
Układ moczowy
Układ moczowy jest określany mianem wydalniczego, ponieważ jego zadaniem jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii. Ma również udział w zachowaniu równowagi płynów ustrojowych w organizmie człowieka. W jego skład wchodzą nerki, moczowód, naczynia nerkowe, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Jego budowa u kobiet jest nieco inna niż u mężczyzn.
W układzie moczowo-płciowym kobiety cewka moczowa ma około 4 cm. U mężczyzny ta długość jest znacznie większa. Jest to około 15–20 cm, kończy się ujściem zewnętrznym na żołędzi prącia. Poza niewielkimi różnicami, układ moczowy człowieka jest taki sam u obu płci. Jak dokładnie jest zbudowany?
Układ moczowy człowieka – funkcje
Rolą układu moczowego jest wydalanie zbędnych produktów przemiany materii i substancji szkodliwych oraz utrzymanie stałości składu płynów ustrojowych w organizmie, dlatego określa się go również mianem układu wydalniczego. Układ moczowy ma też udział w produkcji hormonów takich jak: erytropoetyna, renina, kalcytriol i prostaglandyny. Uczestniczy także w przemianie witaminy D.
W skład układu moczowego wchodzą: nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Ponieważ łączy się on z narządami płciowymi, bardzo często używa się terminu układ moczowo-płciowy. U kobiet jest on nieco inny niż u mężczyzn.
Budowa układu moczowego
Najważniejszym organem w układzie moczowym są nerki. Jest to parzysty narząd położony zaotrzewnowo zbudowany z rdzenia i kory składającej się z piramid o stożkowatym kształcie, których szczyty tworzą brodawki nerkowe. Uchodzą one do kielichów nerkowych mniejszych i łączą się w grupy, które znajdują ujście w miedniczkach nerkowych. W ten sposób tworzy się moczowód.
Miąższ nerek zbudowany jest z milionów nefronów. Każdy z nich składa się z trzech elementów: cewki bliższej, dalszej oraz kłębuszka nerkowego, który jest odpowiedzialny za filtrację moczu pierwotnego. W cewkach nerkowych odbywa się proces wchłaniania zwrotnego glukozy, aminokwasów, fosforanów i węglowodanów. To tam dochodzi również do wchłaniania części elektrolitów przesączonych wstępnie w kłębuszkach nerkowych.
Każda nerka jest unaczyniona przez tętnicę nerkową rozgałęziającą się zwykle na 3 tętnice segmentowe: górną, środkową i dolną. Od nich odchodzą tętnice międzypłatowe przechodzące w tętnice łukowate i biegnące między rdzeniem a korą. W kierunku kory biegną odchodzące od nich tętnice międzypłacikowe, a od nich tętniczki doprowadzające krew do kłębuszka, które w kłębuszku rozgałęziają się i tworzą sieć naczyń włosowatych (to z nich powstaje tętniczka odprowadzająca). Nerki łączą się z pęcherzem moczowym za pomocą moczowodów.
Pęcherz moczowy jest zbiornikiem położonym w miednicy małej. Od strony tylniej ma on spojenie łonowe, a od przedniej: odbytnicę (w układzie moczowym mężczyzny) lub macicę i górny odcinek pochwy (w układzie moczowym żeńskim). Pęcherz moczowy umożliwia gromadzenie moczu, który jest wydalany poprzez cewkę moczową. Ma ona zróżnicowaną budowę zależną od płci.
W układzie moczowym damskim cewka moczowa ma zaledwie 4 cm. Na całej swojej długości biegnie po przedniej ścianie pochwy i kończy się w jej przedsionku. W układzie moczowym męskim cewka moczowa jest dłuższa – mierzy aż od 15–20 cm. Rozpoczyna się ujściem wewnętrznym i kończy na żołędzi prącia.
Choroby, które dotykają układ moczowy
Większość schorzeń układu moczowego przebiega bezobjawowo, dlatego warto raz do roku wykonywać badania kontrolne, aby wykluczyć nieprawidłowości. O kłopotach z układem moczowym mogą świadczyć nawet błahe dolegliwości takie jak: dyskomfort w dole brzucha, ból pleców, pieczenie i trudności z oddawaniem moczu. W ten sposób objawia się zapalenie pęcherza moczowego, które jest najczęściej diagnozowanym schorzeniem układu wydalniczego lub zakażenie bakteryjne, które musi być leczone farmakologicznie np. poprzez antybiotykoterapię. Najczęściej stosowanymi antybiotykami w zapaleniach układu moczowego są: cyprofloksacyna i kotrimoksazol (substancja czynna). W sytuacjach nagłych można sięgnąć po chemioterapeutyki, takie jak furagina lub preparaty ziołowe na bazie żurawiny, brzozy lub borówki brusznicy.
Poważniejszymi chorobami układu moczowego są: niewydolność nerek, ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, nowotwory zlokalizowane w układzie moczowym, kamica nerkowa, choroby kłębuszków nerkowych oraz torbiele nerek.
Bibliografia:
- Michajlik A., Ramotowski W., Anatomia i Fizjologia Człowieka, wyd. II., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1994,1996, 1998 s. 237–251.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II. Medycyna Praktyczna, Kraków 2006, s. 1233–1379.
Najnowsze


