![Czym jest nykturia? Objawy, rozpoznanie i leczenie nykturii](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_657649686-kopia-850x448.jpg)
Układ moczowy
Układ moczowy jest określany mianem wydalniczego, ponieważ jego zadaniem jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii. Ma również udział w zachowaniu równowagi płynów ustrojowych w organizmie człowieka. W jego skład wchodzą nerki, moczowód, naczynia nerkowe, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Jego budowa u kobiet jest nieco inna niż u mężczyzn.
W układzie moczowo-płciowym kobiety cewka moczowa ma około 4 cm. U mężczyzny ta długość jest znacznie większa. Jest to około 15–20 cm, kończy się ujściem zewnętrznym na żołędzi prącia. Poza niewielkimi różnicami, układ moczowy człowieka jest taki sam u obu płci. Jak dokładnie jest zbudowany?
Układ moczowy człowieka – funkcje
Rolą układu moczowego jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii i substancji szkodliwych oraz utrzymanie stałości składu płynów ustrojowych w organizmie, dlatego określa się go również mianem układu wydalniczego. Układ moczowy ma też udział w produkcji hormonów takich jak: erytropoetyna, renina, kalcytriol i prostaglandyny. Uczestniczy także w przemianie witaminy D.
W skład układu moczowego wchodzą: nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Ponieważ łączy się on z narządami płciowymi, bardzo często używa się terminu układ moczowo-płciowy. U kobiet jest on nieco inny niż u mężczyzn.
Budowa układu moczowego
Najważniejszym organem w układzie moczowym są nerki. Jest to parzysty narząd położony zaotrzewnowo zbudowany z rdzenia i kory składającej się z piramid o stożkowatym kształcie, których szczyty tworzą brodawki nerkowe. Uchodzą one do kielichów nerkowych mniejszych i łączą się w grupy, które znajdują ujście w miedniczkach nerkowych. W ten sposób tworzy się moczowód.
Miąższ nerek zbudowany jest z milionów nefronów. Każdy z nich składa się z trzech elementów: cewki bliższej, dalszej oraz kłębuszka nerkowego, który jest odpowiedzialny za filtrację moczu pierwotnego. W cewkach nerkowych odbywa się proces wchłaniania zwrotnego glukozy, aminokwasów, fosforanów i węglowodanów. To tam dochodzi również do wchłaniania części elektrolitów przesączonych wstępnie w kłębuszkach nerkowych.
Każda nerka jest unaczyniona przez tętnicę nerkową rozgałęziającą się zwykle na 3 tętnice segmentowe: górną, środkową i dolną. Od nich odchodzą tętnice międzypłatowe przechodzące w tętnice łukowate i biegnące między rdzeniem a korą. W kierunku kory biegną odchodzące od nich tętnice międzypłacikowe, a od nich tętniczki doprowadzające krew do kłębuszka, które w kłębuszku rozgałęziają się i tworzą sieć naczyń włosowatych (to z nich powstaje tętniczka odprowadzająca). Nerki łączą się z pęcherzem moczowym za pomocą moczowodów.
Pęcherz moczowy jest zbiornikiem położonym w miednicy małej. Od strony tylniej ma on spojenie łonowe, a od przedniej: odbytnicę (w układzie moczowym mężczyzny) lub macicę i górny odcinek pochwy (w układzie moczowym żeńskim). Pęcherz moczowy umożliwia gromadzenie moczu, który jest wydalany poprzez cewkę moczową. Ma ona zróżnicowaną budowę zależną od płci.
W układzie moczowym damskim cewka moczowa ma zaledwie 4 cm. Na całej swojej długości biegnie po przedniej ścianie pochwy i kończy się w jej przedsionku. W układzie moczowym męskim cewka moczowa jest dłuższa – mierzy aż od 15–20 cm. Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym i kończy na żołędzi prącia.
Choroby, które dotykają układ moczowy
Większość schorzeń układu moczowego przebiega bezobjawowo, dlatego warto raz do roku wykonywać badania kontrolne, aby wykluczyć nieprawidłowości. O kłopotach z układem moczowym mogą świadczyć nawet błahe dolegliwości takie jak: dyskomfort w dole brzucha, ból pleców, pieczenie i trudności z oddawaniem moczu. W ten sposób objawia się zapalenie pęcherza moczowego, które jest najczęściej diagnozowanym schorzeniem układu wydalniczego lub zakażenie bakteryjne, które musi być leczone farmakologicznie np. poprzez antybiotykoterapię. Najczęściej stosowanymi antybiotykami w zapaleniach układu moczowego są: cyprofloksacyna i kotrimoksazol (substancja czynna). W sytuacjach nagłych można sięgnąć po chemioterapeutyki, takie jak furagina lub preparaty ziołowe na bazie żurawiny, brzozy lub borówki brusznicy.
Poważniejszymi chorobami układu moczowego są: niewydolność nerek, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, nowotwory zlokalizowane w układzie moczowym, kamica nerkowa, choroby kłębuszków nerkowych oraz torbiele nerek.
