
Układ moczowy
Układ moczowy jest określany mianem wydalniczego, ponieważ jego zadaniem jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii. Ma również udział w zachowaniu równowagi płynów ustrojowych w organizmie człowieka. W jego skład wchodzą nerki, moczowód, naczynia nerkowe, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Jego budowa u kobiet jest nieco inna niż u mężczyzn.
W układzie moczowo-płciowym kobiety cewka moczowa ma około 4 cm. U mężczyzny ta długość jest znacznie większa. Jest to około 15–20 cm, kończy się ujściem zewnętrznym na żołędzi prącia. Poza niewielkimi różnicami, układ moczowy człowieka jest taki sam u obu płci. Jak dokładnie jest zbudowany?
Układ moczowy człowieka – funkcje
Rolą układu moczowego jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii i substancji szkodliwych oraz utrzymanie stałości składu płynów ustrojowych w organizmie, dlatego określa się go również mianem układu wydalniczego. Układ moczowy ma też udział w produkcji hormonów takich jak: erytropoetyna, renina, kalcytriol i prostaglandyny. Uczestniczy także w przemianie witaminy D.
W skład układu moczowego wchodzą: nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Ponieważ łączy się on z narządami płciowymi, bardzo często używa się terminu układ moczowo-płciowy. U kobiet jest on nieco inny niż u mężczyzn.
Budowa układu moczowego
Najważniejszym organem w układzie moczowym są nerki. Jest to parzysty narząd położony zaotrzewnowo zbudowany z rdzenia i kory składającej się z piramid o stożkowatym kształcie, których szczyty tworzą brodawki nerkowe. Uchodzą one do kielichów nerkowych mniejszych i łączą się w grupy, które znajdują ujście w miedniczkach nerkowych. W ten sposób tworzy się moczowód.
Miąższ nerek zbudowany jest z milionów nefronów. Każdy z nich składa się z trzech elementów: cewki bliższej, dalszej oraz kłębuszka nerkowego, który jest odpowiedzialny za filtrację moczu pierwotnego. W cewkach nerkowych odbywa się proces wchłaniania zwrotnego glukozy, aminokwasów, fosforanów i węglowodanów. To tam dochodzi również do wchłaniania części elektrolitów przesączonych wstępnie w kłębuszkach nerkowych.
Każda nerka jest unaczyniona przez tętnicę nerkową rozgałęziającą się zwykle na 3 tętnice segmentowe: górną, środkową i dolną. Od nich odchodzą tętnice międzypłatowe przechodzące w tętnice łukowate i biegnące między rdzeniem a korą. W kierunku kory biegną odchodzące od nich tętnice międzypłacikowe, a od nich tętniczki doprowadzające krew do kłębuszka, które w kłębuszku rozgałęziają się i tworzą sieć naczyń włosowatych (to z nich powstaje tętniczka odprowadzająca). Nerki łączą się z pęcherzem moczowym za pomocą moczowodów.
Pęcherz moczowy jest zbiornikiem położonym w miednicy małej. Od strony tylniej ma on spojenie łonowe, a od przedniej: odbytnicę (w układzie moczowym mężczyzny) lub macicę i górny odcinek pochwy (w układzie moczowym żeńskim). Pęcherz moczowy umożliwia gromadzenie moczu, który jest wydalany poprzez cewkę moczową. Ma ona zróżnicowaną budowę zależną od płci.
W układzie moczowym damskim cewka moczowa ma zaledwie 4 cm. Na całej swojej długości biegnie po przedniej ścianie pochwy i kończy się w jej przedsionku. W układzie moczowym męskim cewka moczowa jest dłuższa – mierzy aż od 15–20 cm. Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym i kończy na żołędzi prącia.
Choroby, które dotykają układ moczowy
Większość schorzeń układu moczowego przebiega bezobjawowo, dlatego warto raz do roku wykonywać badania kontrolne, aby wykluczyć nieprawidłowości. O kłopotach z układem moczowym mogą świadczyć nawet błahe dolegliwości takie jak: dyskomfort w dole brzucha, ból pleców, pieczenie i trudności z oddawaniem moczu. W ten sposób objawia się zapalenie pęcherza moczowego, które jest najczęściej diagnozowanym schorzeniem układu wydalniczego lub zakażenie bakteryjne, które musi być leczone farmakologicznie np. poprzez antybiotykoterapię. Najczęściej stosowanymi antybiotykami w zapaleniach układu moczowego są: cyprofloksacyna i kotrimoksazol (substancja czynna). W sytuacjach nagłych można sięgnąć po chemioterapeutyki, takie jak furagina lub preparaty ziołowe na bazie żurawiny, brzozy lub borówki brusznicy.
Poważniejszymi chorobami układu moczowego są: niewydolność nerek, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, nowotwory zlokalizowane w układzie moczowym, kamica nerkowa, choroby kłębuszków nerkowych oraz torbiele nerek.
Bibliografia:
- Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i Fizjologia Człowieka, wyd. II., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1994,1996, 1998 s. 237–251.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II. Medycyna Praktyczna, Kraków 2006, s. 1233–1379.
Najnowsze


Suchość pochwy – problem kobiet z niskim poziomem estrogenów. Jak sobie radzić z tą dolegliwością?

