
Układ moczowy
Układ moczowy jest określany mianem wydalniczego, ponieważ jego zadaniem jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii. Ma również udział w zachowaniu równowagi płynów ustrojowych w organizmie człowieka. W jego skład wchodzą nerki, moczowód, naczynia nerkowe, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Jego budowa u kobiet jest nieco inna niż u mężczyzn.
W układzie moczowo-płciowym kobiety cewka moczowa ma około 4 cm. U mężczyzny ta długość jest znacznie większa. Jest to około 15–20 cm, kończy się ujściem zewnętrznym na żołędzi prącia. Poza niewielkimi różnicami, układ moczowy człowieka jest taki sam u obu płci. Jak dokładnie jest zbudowany?
Układ moczowy człowieka – funkcje
Rolą układu moczowego jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii i substancji szkodliwych oraz utrzymanie stałości składu płynów ustrojowych w organizmie, dlatego określa się go również mianem układu wydalniczego. Układ moczowy ma też udział w produkcji hormonów takich jak: erytropoetyna, renina, kalcytriol i prostaglandyny. Uczestniczy także w przemianie witaminy D.
W skład układu moczowego wchodzą: nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Ponieważ łączy się on z narządami płciowymi, bardzo często używa się terminu układ moczowo-płciowy. U kobiet jest on nieco inny niż u mężczyzn.
Budowa układu moczowego
Najważniejszym organem w układzie moczowym są nerki. Jest to parzysty narząd położony zaotrzewnowo zbudowany z rdzenia i kory składającej się z piramid o stożkowatym kształcie, których szczyty tworzą brodawki nerkowe. Uchodzą one do kielichów nerkowych mniejszych i łączą się w grupy, które znajdują ujście w miedniczkach nerkowych. W ten sposób tworzy się moczowód.
Miąższ nerek zbudowany jest z milionów nefronów. Każdy z nich składa się z trzech elementów: cewki bliższej, dalszej oraz kłębuszka nerkowego, który jest odpowiedzialny za filtrację moczu pierwotnego. W cewkach nerkowych odbywa się proces wchłaniania zwrotnego glukozy, aminokwasów, fosforanów i węglowodanów. To tam dochodzi również do wchłaniania części elektrolitów przesączonych wstępnie w kłębuszkach nerkowych.
Każda nerka jest unaczyniona przez tętnicę nerkową rozgałęziającą się zwykle na 3 tętnice segmentowe: górną, środkową i dolną. Od nich odchodzą tętnice międzypłatowe przechodzące w tętnice łukowate i biegnące między rdzeniem a korą. W kierunku kory biegną odchodzące od nich tętnice międzypłacikowe, a od nich tętniczki doprowadzające krew do kłębuszka, które w kłębuszku rozgałęziają się i tworzą sieć naczyń włosowatych (to z nich powstaje tętniczka odprowadzająca). Nerki łączą się z pęcherzem moczowym za pomocą moczowodów.
Pęcherz moczowy jest zbiornikiem położonym w miednicy małej. Od strony tylniej ma on spojenie łonowe, a od przedniej: odbytnicę (w układzie moczowym mężczyzny) lub macicę i górny odcinek pochwy (w układzie moczowym żeńskim). Pęcherz moczowy umożliwia gromadzenie moczu, który jest wydalany poprzez cewkę moczową. Ma ona zróżnicowaną budowę zależną od płci.
W układzie moczowym damskim cewka moczowa ma zaledwie 4 cm. Na całej swojej długości biegnie po przedniej ścianie pochwy i kończy się w jej przedsionku. W układzie moczowym męskim cewka moczowa jest dłuższa – mierzy aż od 15–20 cm. Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym i kończy na żołędzi prącia.
Choroby, które dotykają układ moczowy
Większość schorzeń układu moczowego przebiega bezobjawowo, dlatego warto raz do roku wykonywać badania kontrolne, aby wykluczyć nieprawidłowości. O kłopotach z układem moczowym mogą świadczyć nawet błahe dolegliwości takie jak: dyskomfort w dole brzucha, ból pleców, pieczenie i trudności z oddawaniem moczu. W ten sposób objawia się zapalenie pęcherza moczowego, które jest najczęściej diagnozowanym schorzeniem układu wydalniczego lub zakażenie bakteryjne, które musi być leczone farmakologicznie np. poprzez antybiotykoterapię. Najczęściej stosowanymi antybiotykami w zapaleniach układu moczowego są: cyprofloksacyna i kotrimoksazol (substancja czynna). W sytuacjach nagłych można sięgnąć po chemioterapeutyki, takie jak furagina lub preparaty ziołowe na bazie żurawiny, brzozy lub borówki brusznicy.
Poważniejszymi chorobami układu moczowego są: niewydolność nerek, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, nowotwory zlokalizowane w układzie moczowym, kamica nerkowa, choroby kłębuszków nerkowych oraz torbiele nerek.
Bibliografia:
- Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i Fizjologia Człowieka, wyd. II., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1994,1996, 1998 s. 237–251.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II. Medycyna Praktyczna, Kraków 2006, s. 1233–1379.
Najnowsze


Nietrzymanie moczu może dotknąć każdego. Jak skutecznie je wyleczyć?

