Badania profilaktyczne – jak często je wykonywać? Najlepszy sposób na kontrolę stanu zdrowia

Regularne wykonywanie badań profilaktycznych może pomóc w zapobieganiu najpowszechniej występującym chorobom. Badania profilaktyczne mężczyzn i kobiet dają szansę na wykrycie i szybkie wyleczenie nawet poważnych dolegliwości.

Badania profilaktyczne połączone z utrzymywaniem odpowiedniej diety oraz aktywnością fizyczną zwiększają szanse na uniknięcie lub szybkie wyleczenie wielu powszechnie występujących chorób. Kalendarz wizyt na badaniach profilaktycznych w dużej mierze uzależniony jest od wieku. Badania profilaktyczne mężczyzn i kobiet są częścią kilku programów realizowanych z Narodowego Funduszu Zdrowia.

Badania profilaktyczne dzieci i młodzieży

Zdrowie najmłodszych z powodu ich niskiej odporności immunologicznej powinno być regularnie kontrolowane za pomocą podstawowych badań profilaktycznych. Inne parametry należy poddać analizie w wieku przedszkolnym, a nieco inne w wieku nastoletnim. Jakie badania profilaktyczne standardowo wykonuje się u dzieci i młodzieży? Bez względu na wiek należy przynajmniej raz w roku wykonać morfologię. Zbyt niska lub zbyt wysoka ilość elementów morfotycznych krwi może świadczyć o poważnych schorzeniach, takich jak np. anemia bądź małopłytkowość. Istotne jest również białko ostrej fazy (CRP), wskazujące na toczące się w organizmie infekcje, a także szczegółowe badanie moczu. Małe dziecko powinno również odwiedzić ortopedę, a jeśli jest to konieczne, uczestniczyć w zajęciach korekcyjnych wad postawy. Ponadto maluch powinien raz w roku odwiedzić okulistę oraz stomatologa. U nastolatków w okresie intensywnego wzrostu wskazane jest wykonywanie oceny poziomu wapnia, który jest podstawowym budulcem dla kości. Cennym wskaźnikiem stanu zdrowia jest także badanie stężenia ferrytyny oraz żelaza.

Podstawowe badania profilaktyczne osób dorosłych

Mężczyźni znacznie częściej niż kobiety zapadają na choroby ze strony układu krążenia, nowotwory (np. jelita grubego) oraz hipercholesterolemię. Statystyki mówią o tym, że mężczyźni niechętnie chodzą na badania profilaktyczne, co może mieć związek właśnie z większą zapadalnością na najczęstsze nowotwory. Badania profilaktyczne w kierunku raka pozwalają na wykrycie choroby na wczesnym jej etapie, a co za tym idzie – na szybsze wyzdrowienie. Mężczyźni powinni raz na 3 lata wykonywać badania jąder i prostaty. Zaleca się także sprawdzanie poziomu cholesterolu we krwi oraz elektrokardiografii serca (EKG). Badania profilaktyczne u kobiet i mężczyzn powinny uwzględniać:

• Lipidogram (inaczej badanie profilu lipidowego) – w jego skład wchodzi ocena poziomu całkowitego cholesterolu (w rozbiciu na „dobry cholesterol” HDL oraz „zły cholesterol” LDL) oraz trójglicerydy. Na podstawie wyników lipidogramu lekarz jest w stanie ocenić ryzyko pojawienia się miażdżycy oraz innych zaburzeń układu krążenia.
• Badanie poziomu cukru we krwi – zwykle wykonuje się je na czczo. Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi może świadczyć o zaburzeniach wydzielania insuliny z trzustki.
• Odczyn Biernackiego (OB) to inaczej szybkość opadania czerwonych krwinek. Normy zależą od płci oraz wieku osoby badanej. Najniższa prędkość opadania krwinek obserwowana jest u niemowląt, natomiast najwyższa po 60 roku życia.
• W morfologii dużą uwagę przywiązuje się również do liczby krwinek czerwonych (erytrocytów), krwinek białych (leukocytów), płytek krwi, hematokrytu, średniej objętości erytrocytu (MCV), średniego stężenia hemoglobiny w erytrocycie (MCH) oraz stężenia hemoglobiny w ogólnej masie erytrocytów (MCHC).

Niezależnie od tego, jakie badania profilaktyczne wykonujemy i jak często, należy mieć świadomość, że same badania to za mało i konieczna jest świadomość zdrowego odżywiania się oraz regularnej aktywności fizycznej.

Badania profilaktyczne na raka

Nowotwory należą do podstępnych chorób mogących rozwijać się nawet 10 lat. Dlatego też badania profilaktyczne na nowotwory są kluczowe w ich zapobieganiu i zaleca się ich systematyczne wykonywanie. Kobiety po 18 roku życia powinny pamiętać o regularnej cytologii oraz samobadaniu piersi. Po 40 roku życia wskazane jest wykonywanie mammografii oraz USG piersi, a po 50 roku życia należy również rozważyć wykonanie kolonoskopii oraz RTG klatki piersiowej. Mężczyźni powinni wykonywać samobadanie jąder po 18 roku życia. Z czasem do badań profilaktycznych nowotworów należy dołożyć również badania prostaty, RTG klatki piersiowej, kolonoskopię oraz USG prostaty. Jak często wykonywać badania na obecność nowotworu? U osób, które mają rodzinne predyspozycje do chorób nowotworowych, zaleca się wykonywać je częściej. Na badania kieruje lekarz prowadzący i to specjalista decyduje jak często wykonywać poszczególne badania.