Lateralizacja rzepki to zdolność przesuwania się jej na boki i w pionie, którą można obserwować jako fizjologiczną umiejętność w spoczynku bądź patologiczną reakcję w trakcie pracy wywołaną przez uszkodzenia struktur kolana. Nadmierna lateralizacja rzepek powinna zostać poddana leczeniu.
Spis treści
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Patologiczna lateralizacja rzepki zwykle oznacza kontuzję stawu kolanowego, która dotyka najczęściej osoby aktywne fizycznie, powoduje silne dolegliwości bólowe, znaczny dyskomfort w pracy kolana i ogólną dysfunkcjonalność kończyny dolnej. Nieprawidłowa lateralizacja rzepki kolana może powrócić do właściwej ruchomości przy pomocy ćwiczeń, stabilizatorów i odpowiedniego odpoczynku.
Co to znaczy lateralizacja rzepek?
Lateralizacja rzepki to fizjologiczna zdolność rzepki to przemieszczania się w pionie podczas pracy oraz w boki w trakcie spoczynku przy rozluźnionym stawie. Podczas ruchu stawu kolanowego rzepka ślizga się centralnie w bruździe pomiędzy kłykciami kości udowej pod wpływem równowagi mięśnia czworogłowego i odpowiedniego naprężenia struktur stawu kolanowego. Z kolei praca na boki związana jest z większą siłą głowy bocznej mięśnia czworogłowego uda, która naturalnie przesuwa rzepkę w swoim kierunku, czyli do boku. Kiedy jednak rzepka zsuwa się ze swojego fizjologicznego toru ślizgu, dochodzi do patologicznej lateralizacji rzepki kolana i kompresji jej masy przez pobliskie tkanki miękkie, powodując boczne przyparcie rzepki. Lateralizacja rzepki kolanowej może prowadzić do przeciążeń stawu rzepkowo-udowego, rozluźnienia torebki stawowej utrzymującej rzepkę na swoim miejscu, obkurczenia elementów stabilizujących rzepkę i ostatecznie uszkodzenia chrząstki stawowej.
Lateralizacja rzepki – przyczyny
Lateralizacja rzepek kolanowych rozwija się głównie u osób uprawiających regularną aktywność fizyczną, które poddają kolana znacznym obciążeniom, jednak schorzenie może wynikać również z wad budowy rzepki, nieprawidłowego jej położenia w stawie czy zaburzeń anatomicznych pozostałych struktur kolana. Do przyczyn lateralizacji rzepek kolanowych zaliczają się:
- nieprawidłowości budowy nasady kości udowej, piszczelowej i rzepki, m.in. kształt, wielkość i przesunięcie osi położenia względem pozostałych elementów stawu;
- nieprawidłowości tkanek miękkich, np. niestabilność struktur więzadłowych, wiotkość stawu, nieprawidłowe połączenia włókniste;
- zaburzenia równowagi siły głowy bocznej i przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda;
- koślawość kolan, zaburzenia osi kończyny dolnej, skrócenie długości nogi powodujące kompensacyjne nieprawidłowe ustawienie drugiej nogi w rotacji i zmiany rozkładu sił w kolanie podczas pracy.
Lateralizację rzepki obserwuje się częściej u kobiet ze względu na szerszą budowę miednicy, względem której aparat wyprostny stawu kolanowego ustawiony jest pod większym skosem i bardziej narażony na przeciążenia boczne i lateralizację rzepki w bok. Objawy patologicznej lateralizacji rzepek kolanowych to głównie dolegliwości bólowe nasilające się podczas ruchów wymagających zginania i obciążania stawu, obrzęk, tkliwość dotykowa, wrażenie przeskakiwania rzepki i widoczne ślizganie się jej pod powierzchnią skóry.
Zobacz także
Lateralizacja rzepki – leczenie
Leczenie kontuzji tego typu opiera się głównie na postępowaniu zachowawczym. Rehabilitacja to długotrwały proces ukierunkowany na modyfikacje anatomicznych struktur stawu kolanowego wywołujących lateralizację rzepek. W przebiegu usprawniania stawu stosuje się m.in.:
- leki przeciwbólowe i przeciwzapalne,
- ograniczenie aktywności sportowej,
- ćwiczenia na lateralizację rzepki szczególnie aktywizujące mięsień czworogłowy, np. ćwiczenia rozciągające uda ściągające rzepkę w dół, uelastyczniające boczne struktury uda oraz rozciągające boczną powierzchnię kolana, a także ćwiczenia wzmacniające mięsień czworogłowy i jego głowę przyśrodkową. W ramach ćwiczenia na lateralizację rzepki zalecany jest trening stawu kolanowego, np. na rowerze stacjonarnym, przy czym należy zwrócić uwagę na odpowiednią wysokość siodełka; w trakcie pedałowania noga wyprostna powinna pozostać w lekkim zgięciu,
- stabilizator na lateralizację rzepki, czyli orteza unieruchamiająca lub ograniczająca ruchomość i odciążająca staw kolanowy na czas rekonwalescencji,
- kinesiotaping, czyli dynamiczne plastrowanie rzepki i mięśnia czworogłowego uda,
- zimne okłady, jonoforezę, czyli wprowadzanie leków przez skórę kolana przy pomocy elektroterapii;
- fonoforezę, czyli wprowadzanie leków przez skórę kolana przy pomocy ultradźwięków.
W sytuacji małej efektywności leczenia zachowawczego i utrzymujących się objawów wskazane jest leczenie operacyjne przywracające prawidłowe naprężenie struktur stawu kolanowego i ustawienie rzepki. Po zabiegu niezbędna jest rehabilitacja pooperacyjna ukierunkowana na uruchomienie kolana i przywrócenie mu prawidłowej funkcjonalności motorycznej.
Najnowsze w naszym serwisie
Płytsze zmarszczki bez skalpela? To możliwe. Wystarczy regularnie ćwiczyć facefitness
Aspiryna – czym jest i jakie ma zastosowania
Komosa ryżowa — Sprawdź, czym jest quinoa, jak się ją przygotowuje i jakie ma zalety
Żurawina – właściwości i przeciwwskazania
Udostępnij
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
„Większość ćwiczących kobiet przyznaje, że zapominają, co to PMS, klimakterium i bolesne miesiączki, płaczliwość i drażliwość” – mówi Katarzyna Majak, trenerka gimnastyki słowiańskiej
„Mamy problem ze słowem „wsparcie”, bo sugeruje, że sobie z czymś nie radzimy. A przecież matki, z którymi się spotykamy, radzą sobie ze wszystkim” – mówią Katarzyna Dołęgowska-Urlich i Janka Rykowska z Fundacji Sto Pociech
„Potwornie bolało mnie dosłownie wszystko. Potem mąż mi opowiadał, że nie dawałam się dotknąć, bo dosłownie wyłam z cierpienia” – mówi 30-letnia Natalia, która przeszła udar mózgu