Pielografia – wskazania, przygotowanie i przebieg badania

Zioła na nerki – jakie wybrać i na jakie schorzenia pomogą

Dializa otrzewnowa – rodzaje, wskazania, powikłania, dieta

Dr Stefan W. Czarniecki: Z mężczyznami po 40. jest jak z autami. Co roku wymagana jest pieczątka ze stacji kontroli pojazdów

Nietrzymanie moczu i obniżenie narządów miednicy – czy można je odziedziczyć? Tłumaczy Pani Fizjotrener

Jakie błędy popełniamy, oddając mocz? Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Lubisz słone jedzenie? Sprawdź, co może się stać, gdy zjesz za dużo soli

Dlaczego wizyta w toalecie z telefonem to bardzo zły pomysł? Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Stołeczek i śpiewanie, czyli wizyta dziecka w toalecie. Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Jak prawidłowo załatwiać swoje potrzeby fizjologiczne? Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Czujesz ból, gdy siusiasz? Osiem możliwych powodów

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) – przyczyny, rodzaje i leczenie

Zapalenie pęcherza moczowego – objawy, leki i domowe sposoby

Zapalenie przydatków – objawy, leczenie, możliwe powikłania

Przeszczep nerki – informacje praktyczne o zabiegu, diecie i życiu po nim

Naomi Isted o nietrzymaniu moczu: „swoje życie planowałam wokół toalety”

Ciężar właściwy moczu – badanie, normy. Co oznacza, gdy jest zbyt niski?

Kolor moczu – co oznacza pomarańczowy, żółty, zielony, czerwony mocz?

Ciemny mocz – jakie są przyczyny i co może oznaczać brunatny/brązowy kolor?

Pokrzywa – sok z pokrzywy i herbata z pokrzywy. Jakie właściwości ma pokrzywa?

Rektoskopia – czy boli? Wskazania i przygotowanie do badania odbytnicy

Azotyny w moczu – co oznaczają? Jakie są ich przyczyny?

Furagina i witamina C na zapalenie dróg moczowych to dobre połączenie? Wyjaśnia farmaceutka

Śluz przed okresem. Jak się zmienia i co oznacza?

Badanie urodynamiczne – na czym polega i czy masz się czego obawiać?

Szczawiany wapnia w moczu – norma. O czym świadczy ich podwyższony poziom?

Mikcja – przyczyny i objawy zaburzeń

Mętny mocz u dziecka i dorosłego – jakie są przyczyny?

Fitolizyna na problemy z nerkami i układem moczowym

Oliguria (skąpomocz) – przyczyny i objawy

Poliuria – objawy i przyczyny wielomoczu

Nietrzymanie nie do wytrzymania. Co zrobić i kiedy udać się do lekarza, jeśli popuszczasz mocz?

Rodzaje, wskazania i interpretacja wyników wymazów z pochwy

Rak odbytu – czynniki ryzyka. Jakie objawy należy uznać za alarmujące?

Laparoskopia – na czym polega i jakie są wskazania do zabiegu? Powrót do pełnej sprawności po zabiegu

Co oznacza krew w kale u dzieci i dorosłych? Przyczyny i diagnostyka

Czym jest nykturia? W jakich chorobach występuje? Czy da się ją wyleczyć?

Jakie są przyczyny wystąpienia nabłonków płaskich w moczu?

Co to jest cystoskopia i jak się do niej przygotować – czyli wszystko, co warto wiedzieć przed badaniem

Jak objawia się rak pęcherza moczowego? Czy jest wyleczalny?

Śluz w moczu – przyczyny, objawy i leczenie. Czy pasma śluzu w moczu zawsze świadczą o chorobie?

Jakie są objawy przeziębienia pęcherza moczowego i jak go leczyć?

Moczówka prosta – przyczyny, objawy i leczenie choroby

Zatrzymanie moczu – jakie są jego objawy i skąd się bierze? Postępowanie terapeutyczne w przypadku zalegania moczu

Jakie są przyczyny powstania wodonercza u dzieci i dorosłych? Objawy choroby i metody leczenia