Bibliografia:
- Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i Fizjologia Człowieka, wyd. II., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1994,1996, 1998 s. 237–251.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II. Medycyna Praktyczna, Kraków 2006, s. 1233–1379.
Najnowsze
![Czym jest nykturia? Objawy, rozpoznanie i leczenie nykturii](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_657649686-kopia-850x448.jpg)
![Jakie informacje zawierają wyniki badania moczu? na zdjęciu badanie moczu- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/04/adobestock_130951884-kopia-850x543.jpg)
Jakie informacje zawierają wyniki badania moczu?
![Ile moczu do badania ogólnego, a ile na posiew? Poznaj zalecenia; na zdjęciu analiza moczu- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2018/11/adobestock_501795994-kopia-850x500.jpg)
Ile moczu do badania ogólnego, a ile na posiew? Poznaj zalecenia
![Jakie są pierwsze objawy choroby nerek?, na zdjęciu: kobieta trzyma się za plecy /fot. Adobe Stock](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/03/adobestock_243638462-kopia-850x425.jpg)
Jakie są pierwsze objawy choroby nerek?
![Moczówka prosta – przyczyny, objawy i leczenie choroby; na zdjęciu kobieta pijąca wodę- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_534051320-kopia-850x481.jpg)
Skąd bierze się moczówka prosta? Jakie badania wykonać w jej kierunku?
![Dializa nerek, czyli metoda leczenia schyłkowej niewydolności nerek; na zdjęciu pacjent w trakcie dializy- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_301244133-kopia-850x478.jpg)
Dializa nerek, czyli metoda leczenia schyłkowej niewydolności nerek
![Urografia – nieinwazyjna metoda wykrywania schorzeń układu moczowego- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/adobestock_615276212-kopia-850x425.jpg)
Urografia – nieinwazyjna metoda wykrywania schorzeń układu moczowego
![Dobowa zbiórka moczu - jakie nieprawidłowości pozwala wykryć Wskazania i sposób przeprowadzenia badania; na zdjęciu laboratorium- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/dobowa-zbiorka-moczu-jakie-nieprawidlowosci-pozwala-wykryc-wskazania-i-sposob-przeprowadzenia-badania-850x479.jpg)
Na czym polega dobowa zbiórka moczu?
![Badanie moczu a okres – czy jest wykluczone w czasie menstruacji; na zdjęciu laboratorium- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/02/badanie-moczu-a-okres-czy-jest-wykluczone-w-czasie-menstruacji-850x568.jpg)
Badanie moczu a okres – czy jest wykluczone w czasie menstruacji?
![Kiedy wykonać USG nerek i jak się do niego przygotować, na zdjęciu pacjentka w trakcie USG- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/kiedy-wykonac-usg-nerek-i-jak-sie-do-niego-przygotowac-850x527.jpg)
Kiedy wykonać USG nerek i jak się do niego przygotować?
![Karolina Siniawska /fot. archiwum prywatne](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/01/karolina-siniawska-zdj-1hz-kopia-2-850x476.jpg)
„Każdy z tych problemów sprawia kobietom trudność i żadnego z nich nie powinniśmy lekceważyć jako specjaliści”. O nietrzymaniu moczu i innych problemach z pęcherzem w menopauzie mówi Karolina Siniawska
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2018/11/adobestock_365997878-kopia-850x567.jpg)
Badanie ogólne moczu – kiedy warto je wykonać? Jakich informacji dostarcza?
![Na zdjęciu laborant badający próbkę moczu- Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2024/01/adobestock_287223438-kopia-850x567.jpg)
Naukowcy już wiedzą, dlaczego mocz jest żółty. Ich odkrycie może mieć przełomowe znaczenie dla kolejnych badań
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_265265863-kopia-850x514.jpg)
Kiedy obecność nabłonków płaskich w moczu powinna zaniepokoić?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_330844787-kopia-850x425.jpg)
Zatrzymanie moczu – sprawdź, kiedy należy szukać pomocy
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/11/heather-gill-p7w0v-3rxwq-unsplash-kopia-850x506.jpg)
Kiedy szczawiany wapnia w moczu powinny zaniepokoić?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/09/ryan-moreno-mkkqrspiai4-unsplash-850x425.jpg)
Nietrzymanie moczu może dotknąć każdego. Jak skutecznie je wyleczyć?
