasta. Znaczenie mają predyspozycje genetyczne – mniej więcej u co trzeciej osoby trądzik różowaty wystąpił u bliskiego członka rodziny.

Zmiany mogą ujawnić się na tle hormonalnym, dlatego częściej chorują kobiety, szczególnie zmagające się z autoimmunologicznymi schorzeniami tarczycy. Okres ciąży, przekwitania, owulacji czy menstruacji oraz stosowanie antykoncepcji hormonalnej mogą nasilać objawy. Również cera ze skłonnością do przebarwień i powstawania „pajączków”, jeśli nie jest odpowiednio pielęgnowana, może przyczynić się do rozwoju trądziku różowatego.

To nie wszystko. Częste stosowanie kremów ze sterydami, niewłaściwa dieta, zaburzenia ze strony układu pokarmowego, przewlekły stres, nadużywanie alkoholu, ekspozycja na skrajne temperatury czy uszkodzenia mechaniczne skóry mogą wywołać trądzik różowaty.

Jak leczyć?

Walka z trądzikiem różowatym nie jest równa – zmiany nasilają się w różnych momentach, a skóra dodatkowo piecze i szczypie.

Trądzik różowaty negatywnie wpływa na stan psychiczny chorej osoby, zwłaszcza kobiet. Chorzy wycofują się z aktywności towarzyskich, mają niską samoocenę, zamykają się w sobie.

Leczenie trądziku różowatego, aby było skuteczne, powinno być zindywidualizowane i długotrwałe. Polega ono na:

• Wizycie u dermatologa i/lub psychodermatologa (czynniki natury psychologicznej mogą nasilać objawy choroby).
• Stosować dermokosmetyki. Na łagodzenie objawów trądziku różowatego skutecznie działają m.in. kwas azelainowy, ekstrakt z ruszczyka kolczastego, betaina. Najlepiej używać produktów z jednej serii, których działanie wzajemnie się uzupełnia (takich jak krem na dzień i na noc, mleczko do twarzy itp.).
• Unikać kosmetyków zawierających składniki drażniące (np. alkohol etylowy, alkohol benzylowy, glikol propylenowy, kamfora).
• Przyjmować przepisane przez lekarza preparaty podawane doustnie oraz miejscowo (zewnętrznie), w tym antybiotyki.
• Unikać: ekspozycji na słońce (konieczne jest stosowanie kremów z wysokim filtrem ochronnym), gwałtownych zmian temperatury, stresu oraz silnych emocji, intensywnego wysiłku fizycznego (ale uwaga – umiarkowana, regularna aktywność fizyczna jest wskazana), należy rzucić papierosy.
• Zmienić dietę. Powinna być ona pozbawiona alkoholu, produktów wysoko przetworzonych, mocnej kawy oraz herbaty, ciężkostrawnych, pikantnych potraw i alergizujących produktów, czekolady. Często dobre efekty daje eliminacja nabiału. Jadłospis ma być zróżnicowany, zdrowy, pełen świeżych produktów bogatych w witaminy, mikro-, makroelementy oraz przeciwutleniacze.
• Ograniczyć stosowanie kosmetyków do makijażu. Warto trzymać się zasady: im mniej, tym lepiej.
• Wyrównać gospodarkę hormonalną (leczenie endokrynologiczne).
• Starannie pielęgnować skórę – nie należy jej intensywnie pocierać ani stosować agresywnych, złuszczających zabiegów. Pomocne mogą być natomiast zabiegi laserowe czy peeling kawitacyjny.
• Stosować suplementację, np. witaminą B12, witaminą C czy żelazem, wcześniej jednak warto oznaczyć ich poziom, a dobór suplementów omówić z lekarzem.