Dysforia – kiedy występuje i jak się objawia? Na czym polega zaburzenie stanu emocjonalnego?

Dysforia jest jednym ze stanów emocjonalnych, który czasem dotykać może każdego z nas. Najczęściej spotykana jest w przebiegu depresji, różnego rodzaju zaburzeniach osobowości i problemach z identyfikacją płciową. Polega na wyolbrzymianiu bodźców i nadmiernych reakcjach na nie, a także na negatywnej ocenie sytuacji dotyczących własnej osoby.

Lekarze obserwują dysforię także w przebiegu padaczki, otępieniach i zaburzeniach wywołanych uszkodzeniami mózgu. Nastrój dysforyczny stanowi jeden z trzech rodzajów zaburzeń nastroju w przebiegu depresji. Mamy do czynienia z nastrojem depresyjnym, dystymicznym i dysforycznym. Można powiedzieć, że dysforia jest niejako przeciwieństwem euforii. Na czym dokładnie polega ten stan emocjonalny?

Dysforia – objawy

Co to jest dysforia? To cały zespół negatywnych uczuć, które w dłuższej perspektywie wpływają na obniżenie nastroju. Cechą dysforycznych emocji jest często ich nieadekwatność i duża intensywność, która nie pasuje do sytuacji. U osób z dysforią występują negatywne emocje okazywane w sposób bardzo gwałtowny, czasem wręcz agresywny. Osoba taka bardzo łatwo się denerwuje, niespodziewanie podnosi głos, w codziennych kontaktach może być często rozdrażniona i zrzędliwa. Dokucza jej irytacja i frustracja. Odczuwany smutek może szybko zmieniać się w inne negatywne emocje.

Dysforia w psychologii cechuje się również dużym samokrytycyzmem – osoba dotknięta tym stanem często poniża się, wścieka się na siebie i odczuwa litość wobec własnej osoby. Sytuacje, w których znajduje się chory, są oceniane przez niego negatywnie, jako niekorzystne dla siebie, powodujące poniżenie lub zmniejszenie wartości. Choremu trudno znaleźć satysfakcjonujące wyjście z sytuacji. Lęk i napięcie przysłaniają obiektywny odbiór rzeczywistości. Ponieważ dysforycy uważają się za gorszych i mniej zdolnych, często oczekują od innych podejmowania decyzji za siebie.

Wszystkie wyżej wymienione objawy skutecznie odbierają radość życia i pewność siebie. Mogą sprawiać, że osoba chora wycofuje się z kontaktów społecznych. Zamykanie się na pozytywne uczucia i zaprzestanie dostrzegania dobrych chwil w życiu może doprowadzić nawet do choroby psychicznej.

Dysforia – przyczyny stanu emocjonalnego

Zespół emocji i zachowań, który składa się na dysforię, może być wywołany różnymi czynnikami. Należą do nich uszkodzenia układu nerwowego lub mózgu powstałe w skutek urazów i chorób. Nastrój dysforyczny może być również powikłaniem źle leczonej padaczki. Obserwuje się go dość często u osób starszych, cierpiących na demencję, otępienie lub chorobę Alzheimera. Jest to bardzo częsty objaw depresji towarzyszący obniżonej samoocenie i ujemnemu nastrojowi.

Istnieje takie zjawisko, jak dysforia płciowa, czyli brak akceptacji dla bycia mężczyzną lub kobietą. Występuje, kiedy biologiczny mężczyzna czuje się kobietą i na odwrót. W sferze seksualnej występuje również zjawisko dysforii postkoitalnej. Polega ono na rozdrażnieniu, smutku czy frustracji pojawiającej się po współżyciu seksualnym. Wywołane jest najczęściej brakiem możliwości osiągnięcia orgazmu i ogólnie pojętej satysfakcji ze współżycia. Dysforia może być także zjawiskiem społecznym i pojawiać się u jednostek jako reakcja obronna na trudne sytuacje. Może to być wynik braków w wychowaniu – nie nauczenie dziecka postępowania wobec pojawiających się problemów.

Leczenie dysforii

Emocje towarzyszące dysforii sprawiają, że człowiek jest nieszczęśliwy. Nie jest w stanie przeżywać życia w sposób pełny i satysfakcjonujący. Biorące nad nim górę negatywne myśli, emocje i trudne do zapanowania wybuchy sprawiają, że zaczyna wycofywać się z życia społecznego. Jego samoocena jest zaniżona i czuje się źle we własnej skórze. Zwiększony krytycyzm wobec własnej osoby sprawia, że nawet zaczyna się nienawidzić. Takie sytuacje doprowadzić mogą do samookaleczeń, myśli o samobójstwie, a nawet prób samobójczych (niestety bardzo często udanych). Jeśli jest nam źle ze sobą i nie lubimy swojej osoby, powinniśmy sobie uświadomić, że tak nie powinno być. Należy skierować się w takiej sytuacji do psychoterapeuty, który pomoże znaleźć przyczynę takiego stanu rzeczy. Odpowiedzenie sobie na pytania: „dlaczego siebie nie lubię?” i „czemu tak się czuję?” będzie możliwe właśnie w gabinecie psychologa. Specjalista nauczy nas również panowania nad negatywnymi emocjami i agresją. Dysforia w przebiegu chorób psychicznych leczona jest za pomocą odpowiednich dla schorzenia leków, psychoterapii i socjoterapii.