Ból żołądka – jak sobie pomóc?

Kogo choć raz w życiu nie bolał żołądek, ręka w górę. Idziemy o zakład, że takie osoby można policzyć na palcach jednej ręki. Każdego z nas boli inaczej – najczęściej gniecie, kłuje, pali… Jeśli chcesz się dowiedzieć, dlaczego tak się dzieje i jak tego uniknąć, ten tekst jest dla ciebie.

Ból żołądka jest często mylony z bólem brzucha. Zapewne wynika to z tego, że na ogół nie zastanawiamy się, co dokładnie nas boli, i mianem brzucha określamy przednią część tułowia od żeber w dół. Należy jednak wiedzieć, że żołądek znajduje się dość wysoko, bo bezpośrednio pod płucami. Jeśli odczuwasz w tym miejscu bóle, pierwsze, co powinieneś zrobić, to porządny rachunek sumienia.

Jak podkreśla nasz rozmówca lek. Piotr Pniewski, specjalista gastrolog z Kliniki Enel-Med, najczęstsze przyczyny bólu żołądka to przede wszystkim podrażnienia, które wywołują stan zapalny. Mogą być one spowodowane wieloma czynnikami. Zwykle zwiększoną ilością wydzielania soku żołądkowego, który uszkadza śluzówkę. Ten płyn jest nam jednak niezbędny – zawarty w nim kwas solny odpowiada za tak zwaną denaturację, czyli trawienie białek i zabijanie drobnoustrojów, które dostaną się do przewodu pokarmowego.

– Żołądek przygotowuje pożywienie do dalszego trawienia, które odbywa się, wbrew powszechnemu przekonaniu, w jelicie cienkim, a nie w samym żołądku. Tu jedzenie znajduje się tylko przez 1–1,5 godziny po posiłku – mówi specjalista.

Oto, co zwykle wpływa na zwiększone wydzielanie soków żołądkowych i uszkodzenie bariery ochronnej śluzówki ścian żołądka.

Nieregularne posiłki

Jeśli zrobisz za długą przerwę między posiłkami, twój organizm, czując niedobory, zacznie produkować hormony, w tym hormony stresu, m.in adrenalinę oraz kortyzol. W efekcie doprowadzisz do zwiększonego wydzielania soku żołądkowego. Jeśli będziesz głodny, żołądek zacznie trawić sam siebie, a od tego krótka droga do powstania nadżerek, czyli ubytków w błonie śluzowej. Powinieneś jeść cztery do sześciu razy dziennie w stałych odstępach czasu i stałych porach. Jeśli boli cię żołądek i właśnie przypomniałeś sobie, że nie jadłeś od rana, koniecznie coś zjedz! Regularne posiłki to podstawa.

To, co jemy

Z pewnością żołądek nie podziękuje ci za jedzenie typu fast food czy tłustą karkówkę. Ciężkostrawne
i nasączone chemią potrawy są dla niego nie lada wyzwaniem. Tego typu „przyjemności” mogą skutkować niestrawnością. Na przekór obiegowej opinii również pikantne przyprawy w nadmiernej ilości wpływają na niego negatywnie. Uszkadzają barierę ochronną śluzówki żołądka i mogą powodować nadżerki.

– Jeśli będziesz jadł pożywienie słabej jakości, to nawet, jeśli jesteś zdrowy i młody, przyjdzie taki moment, że twój żołądek się zbuntuje i przestanie się prawidłowo regenerować. Niestety, jest to prosta droga do wrzodów… – przypomina lek. Piotr Pniewski.

Późna pora kolacji

Kolację zjeść trzeba, ale jeśli bezpośrednio przed snem pochłoniesz górę jedzenia, nie licz, że będziesz spał spokojnie. W czasie snu żołądek powinien odpoczywać. Jeśli zmusisz go do pracy, może odwdzięczyć się bólem. Ostatni posiłek zaplanuj dwie–trzy godziny przed snem. Jeśli już musisz coś zjeść później, wybierz lekką przekąskę, np. kanapkę z razowym pieczywem i warzywami.

