
Układ moczowy
Układ moczowy jest określany mianem wydalniczego, ponieważ jego zadaniem jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii. Ma również udział w zachowaniu równowagi płynów ustrojowych w organizmie człowieka. W jego skład wchodzą nerki, moczowód, naczynia nerkowe, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Jego budowa u kobiet jest nieco inna niż u mężczyzn.
W układzie moczowo-płciowym kobiety cewka moczowa ma około 4 cm. U mężczyzny ta długość jest znacznie większa. Jest to około 15–20 cm, kończy się ujściem zewnętrznym na żołędzi prącia. Poza niewielkimi różnicami, układ moczowy człowieka jest taki sam u obu płci. Jak dokładnie jest zbudowany?
Układ moczowy człowieka – funkcje
Rolą układu moczowego jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii i substancji szkodliwych oraz utrzymanie stałości składu płynów ustrojowych w organizmie, dlatego określa się go również mianem układu wydalniczego. Układ moczowy ma też udział w produkcji hormonów takich jak: erytropoetyna, renina, kalcytriol i prostaglandyny. Uczestniczy także w przemianie witaminy D.
W skład układu moczowego wchodzą: nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Ponieważ łączy się on z narządami płciowymi, bardzo często używa się terminu układ moczowo-płciowy. U kobiet jest on nieco inny niż u mężczyzn.
Budowa układu moczowego
Najważniejszym organem w układzie moczowym są nerki. Jest to parzysty narząd położony zaotrzewnowo zbudowany z rdzenia i kory składającej się z piramid o stożkowatym kształcie, których szczyty tworzą brodawki nerkowe. Uchodzą one do kielichów nerkowych mniejszych i łączą się w grupy, które znajdują ujście w miedniczkach nerkowych. W ten sposób tworzy się moczowód.
Miąższ nerek zbudowany jest z milionów nefronów. Każdy z nich składa się z trzech elementów: cewki bliższej, dalszej oraz kłębuszka nerkowego, który jest odpowiedzialny za filtrację moczu pierwotnego. W cewkach nerkowych odbywa się proces wchłaniania zwrotnego glukozy, aminokwasów, fosforanów i węglowodanów. To tam dochodzi również do wchłaniania części elektrolitów przesączonych wstępnie w kłębuszkach nerkowych.
Każda nerka jest unaczyniona przez tętnicę nerkową rozgałęziającą się zwykle na 3 tętnice segmentowe: górną, środkową i dolną. Od nich odchodzą tętnice międzypłatowe przechodzące w tętnice łukowate i biegnące między rdzeniem a korą. W kierunku kory biegną odchodzące od nich tętnice międzypłacikowe, a od nich tętniczki doprowadzające krew do kłębuszka, które w kłębuszku rozgałęziają się i tworzą sieć naczyń włosowatych (to z nich powstaje tętniczka odprowadzająca). Nerki łączą się z pęcherzem moczowym za pomocą moczowodów.
Pęcherz moczowy jest zbiornikiem położonym w miednicy małej. Od strony tylniej ma on spojenie łonowe, a od przedniej: odbytnicę (w układzie moczowym mężczyzny) lub macicę i górny odcinek pochwy (w układzie moczowym żeńskim). Pęcherz moczowy umożliwia gromadzenie moczu, który jest wydalany poprzez cewkę moczową. Ma ona zróżnicowaną budowę zależną od płci.
W układzie moczowym damskim cewka moczowa ma zaledwie 4 cm. Na całej swojej długości biegnie po przedniej ścianie pochwy i kończy się w jej przedsionku. W układzie moczowym męskim cewka moczowa jest dłuższa – mierzy aż od 15–20 cm. Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym i kończy na żołędzi prącia.
Choroby, które dotykają układ moczowy
Większość schorzeń układu moczowego przebiega bezobjawowo, dlatego warto raz do roku wykonywać badania kontrolne, aby wykluczyć nieprawidłowości. O kłopotach z układem moczowym mogą świadczyć nawet błahe dolegliwości takie jak: dyskomfort w dole brzucha, ból pleców, pieczenie i trudności z oddawaniem moczu. W ten sposób objawia się zapalenie pęcherza moczowego, które jest najczęściej diagnozowanym schorzeniem układu wydalniczego lub zakażenie bakteryjne, które musi być leczone farmakologicznie np. poprzez antybiotykoterapię. Najczęściej stosowanymi antybiotykami w zapaleniach układu moczowego są: cyprofloksacyna i kotrimoksazol (substancja czynna). W sytuacjach nagłych można sięgnąć po chemioterapeutyki, takie jak furagina lub preparaty ziołowe na bazie żurawiny, brzozy lub borówki brusznicy.
Poważniejszymi chorobami układu moczowego są: niewydolność nerek, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, nowotwory zlokalizowane w układzie moczowym, kamica nerkowa, choroby kłębuszków nerkowych oraz torbiele nerek.
Bibliografia:
- Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i Fizjologia Człowieka, wyd. II., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1994,1996, 1998 s. 237–251.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II. Medycyna Praktyczna, Kraków 2006, s. 1233–1379.
Najnowsze


