Napletek – zapalenie i inne problemy z nim związane

Napletkiem nazywamy fałd skórny osłaniający żołądź prącia. Zdania na temat biologicznej funkcji napletka są podzielone – niektórzy badacze twierdzą, że stanowi on atawistyczną pozostałość po dalekich przodkach człowieka i jako taki jest narządem zbędnym, podczas gdy inni są zdania, że napletek chroni żołądź i wędzidełko przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Zapalenie napletka u dziecka – rozpoznanie, przyczyny, leczenie

Zapalenie napletka to częsta choroba okresu dziecięcego. Przyczyną najczęściej są infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze. Małe dzieci są szczególnie narażone, ponieważ częstokroć zapominają o zasadach higieny, dotykając prącie rękami brudnymi po zabawie w piaskownicy czy parku. Zawsze więc warto uczulać małych chłopców, aby myli ręce zarówno przed, jak i po korzystaniu z toalety.

Typowe objawy zapalenia napletka:

• zaczerwienienie napletka i jego okolic;
• ból skóry prącia, niekiedy rozlewający się po całej okolicy pachwin;
• pieczenie w czasie oddawania moczu;
• przejrzysta wydzielina z cewki moczowej;
• zaciśnięcie napletka, problemy ze ściągnięciem go;
• w niektórych przypadkach pojawiają się pęcherzyki oraz białe plamki na powierzchni napletka.

Zapalenie napletka u dzieci ma zazwyczaj łagodny przebieg i mija samoistnie po czterech, pięciu dniach. Jeśli dziecko skarży się na dolegliwości bólowe, można łagodzić je płukankami z naparu kory dębu oraz poprzez smarowanie maścią antyseptyczną zawierającą jodowany powidon.

Zdarza się jednak, że objawy zapalenia nasilają się, dochodzi problem z oddawaniem moczu, gorączka, a ból staje się bardzo uciążliwy. W takim przypadku konieczne jest udanie się do lekarza, który najprawdopodobniej wdroży leczenie antybiotykowe. Wizyta u lekarza jest też niezbędna, jeśli zapalenie napletka trwa dłużej niż pięć dni lub jeśli podejrzewamy, że mogło przejść w różę, czyli ostre zapalenie skóry. Szczególnie należy zwracać uwagę na to, czy dziecko nie ma podwyższonej temperatury – gorączka jest głównym objawem rozprzestrzeniania się infekcji po całym ciele.

Zobacz także: Stulejka u dziecka – jak ją rozpoznać i leczyć?

Zapalenie napletka – profilaktyka

Zachowanie odpowiedniej higieny jest działaniem kluczowym przy zapobieganiu zapaleniu napletka. U małych dzieci należy pamiętać o delikatnym odsuwaniu napletka, tak, aby było widoczne ujście cewki moczowej i myciu go wodą z mydłem. Ważne – napletka nie powinno się ściągać na siłę, gdyż u chłopców przed okresem pokwitania jest on fizjologicznie połączony z żołędziem. Uszkodzenie napletka może prowadzić do powstania załupka, czyli obrzęku żołędzi i napletka spowodowanego zsunięciem napletka poza żołądź.

W higienie okolic intymnych małych dzieci istotne jest także regularnie zmienianie pieluch, a u dzieci odpieluchowanych – pilnowanie, aby chłopiec mył ręce nie tylko wtedy, gdy korzysta z toalety, ale też po zabawie czy jedzeniu.

Dorośli mężczyźni powinni regularnie ściągać napletek i wypłukiwać mastkę z szyjki żołędzi. Do higieny intymnej warto dobrać odpowiedni żel, aby zapobiegać wysuszaniu skóry i podrażnieniom, które również mogą prowadzić do zapalenia. Bielizna powinna być przewiewna, najlepiej bawełniana – zbyt obcisłe majtki tworzą doskonałe środowisko do namnażania się bakterii o grzybów.

Zapalenie napletka może również powstać w wyniku kontaktów seksualnych z partnerką lub partnerem cierpiącym na infekcję okolic intymnych. Najlepszym sposobem na zapobieganie zakażeniom jest stosowanie prezerwatywy w każdej sytuacji, gdy nie mamy pewności, że partner bądź partnerka są zdrowi.

Obrzezanie jako metoda leczenia zapalenia napletka

W przypadku nawracających i odpornych na leczenie przypadków zapalenia napletka lekarz może zasugerować poddanie się zabiegowi obrzezania. Obrzezanie polega na usunięciu napletka i zazwyczaj wykonywane jest z powodów religijnych lub kulturowych.

Po zabiegu obrzezania zmienia się skład flory bakteryjnej żyjącej na prąciu. U mężczyzny nieobrzezanego pod skórą napletka gromadzą się bakterie beztlenowe, jest to też miejsce przyjazne namnażaniu się grzybów.

Obrzezanie jest prostym zabiegiem chirurgicznym, trwającym około godziny. Istnieją cztery różne techniki obrzezania:

• high and tight – żołądź odsłonięta w jest stanie spoczynku, blizna daleko od korony prącia;
• high and loose – żołądź w części poryta napletkiem, w stanie wzwodu możliwe jest przesuwanie się skóry;
• low and tight – wycięcie większości napletka, żołądź odsłonięta w stanie spoczynku;
• low and loose – usunięcie jedynie części napletka; żołądź w stanie spoczynku w większej części pokryta skórą.

Jeśli mężczyzna poddaje się zabiegowi z powodu nawracających epizodów zapalenia napletka lekarz najczęściej zaleca obrzezanie techniką high and tight, aby zminimalizować ryzyko schorzeń pozostałości napletka w przyszłości.

Niezależnie od metody, obrzezanie wydatnie pomaga w zachowaniu higieny prącia, co przekłada się na mniejszą skłonność do infekcji, zwłaszcza u osób starszych i pacjentów wymagających stosowania pieluchomajtek. Obrzezanie zmniejsza także ryzyko zarażenia niektórymi chorobami przenoszonymi drogą płcią, w tym HIV.

Źródła:

Edwards S. Balanitis and balanoposthitis: a review. Genitourin Med 1996;72(3):155-9.

Birley HDL, Luzzi GA, Bell R. Clinical features and management of recurrent balanitis: association with atopy and genital washing. Genitourin Med 1993;69(5):400-3.

Siegfried N, Muller M, Deeks JJ, Volmink J. Male circumcision for prevention of heterosexual acquisition of HIV in men. „Cochrane Database of Systematic Reviews”, 2009.