Stres

Żołądek jest wyjątkowo wrażliwy na nerwy.

– Kiedy się stresujemy, jemy nieregularnie albo mniej niż zazwyczaj. Dochodzi wtedy do zwiększenia wydzielania soku żołądkowego i zachwiania równowagi organizmu. Żołądek cierpi – ostrzega nasz ekspert.

Niestety, niektóre osoby mają tendencję do tzw. zajadania stresu, pochłaniając na ogół wątpliwej jakości jedzenie w za dużych ilościach. Im częściej się stresujesz, tym bardziej narażasz swój żołądek na uszkodzenia przez soki trawienne i ból. Naucz się kontrolować emocje i nie denerwuj się bez potrzeby. Dobrym sposobem na odstresowanie są również ćwiczenia relaksacyjne.

Używki

Jeśli jesteś jedną z osób, które od razu po przebudzeniu biegną na balkon zapalić papierosa, a na pierwsze śniadanie wypijają kawę, mamy złą wiadomość. Twój żołądek tego nie znosi. Wszystkie używki negatywnie wpływają na jego pracę oraz zdrowie. W herbacie znajduje się drażniąca błonę śluzową teina, w kawie – kofeina. Drażni również alkohol.

– Używki sieją największe spustoszenie, gdy w żołądku nie ma jedzenia. Jeśli nie jesteś w stanie zrezygnować z „dymka” czy filiżanki małej czarnej, postaraj się chociaż zjeść wcześniej śniadanie. Pożywienie stanowi bowiem najlepszy zobojętniacz soków trawiennych – przypomina lek. Piotr Pniewski.

Refluks żółciowy

Refluks występuje wtedy, gdy żółć, zamiast spływać do jelit, zarzuca do żołądka, co prowadzi do stanu zapalnego. Objawia się pieczącą zgagą i dyskomfortem. Według danych zebranych przez Healthcare Cost and Utilization Projectaż 60 proc. dorosłych dozna jakiejś formy refluksu w ciągu 12 miesięcy, a 20–30 proc. objawy dotkną w ciągu tygodnia.

Jeśli refluks występuje sporadycznie, pomóc mogą ci leki zobojętniające kwas solny. Ich skład pomaga zwalczyć różne problemy żołądkowe: zgagę, niestrawność, nadkwaśność, a także wzdęcia.

Leki

Substancjami drażniącymi żołądek mogą być leki, szczególnie niesterydowe przeciwzapalne
i sterydowe. Teorie mówiące, że te coraz nowsze preparaty omijają przewód pokarmowy, tzn. „omijają” żołądek, są tylko częściowo prawdą.

– Jeśli lek wchłonie się dopiero w jelicie, i tak trafi z krwią do śluzówki żołądka. Leki z dodatkowymi osłonkami mogą więc tak samo jak starsze i prostsze preparaty wywoływać stany zapalne, choć o mniejszym nasileniu niż leki bez tych dodatkowych zabezpieczeń – przypomina nasz ekspert.

Jeśli chcesz uniknąć dolegliwości żołądkowych, stosuj leki rozważnie i nie nadużywaj ich. Te, których nie musisz brać na pusty żołądek, aplikuj po jedzeniu.

Jeśli już znalazłeś przyczynę bólu żołądka i przywróciłeś mu prawidłową fizjologię, a ból nie przechodzi – napij się! Woda działa rozkurczająco, więc powinna ulżyć twojemu cierpieniu.

Jeśli wciąż cię boli, możesz wspomóc się lekami rozkurczowymi albo przyspieszającymi trawienie, które zawierają np. enzymy trzustkowe. Jeśli jednak bólowi towarzyszą niepokojące objawy, takie jak silne osłabienie, wymioty z dziwną treścią, np. fusowate, nasilone zawroty głowy lub utrata przytomności, koniecznie zwróć się do lekarza.