Guz Wilmsa – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania

Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie, dieta

„Zbyt dużo seksu, za mało soku z żurawiny”. Obalamy mity o zapaleniu pęcherza

Sprawdź, czy prawidłowo sikasz! Dawid Polak wyjaśnia, jak nie popełniać częstych błędów

Diureza – co to takiego i jaka jest norma? Czym różni się diureza osmotyczna od godzinowej?

Czujesz ból, gdy siusiasz? Osiem możliwych powodów

Ciemny mocz – jakie są przyczyny? Co oznacza brunatny i brązowy kolor moczu?

Infekcje dróg moczowych – jak poradzić sobie z uciążliwym problemem

Kwas szczawiowy – źródła, właściwości antyżywieniowe, dzienna dawka

Aceton w moczu – przyczyny, objawy, leczenie

Szczawiany – wpływ na zdrowie. Co neutralizuje szczawiany?

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) – przyczyny, rodzaje i leczenie

Coraz więcej osób ma problemy z nerkami. Powodem globalne ocieplenie klimatu

Co oznacza krew w kale u dzieci i dorosłych? Przyczyny, diagnostyka, choroby

Lady Pasztet: Za 10 czy 15 lat okaże się, że ten niby bagatelizowany problem trzeba leczyć szpitalnie

Rozdawali pomidorówkę, by zwrócić uwagę na zdrowie układu moczowego. Niezwykła akcja urologów

Wady wrodzone płodu – kiedy powstają? Wady rozwojowe serca

„Gubię mocz tylko czasem, kiedy kicham, to jest ok?”. Pani Fizjotrener ostrzega, że to nie jest ok!

Załatwiasz się na zapas? Uważaj, przez to czekają cię częstsze wizyty w toalecie

Moczenie nocne u dzieci i dorosłych – przyczyny, leczenie

Cewka moczowa – budowa i schorzenia układu moczowego

Pęcherz moczowy – budowa i choroby układu moczowego

Co powinno zaniepokoić w trakcie oddawania moczu? Wyjaśnia fizjoterapeutka uroginekologiczna

„Łatwo może dojść do zakażenia przez przeniesienie z własnego jelita grubego, jak i przez skażoną wodę oraz żywność”, ostrzega biotechnolog Dawid Polak

Suchość pochwy – problem kobiet z niskim poziomem estrogenów. Jak sobie radzić z tą dolegliwością?

Pielografia – wskazania, przygotowanie i przebieg badania

Zioła na nerki – jakie wybrać i na jakie schorzenia pomogą

Dializa otrzewnowa – rodzaje, wskazania, powikłania, dieta

Dr Stefan W. Czarniecki: Z mężczyznami po 40. jest jak z autami. Co roku wymagana jest pieczątka ze stacji kontroli pojazdów

Nietrzymanie moczu i obniżenie narządów miednicy – czy można je odziedziczyć? Tłumaczy Pani Fizjotrener

Jakie błędy popełniamy, oddając mocz? Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Lubisz słone jedzenie? Sprawdź, co może się stać, gdy zjesz za dużo soli

Dlaczego wizyta w toalecie z telefonem to bardzo zły pomysł? Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Stołeczek i śpiewanie, czyli wizyta dziecka w toalecie. Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Jak prawidłowo załatwiać swoje potrzeby fizjologiczne? Rozmowa z Agnieszką Cytowicz, fizjoterapeutką uroginekologiczną

Zapalenie pęcherza moczowego – objawy, leki i domowe sposoby

Zapalenie przydatków – objawy, leczenie, możliwe powikłania

Przeszczep nerki – informacje praktyczne o zabiegu, diecie i życiu po nim

Naomi Isted o nietrzymaniu moczu: „swoje życie planowałam wokół toalety”

Ciężar właściwy moczu – badanie, normy. Co oznacza, gdy jest zbyt niski?

Kolor moczu – co oznacza pomarańczowy, żółty, zielony, czerwony mocz?

Pokrzywa – sok z pokrzywy i herbata z pokrzywy. Jakie właściwości ma pokrzywa?

Rektoskopia – czy boli? Wskazania i przygotowanie do badania odbytnicy

Azotyny w moczu – co oznaczają? Jakie są ich przyczyny?

Furagina i witamina C na zapalenie dróg moczowych to dobre połączenie? Wyjaśnia farmaceutka

Śluz przed okresem. Jak się zmienia i co oznacza?
