Rzęsistkowica – jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Przyczyny, objawy i leczenie zakażenia rzęsistkiem pochwowym

Rzęsistkowica to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób przenoszonych drogą płciową. Wywołuje ją rzęsistek pochwowy – pierwotniak pasożytujący w drogach moczowo-płciowych człowieka. Można się nim zarazić w czasie stosunku seksualnego lub podczas porodu. Leczenie zakażenia opiera się na farmakoterapii i powinno objąć obydwoje partnerów.

W przebiegu chorób wenerycznych takich jak rzęsistkowica, objawy nie pojawiają się od razu. Zakażenie rozwija się przez blisko 5–28 dni, zanim pojawią się pierwsze symptomy. Chory odczuwa nieprzyjemne pieczenie i swędzenie w okolicy narządów intymnych oraz ból podczas stosunku i oddawania moczu. Z penisa lub pochwy wycieka wydzielina o nieprzyjemnym zapachu. Objawy są sygnałem do wizyty u lekarza, ponieważ nieleczona rzęsistkowica może doprowadzić do rozległych stanów zapalnych, a nawet niepłodności.

Co to jest rzęsistkowica?

Rzęsistkowica to zakaźna choroba weneryczna wywoływana przez rzęsistka pochwowego (łac. Trichomonas vaginalis), który jest pierwotniakiem bytującym w drogach moczowo-płciowych człowieka. Przenosi się głównie podczas stosunków seksualnych, choć stwierdzono przypadki zakażeń również podczas porodu. Rzęsistkowicą można się też zarazić poprzez bezpośredni kontakt z rzeczami używanymi przez chorego takimi jak ręczniki, urządzenia sanitarne, medyczne, a nawet podczas wizyty w toalecie publicznej. Częściej diagnozuje się ją u kobiet, ale mężczyźni również chorują. W Polsce zakażonych jest około 20% panów i blisko 70% pań. Niektórzy nie zdają sobie sprawy z istnienia choroby, stanowiąc tym samym zagrożenie dla swoich partnerów. Przyczyną rzęsistkowicy są częste zmiany partnerów seksualnych, ale powodem zakażenia może być też niedbałość o higienę. Choroba może mieć postać ostrą lub przewlekłą. Objawy zakażenia przewlekłego są identyczne, jak w przebiegu ostrym, jednak mają mniejsze nasilenie.

Rzęsistkowica u kobiet

Zarówno u kobiet, jak i mężczyzn choroba może mieć bezobjawowy przebieg, przez co terapia jest prowadzona z dużym opóźnieniem lub wcale, ponieważ nie każdy zgłasza się do lekarza. Okres inkubacji pasożyta wynosi od 5 do 28 dni, więc choroba ujawnia się dopiero w zaawansowanym stadium, gdy ma już ostry przebieg. Objawy rzęsistkowicy pochwy są bardzo uporczywe, a zaliczają się do nich:

• pieczenie,
• świąd w okolicy pochwy,
• ból podczas stosunku i oddawania moczu,
• uczucie parcia na pęcherz,
• upławy o białej, szarej lub żółtej barwie i charakterystycznym zapachu.

Zakażenie lokalizuje się nie tylko w pochwie, ale i w cewce moczowej oraz na szyjce macicy. Zlekceważenie objawów rzęsistkowicy prowadzi do stanu zapalnego mogącego objąć macicę i przydatki, którego rezultatem będą powikłania ciążowe, jeśli kobieta zdecyduje się na macierzyństwo. Jeśli kobieta jest już w ciąży, choroba może doprowadzić do zakażenia noworodka lub urodzenia dziecka o niskiej masie urodzeniowej.

Rzęsistkowica u mężczyzn

U panów rzęsistek pochwowy sieje zakażenie głównie w cewce moczowej, ale jego objawy są bardzo podobne do tych, które odczuwają kobiety. Zazwyczaj jest to ból w okolicy krocza i stan zapalny napletka, któremu towarzyszy świąd i pieczenie. Ból jest odczuwalny nie tylko podczas stosunku, ale też w momencie oddawania moczu. Z penisa wycieka śluzowo-ropna wydzielina. Członek jest opuchnięty i zaczerwieniony. Mężczyzna może mieć gorączkę lub dreszcze. Bagatelizowanie zakażenia może doprowadzić do stanu zapalnego gruczołu krokowego, a nawet do niepłodności.

Jak rozpoznać rzęsistkowicę?

Diagnostyka rzęsistkowicy opiera się na badaniach mikrobiologicznych. Materiałem do badania jest wydzielina z pochwy lub z cewki moczowej mężczyzny. Analizie można też poddać osad z moczu. Diagnozę potwierdza się badaniem płynu pochwowego lub moczu. Na rynku można kupić testy PCR, które wykrywają materiał genetyczny pierwotniaków za pomocą reakcji łańcuchowej polimerazy. Można je wykonać w domu. Cena takich testów to wydatek rzędu 150 złotych.

Leczenie rzęsistkowicy

Przy chorobach wenerycznych takich jak rzęsistkowica leczenie farmakologiczne jest jedyną formą terapii. Chorym podaje się leki przeciwpierwotniakowe. Najczęściej jest to metronidazol lub tinidazol w postaci tabletek doustnych lub globulki dopochwowe o działaniu miejscowym. Panowie mogą stosować kremy z tymi samymi substancjami. Leczenie powinno objąć obydwoje partnerów, inaczej może okazać się nieskuteczne. W czasie terapii obowiązuje całkowita abstynencja seksualna. Podczas stosowania leków nie wolno pić alkoholu, ponieważ może on pogłębić ewentualne skutki uboczne. Zakażeniu można zapobiec, stosując zabezpieczenie w postaci prezerwatyw, rezygnując z uprawiania przygodnego seksu i rzadko korzystając z toalet publicznych. Podstawą jest także dbanie o prawidłową higienę miejsc intymnych. Warto pamiętać, że rzęsistkowica może sprzyjać zachorowaniu na AIDS.