Co to jest grasiczak? Objawy choroby, diagnostyka i leczenie

Grasica jest pojedynczym organem, który wchodzi w skład układu immunologicznego. Odpowiada głównie za produkcję limfocytów T, które chronią organizm. Grasiczak to nowotwór grasicy. Jego rozwój zaburza pracę gruczołu i sprzyja rozwojowi chorób autoimmunologicznych.

Grasica jest pojedynczym narządem zlokalizowanym w śródpiersiu, tuż za mostkiem. Jest ona gruczołem dokrewnym i wchodzi w skład układu odpornościowego organizmu. Zadaniem grasicy jest produkcja głównie limfocytów T, które są jednymi z najważniejszych komórek odpowiadających za ochronę organizmu przed infekcjami. W wyniku wad rozwojowych narządu oraz jego nowotworu (zwanego grasiczakiem) dochodzi do zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego. Efektem jest rozwój schorzeń autoimmunologicznych, czyli takich, w których organizm produkuje przeciwciała przeciwko swoim własnym komórkom. Grasiczak występuje najczęściej u pacjentów między 40 a 60 rokiem życia. Przyczyny i czynniki ryzyka pojawienia się raka grasicy nie zostały jeszcze zidentyfikowane. Chociaż nowotwór ten daje przerzuty jedynie w około 5%, rokowanie w zaawansowanych postaciach choroby nie jest optymistyczne. 

Grasiczak – objawy, które mogą wskazywać na nowotwór

Grasiczak jest nowotworem rzadkim, gdyż jego występowanie szacuje się na około 0,2–1% wszystkich nowotworów złośliwych. Z racji lokalizacji i funkcji grasicy objawy grasiczaka są często niespecyficzne. W przebiegu grasiczaka występują zwykle tzw. zespoły paranowotworowe. Tym mianem określane są różne niepowiązane ze sobą dolegliwości, pochodzące z odmiennych i licznych okolic ciała. Taki obraz utrudnia postawienie prawidłowej diagnozy i sprawia, że lekarz ukierunkowuje się na leczenie objawów, nie zdając sobie sprawy, że prawdziwą przyczyną jest choroba nowotworowa. Grasiczak w większości przypadków wykrywany jest przypadkowo w badaniu rentgenowskim (RTG) klatki piersiowej lub podczas tomografii komputerowej (TK), jako guz w śródpiersiu lub niespecyficzne poszerzenie śródpiersia. U pacjentów może wystąpić ból w klatce piersiowej. Nie ma on związku z pozycją ciała, nie ustępuje po lekach przeciwbólowych i ma charakter ucisku lub rozpierania. Często spotyka się też chrypkę lub kaszel i objawy zwężenia dróg oddechowych – zwiększoną męczliwość, świst oddechowy. Jednak najbardziej charakterystyczny, choć wcale nieułatwiający rozpoznania choroby, obraz schorzenia to rozwój chorób autoimmunologicznych. Pacjenci mają objawy typowe dla reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS): bóle kostno-stawowe, sztywność stawów, ograniczenie ruchomości. Mogą pojawić się objawy charakterystyczne dla tocznia układowego i miastenii. Często zdarzają się autoimmunologiczne zapalenia tarczycy. Zdecydowanie rzadziej spotkać można anemię aplastyczną i inne zaburzenia szpikowe. Wszystkie zespoły związane są z upośledzeniem odporności i zmianami, jakie dokonują się w podtypach limfocytów T.

Diagnostyka guza grasicy

Diagnostykę nowotworu grasicy można podzielić na obrazową i histopatologiczną. Badaniem przesiewowym, rutynowo wykonywanym w przypadku niespecyficznych objawów i podejrzenia zmian w śródpiersiu, jest RTG klatki piersiowej. W przypadku niejasnego obrazu prześwietlenia i podejrzenia guza śródpiersia wskazane jest wykonanie TK, która potwierdzi obecność zmiany, określi jej wielkość oraz stosunek do struktur otaczających. Jeżeli potwierdzony zostanie guz w obrębie śródpiersia, przed decyzją dotyczącą sposobu leczenia należy potwierdzić histopatologicznie, jaki charakter ma ta zmiana. W zależności od lokalizacji guza może do tego celu służyć biopsja aspiracyjna cienkoigłowa, czasem niezbędny jest dostęp przez wideotorakoskopię, mediastinotomię przymostkową albo nawet torakotomię. Są to procedury inwazyjne i operacyjne, wymagają hospitalizacji pacjenta.

Leczenie nowotworu gruczołu dokrewnego

Wyróżniamy kilka postaci grasiczaka, określanych symbolami literowymi, w zależności od komórek, z których guz jest zbudowany. Istnieje również kilka stopni zaawansowania według klasyfikacji Masaoka. Jedno i drugie ma wpływ na postępowanie terapeutyczne. Podstawową metodą leczenia jest resekcja chirurgiczna, mająca na celu usunięcie guza. Gdy nie jest możliwa całkowita resekcja, wykonuje się cytoredukcję, czyli maksymalne zmniejszenie masy guza. W takich przypadkach konieczna jest uzupełniająca radioterapia. Coraz większego znaczenia nabiera chemioterapia, która czasem stanowi metodę podstawową pierwszego wyboru w leczeniu. Najczęstszymi lekami stosowanymi w terapii grasiczaków są cisplatyna i ifosfamid.

Grasiczak – rokowanie i przeżycie przy raku grasicy

Im wyższe zaawansowanie guza, tym gorsze jest rokowanie. Pięcioletnie przeżycie w I stopniu zaawansowania wynosi 85–95%. Nowotwór rzadko daje przerzuty (około 5%), najczęściej do opłucnej, wątroby i kości.