Posiew moczu – co wykrywa? Jak się przygotować do badania?

Co o pracy nerek mówi badanie eGFR?

Torbiele nerek – wszystko, co musisz wiedzieć na ich temat

Wielomocz, czyli poliuria. Kiedy wymaga konsultacji lekarskiej?

Bezmocz to choroba układu moczowego. Czym grozi?

Mocznica przyczyną choroby nerek. Jakie są jej charakterystyczne objawy?

Hiperurykemia – jak ją wykryć? Czy dieta w ramach terapii wystarczy?

Bakterie w moczu w ciąży – nie można ich bagatelizować

Czym jest zapalenie cewki moczowej? Objawy nie zawsze są oczywiste

Mętny mocz – czy zawsze jest powodem do zmartwień?

Sikasz w basenie lub morzu? „Narażasz się na wstępującą infekcję układu moczowego” – ostrzega dr Stefan W. Czarniecki

Bakterie w moczu – czy jest się czego bać?

Krew w moczu – rozpoznanie i leczenie krwiomoczu oraz krwinkomoczu

Fitolizyna – zioła wspierające drogi moczowe. Jak je stosować?

Oliguria – co może być przyczyną skąpomoczu?

Wymaz z pochwy – jak i po co ocenia się czystość pochwy?

Zapalenie jajników – objawy. Jakie może mieć konsekwencje?

Krew w kale – czy jest się czego bać? Przyczyny, diagnostyka, choroby

Uważano, że są siedliskiem duszy, uczuć i akumulatorem ciepła ludzkiego ciała. Jak kiedyś leczono nerki

Mikcja – fizjologia a patologia. Jakie objawy świadczą o chorobie?

Anoskopia – badanie, cena. Czym się różni od rektoskopii?

Rak pęcherza moczowego – jakich objawów nie należy bagatelizować?

„Szwedki przecierały oczy, jak im powiedziałam, że u nas każdy sika przed wyjściem z domu”. Architektka o tym, że pojęcie „smyczy moczowej” wciąż w Polsce obowiązuje

Czym jest kolposkopia? Na czym polega? Interpretacja wyników

„Bądź bardzo uważna na to, czy idziesz siku przed treningiem, w trakcie i zaraz po. Bo są to niepokojące objawy” – apeluje Pani Fizjotrener

Krótkie wędzidełko penisa – skąd się bierze, na czym polega plastyka wędzidełka?

Guz Wilmsa – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie, dieta

„Zbyt dużo seksu, za mało soku z żurawiny”. Obalamy mity o zapaleniu pęcherza

Sprawdź, czy prawidłowo sikasz! Dawid Polak wyjaśnia, jak nie popełniać częstych błędów

Diureza – co to takiego i jaka jest norma? Czym różni się diureza osmotyczna od godzinowej?

Czujesz ból, gdy siusiasz? Osiem możliwych powodów

Ciemny mocz – jakie są przyczyny? Co oznacza brunatny i brązowy kolor moczu?

Infekcje dróg moczowych – jak poradzić sobie z uciążliwym problemem

Kwas szczawiowy – źródła, właściwości antyżywieniowe, dzienna dawka

Aceton w moczu – przyczyny, objawy, leczenie

Szczawiany – wpływ na zdrowie. Co neutralizuje szczawiany?

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) – przyczyny, rodzaje i leczenie

Coraz więcej osób ma problemy z nerkami. Powodem globalne ocieplenie klimatu

Lady Pasztet: Za 10 czy 15 lat okaże się, że ten niby bagatelizowany problem trzeba leczyć szpitalnie

Rozdawali pomidorówkę, by zwrócić uwagę na zdrowie układu moczowego. Niezwykła akcja urologów

Wady wrodzone płodu – kiedy powstają? Wady rozwojowe serca

„Gubię mocz tylko czasem, kiedy kicham, to jest ok?”. Pani Fizjotrener ostrzega, że to nie jest ok!

Załatwiasz się na zapas? Uważaj, przez to czekają cię częstsze wizyty w toalecie

Moczenie nocne u dzieci i dorosłych – przyczyny, leczenie