![Lekarz pokazuje pacjentowi kubeczek na mocz](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/posiew-moczu-850x559.jpg)
Posiew moczu – co wykrywa? Jak się przygotować do badania?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/11/adobestock_118047437-kopia-850x567.jpg)
Badanie eGFR może ci dużo powiedzieć o pracy nerek
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/adobestock_326421624-kopia-850x425.jpg)
Torbiele nerek – wszystko, co musisz wiedzieć na ich temat
![Poliuria - objawem poważniejszych chorób](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/10/poliuria-850x567.jpg)
Wielomocz, czyli poliuria. Kiedy wymaga konsultacji lekarskiej?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/vadim-artyukhin-t3yozqfs7ry-unsplash-kopia-850x608.jpg)
Bezmocz to choroba układu moczowego. Czym grozi?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_148301972-kopia-850x567.jpg)
Mocznica przyczyną choroby nerek. Jakie są jej charakterystyczne objawy?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/le-creuset-1dwl-nrcgmi-unsplash-kopia-1-850x561.jpg)
Hiperurykemia – jak ją wykryć? Czy dieta w ramach terapii wystarczy?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/devon-divine-adp0ssdmtma-unsplash-kopia-850x530.jpg)
Bakterie w moczu w ciąży – nie można ich bagatelizować
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/04/adobestock_330844823-kopia-850x425.jpg)
Czym jest zapalenie cewki moczowej? Objawy nie zawsze są oczywiste
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/11/adobestock_236423898-kopia-850x567.jpg)
Mętny mocz – czy zawsze jest powodem do zmartwień?
![Kobieta w basenie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/07/mikcja-w-zbiornikach-wodnych-stwarza-ryzyko-zakazenia-hello-zdrowie-850x638.jpg)
Sikasz w basenie lub morzu? „Narażasz się na wstępującą infekcję układu moczowego” – ostrzega dr Stefan W. Czarniecki
![Lekarz przed probówkami sprawdza wynik](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/zespol-nerczycowy-850x563.jpg)
Czym jest zespół nerczycowy? W leczeniu bardzo ważna jest dieta
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/01/pexels-inna-kapturevska-15815821-1-kopia-850x638.jpg)
Bakterie w moczu – czy jest się czego bać?
![Mocz i odczynniki do badania na krew w moczu](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/krew-w-moczu-850x567.jpg)
Krew w moczu – rozpoznanie i leczenie krwiomoczu oraz krwinkomoczu
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/07/adobestock_563982155-kopia-850x568.jpg)
Fitolizyna – zioła wspierające drogi moczowe. Jak je stosować?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/07/pexels-anna-shvets-3962434-kopia-850x502.jpg)
Oliguria – co może być przyczyną skąpomoczu?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/04/pexels-cottonbro-studio-8732117-kopia-850x425.jpg)
Wymaz z pochwy – jak i po co ocenia się czystość pochwy?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2021/11/adobestock_200842172-kopia-850x425.jpg)
Krew w kale – czy jest się czego bać? Przyczyny, diagnostyka, choroby
![Kolaż starej ryciny z nerką oraz damy dworu](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/06/cykl-34-850x608.jpg)
Uważano, że są siedliskiem duszy, uczuć i akumulatorem ciepła ludzkiego ciała. Jak kiedyś leczono nerki
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/11/adobestock_330844762-kopia-850x425.jpg)
Mikcja – fizjologia a patologia. Jakie objawy świadczą o chorobie?
![Dwie kobiety konsultują wynik anoskopii odbytu Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/adobestock_188725706-kopia-850x568.jpg)
Anoskopia to badanie endoskopowe. Czym się różni od rektoskopii?
![Rak cewki moczowej daje różne objawy kobieta trzyma ręce na dole brzucha Hello Zdrowie](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/adobestock_428716371-kopia-850x567.jpg)
Rak pęcherza moczowego – jakich objawów nie należy bagatelizować?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/05/pexels-elena-rubtsova-14844789-kopia-1-850x485.jpg)
„Szwedki przecierały oczy, jak im powiedziałam, że u nas każdy sika przed wyjściem z domu”. Architektka o „smyczy moczowej”
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/02/adobestock_305553064-kopia-850x567.jpg)
Czym jest kolposkopia? Na czym polega? Interpretacja wyników
![Kobieta skacze na skakance](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2023/03/adobestock_180842309-kopia-850x544.jpg)
„Bądź bardzo uważna na to, czy idziesz siku przed treningiem, w trakcie i zaraz po. Bo są to niepokojące objawy” – apeluje Pani Fizjotrener
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2022/10/istock-1138859335-850x425.jpg)
Krótkie wędzidełko penisa – skąd się bierze, na czym polega plastyka wędzidełka?
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2022/09/istock-1130083892-850x541.jpg)
Guz Wilmsa – przyczyny, objawy, leczenie, rokowania
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2022/07/istock-1220743006-850x541.jpg)
Kolka nerkowa – przyczyny, objawy, leczenie, dieta
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2019/03/istock-1286693128-850x476.jpg)
„Zbyt dużo seksu, za mało soku z żurawiny”. Obalamy mity o zapaleniu pęcherza
![Sprawdź, czy prawidłowo sikasz! Dawid Polak wyjaśnia, jak nie popełniać częstych błędów](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2022/08/istock-1387401595-850x471.jpg)
Sprawdź, czy prawidłowo sikasz! Dawid Polak wyjaśnia, jak nie popełniać częstych błędów
![](https://www.hellozdrowie.pl/wp-content/uploads/2022/06/istock-1395381907-850x425.jpg)