Czy zapalenie napletka diagnozuje się wyłącznie u dzieci? 

Choć zapalenie napletka (ICD 10: N48.1) kojarzone jest przede wszystkim z okresem niemowlęcym, to schorzenie może wystąpić u mężczyzn i chłopców w każdym wieku. Najczęściej wynika z zaniedbań higieny okolic intymnych, ale nie tylko. Co może przyczynić się do rozwoju zapalenia napletka? Jak się objawia? Jak radzić sobie z tą patologią? 

Czym jest spowodowane zapalenie napletka? 

Zapalenie napletka (łac. balantitis) to schorzenie rozwijające się w obrębie skóry, która pokrywa i tym samym chroni żołądź penisa. Z tego powodu często współwystępuje z zapalaniem żołędzi (łac. posithitis). Najczęstszą przyczyną rozwoju patologii jest niewłaściwa higiena okolic intymnych, sprzyjająca namnażaniu się bakterii oraz grzybów Candida albicans, będących naturalnym składnikiem flory skóry ludzkiej. 

Pomimo ich fizjologicznego charakteru, jeśli kolonie wspomnianych patogenów są zbyt liczne, rozwija się stan zapalny. Dlatego tak istotne jest odsuwanie u chłopców i mężczyzn napletka, aby usunąć znajdującą się pod nim mastkę, czyli mieszaninę wydzielin gruczołów, złuszczonego nabłonka i moczu. Jednak nie tylko zaniedbania higieniczne przyczyniają się do rozwoju patologii. Czynnikami zapalnymi mogą być też:  

• uraz,  

• podrażnienie (np. przez gwałtowne mycie czy stosowanie niedelikatnych środków myjących),  

• infekcja przenoszona drogą płciową. 

Anatomia i pielęgnacja napletka u niemowlaka 

U niemowląt napletek (a dokładniej jego blaszka wewnętrzna) jest sklejony z żołędzią i przez to nieruchomy. Nie należy odciągać tego fragmentu skóry, aby oczyścić zwięczenie penisa z wydzielin. To jest dla dziecka bolesne i może doprowadzić do powstania blizn, a to z kolei do rozwoju stulejki, której rzekomo owo odprowadzanie miało zapobiec.  

Rozsądne jest odsuwanie napletka u niemowlaka tylko do granicy, w której wyczuwalny będzie opór. To pozwala umyć okolice intymne i zachować właściwą higienę. W dalszej części napletek jest nadal przyklejony, dlatego nie ma fizjologicznej możliwości, aby zbierał się tam brud. 

Wraz z rozwojem malucha napletek stanie się bardziej ruchomy (powstanie przestrzeń podnapletkowa) i wówczas możliwe będzie jego odsuwanie. U większości chłopców całkowite odprowadzenie fragmentu skóry z żołądzi staje się możliwe po 4. roku życia. Nieliczna grupa potrzebuje na ten fizjologiczny proces trochę więcej czasu. 

Objawy zapalenia napletka 

Symptomy świadczące o zapaleniu napletka to przede wszystkim: 

• opuchnięcie i zaczerwienienie końcówki penisa, 

• utrudnione lub niemożliwe odsuwanie napletka, 

• świąd, 

• ból, pieczenie i tkliwość tkanki objętej stanem zapalnym, 

• dyskomfort lub ból podczas oddawania moczu, 

• pojawienie się nieprzyjemnie pachnącej wydzieliny, 

• podwyższona temperatura ciała (w zaawansowanym stanie zapalnym u niemowląt). 

Leczenie zapalenia napletka 

Najskuteczniejszą metodą terapeutyczną jest zapobieganie rozwojowi zapalenia napletka poprzez regularną higienę. Nie należy jednak do tego stosować drażniących preparatów. Lepiej wybrać letnią wodę z delikatnym, bezzapachowym mydłem. Jeśli dojdzie do rozwoju patologii na skutek zaniedbań higienicznych, urazu czy podrażnień, pomocne mogą okazać się metody domowe oraz konwencjonalne, zalecone przez pediatrę lub urologa. 

Domowe sposoby na zapalenie napletka u dziecka i dorosłego 

Zapalenie napletka u niemowlaka, starszego dziecka i dorosłego mężczyzny wymaga delikatnego postępowania, aby nie dostarczać dodatkowego bólu w obrębie zmienionych tkanek. Terapia domowymi metodami jest pomocna przy zmianach spowodowanych podrażnieniami czy drobnymi urazami. W redukowaniu odczuwanych dolegliwości pomocne mogą się okazać: 

• regularne mycie okolic intymnych letnią wodą z dodatkiem łagodnego mydła, 

• osuszanie okolic intymnych po myciu przy użyciu papierowego ręcznika, 

• częste zmienianie pieluszek dziecku, 

• zastosowanie łagodnego kremu nawilżającego przeznaczonego do pielęgnacji okolic intymnych. 

Nie jest natomiast właściwe stosowanie preparatów odkażających, które zawierają alkohol. Mogą one bowiem dodatkowo podrażnić tkankę i wzmóc stan zapalny, zamiast go zlikwidować. 

Medyczne sposoby leczenia zapalenia napletka 

Każdy przypadek ciężkiego przebiegu zapalenia napletka wymaga konsultacji z lekarzem. Ciężkiego, a więc takiego, który wywołuje silny ból przy oddawaniu moczu, a także, gdy patologii towarzyszy wydzielina wskazująca na infekcyjne podłoże. 

W takim wypadku lekarz może zalecić do stosowania maść na zapalenie napletka u dziecka czy dorosłego mężczyzny albo antybiotyki do stosowania doustnego. Ich rolą jest złagodzenie stanu zapalnego oraz zwalczenie infekcji grzybiczej lub bakteryjnej. Natomiast w celu złagodzenia świądu i pieczenia wskazane jest stosowanie miejscowo preparatu z glikokortykosteroidami. W przypadku nawracającej patologii konieczny może się okazać zabieg nacięcia napletka lub jego całkowitego usunięcia (łac. circumcisio). 

Bibliografia: 

1. Deja T., Choroby skóry prącia o etiologii nienowotworowej i nieinfekcyjnej, Przegląd Urologiczny 2006, nr 2. 
2. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22065-phimosis [dostęp 09.05.2024]. 
3. Raban M., Żak A., Litak J., Smoliński R., Budny A., Turska M., Stulejka – jeszcze fizjologia czy już patologia?, Journal of Education, Health and Sport 2017, nr 7(7), s. 605-613.