Co to jest adenowirus? Charakterystyczne objawy i leczenie

Adenowirusy stanowią dużą grupę patogenów, powszechnie występującą w środowisku. Najczęściej odpowiedzialne są za infekcje układu pokarmowego, oddechowego oraz oczu. Zakażenia dotyczą dzieci i dorosłych. Z reguły przebieg jest dość łagodny, chociaż mogą się zdarzyć także poważne powikłania.

Infekcje wirusowe to najczęstsze zakażenia organizmu człowieka. Wywoływane są przez wiele różnych grup patogenów, które odpowiadają za drobne infekcje, nazywane potocznie przeziębieniami, ale mogą atakować wszystkie narządy i układy organizmu człowieka i być przyczyną poważnych schorzeń, a nawet zgonu.

Za co są odpowiedzialne adenowirusy?

Najczęstszą grupą wirusów atakujących nasz ustrój są Herpeswirusy, na drugim miejscu znajduje się Adenowirus i cała jego rodzina. Są odpowiedzialne łącznie za 13% wszystkich infekcji u człowieka. Najczęściej odpowiadają za zakażenia układu oddechowego, pokarmowego, moczowego i oczu. Adenowirusy zostały wykryte i wyizolowane po raz pierwszy w 1953 roku w tkance migdałkowej (stąd pochodzenie ich nazwy). Do chwili obecnej udało się wykryć 49 serotypów patogenów. Zwykle infekcje przez nie wywoływane mają łagodny przebieg. Zdarza się jednak, że są przyczyną zapalenia mięśnia sercowego lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, które stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia chorego. Zakażenia adenowirusem u dzieci są najczęstsze, zwłaszcza w pierwszym roku ich życia (sprzyjają im duże skupiska ludzi: żłobki, przedszkola), ale adenowirus u dorosłych również jest powodem wielu schorzeń.

Jak można się zarazić adenowirusem?

Istnieje kilka sposobów zakażenia się adenowirusami. Najczęstsza jest droga kropelkowa. Wirusy przenoszą się na inną osobę, kiedy zainfekowany chory mówi, kaszle, kicha (w kropelkach śliny zawarte są adenowirusy). Drugą bardzo popularną drogą jest fekalno-oralna, która wiąże się z nieprzestrzeganiem zasad higieny (np. brak nawyku mycia rąk po skorzystaniu z toalety). Zainfekowanym można zostać również przez podanie dłoni osobie, na której ręce znajdują się wirusy, przez przedmioty i powierzchnie, które zostały skażone wirusami. Zakażenie może też mieć źródło w zanieczyszczonej wodzie i pokarmach. Do zakażenia może dojść w czasie kąpieli w basenie, jacuzzi czy przebywania w saunie, zwłaszcza jeżeli towarzyszy temu wspólne korzystanie z ręcznika. Te mechanizmy wyjaśniają łatwość zakażenia oraz to, że najwięcej przeniesionych infekcji ma miejsce w instytucjach z obecnością dużych skupisk ludzkich, takich jak żłobki, przedszkola, szkoły. Zwłaszcza że ze względu na wiek dzieci często dochodzi tam do zaniedbań higienicznych.

Adenowirus – objawy charakterystyczne dla infekcji

Do infekcji wirusowych najczęściej dochodzi wiosną i jesienią, czasem również wczesnym latem. Przebieg zakażenia zależy od typu wirusa oraz od tego, który układ lub narząd zostaje zainfekowany. W przypadku zakażenia dróg oddechowych objawy najczęściej przypominają grypę – osłabienie, zmęczenie, katar, kaszel, gorączka, czasem powiększenie węzłów chłonnych. Zdecydowanie rzadziej infekcja ma charakter zapalenia oskrzeli czy płuc. W przypadku zakażenia układu pokarmowego najczęściej pojawiają się: biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha, brak apetytu, stany podgorączkowe. W przypadku chorób układu moczowego występują zaburzenia dyzuryczne – ból i pieczenie w trakcie oddawania moczu, czasami może pojawić się krwiomocz. Często mamy do czynienia również z zainfekowaniem oczu, towarzyszącym zakażeniu górnych dróg oddechowych. Zwykle ma postać adenowirusowego zapalenia spojówek. Jego objawy to zaczerwienienie, świąd oczu i nadmierne łzawienie. Objawy infekcji adenowirusowych utrzymują się zwykle kilka do kilkunastu dni. Zdarza się jednak, że adenowirusy powodują ciężkie schorzenia, których przebieg jest o wiele poważniejszy, np. zapalenie mięśnia sercowego lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Adenowirusy – leczenie infekcji

W zasadzie nie ma leków, których działanie nastawione byłoby typowo na adenowirusy. Stąd leczenie opiera się głównie na stosowaniu preparatów łagodzących objawy. W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych są to preparaty działające przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo, syropy na kaszel, krople udrażniające nos. Kiedy infekcja dotyczy układu pokarmowego, ważne jest uzupełnianie płynów i elektrolitów, aby zapobiegać odwodnieniu oraz odpowiednia dieta. Przy infekcjach układu moczowego stosuje się preparaty działające przeciwbólowo i odkażająco. Jeżeli stan zapalny dotyczy oczu, stosowane są głównie krople łagodzące, ewentualnie z zawartością sterydów.