Azotyny w moczu – przyczyny ich obecności i leczenie

Fitolizyna na problemy z nerkami i układem moczowym

Poliuria – objawy i przyczyny wielomoczu

Nietrzymanie nie do wytrzymania. Co zrobić i kiedy udać się do lekarza, jeśli popuszczasz mocz?

Czerwony, pomarańczowy a może niebieski? Informacje o zdrowiu wyczytasz z koloru moczu

Rodzaje, wskazania i interpretacja wyników wymazów z pochwy

Rak odbytu – czynniki ryzyka. Jakie objawy należy uznać za alarmujące?

Laparoskopia – na czym polega i jakie są wskazania do zabiegu? Powrót do pełnej sprawności po zabiegu

Co oznacza krew w kale u dzieci i dorosłych? Przyczyny i diagnostyka

Czy rektoskopia boli? Wskazania i przygotowanie do badania odbytnicy

Czym jest nykturia? W jakich chorobach występuje? Czy da się ją wyleczyć?

Jakie są przyczyny wystąpienia nabłonków płaskich w moczu?

Co to jest cystoskopia i jak się do niej przygotować – czyli wszystko, co warto wiedzieć przed badaniem

Jak objawia się rak pęcherza moczowego? Czy jest wyleczalny?

Obserwujemy śluz przed okresem. Jak się zmienia i co oznacza?

Śluz w moczu – przyczyny, objawy i leczenie. Czy pasma śluzu w moczu zawsze świadczą o chorobie?

Przyczyny, objawy oraz leczenie zapalenia przydatków. Czynniki zwiększające ryzyko stanu zapalnego

Jakie są objawy przeziębienia pęcherza moczowego i jak go leczyć?

Moczówka prosta – przyczyny, objawy i leczenie choroby

Zatrzymanie moczu – jakie są jego objawy i skąd się bierze? Postępowanie terapeutyczne w przypadku zalegania moczu

Jakie są przyczyny powstania wodonercza u dzieci i dorosłych? Objawy choroby i metody leczenia

Czym jest zapalenie kaletki stawu? Mechanizm powstawania, objawy, sposoby leczenia

Dobowa zbiórka moczu – jakie nieprawidłowości pozwala wykryć? Wskazania i sposób przeprowadzenia badania

Czy krew w moczu powinna być powodem do niepokoju? O czym świadczy krwiomocz?

Posiew moczu – na czym polega badanie i co oznaczają jego wyniki?

Skąpomocz u dzieci i dorosłych – czy jest to powód do niepokoju?

Anuria, czyli bezmocz – jakie są przyczyny schorzenia? Leczenie i rokowania

Na czym polega anoskopia? Jak wygląda przygotowanie do badania i jakie są wskazania do jego wykonania?

Rzęsistkowica – jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Przyczyny, objawy i leczenie zakażenia rzęsistkiem pochwowym

Rak płaskonabłonkowy – przyczyny, objawy, leczenie. Jaka jest średnia długość życia przy tym nowotworze?

Urolog – specjalista w dziedzinie leczenia schorzeń układu moczowo-płciowego. Czym dokładnie się zajmuje?

Przyczyny, objawy i leczenie dysplazji szyjki macicy. Czy dysplazja jest zmianą nowotworową?

Co to jest kolposkopia? Dowiedz się, jakie są wskazania do wykonania tego badania i jak się do niego przygotować

Co oznacza wartość ciężaru właściwego moczu? Odchylenia od normy

Co to jest spodziectwo? Dlaczego powstaje i jak się je leczy?

Suchość pochwy – problem kobiet z niskim poziomem estrogenów. Jak sobie radzić z tą dolegliwością?

Posiew z pochwy – jak wygląda badanie i kto powinien je wykonać?

AMH, czyli hormon antymüllerowski – funkcja, normy oraz wskazania do badania

Wypadanie macicy – czy operacja to jedyne wyjście? Kiedy dochodzi do obniżenia narządu?

Wodniak jądra – przyczyny, objawy i leczenie choroby. Czy wodniak jest groźny?

Abrazja – charakterystyka zabiegu, przygotowania i zalecenia. Co oznacza ten termin w odniesieniu do stomatologii?

Na czym polega irygacja pochwy? Czy jest bezpieczna?

Badanie nasienia – przebieg oraz przygotowanie do zabiegu

Swędzenie i pieczenie pochwy – przyczyny oraz sposoby leczenia
