Choroba zwyrodnieniowa stawów. W jaki sposób można uśmierzyć ból?

Choroba zwyrodnieniowa stawów z reguły dotyczy osób po 50. roku życia, niestety, coraz częściej chorują na nią także młodzi ludzie. Ta patologia powoduje silny ból oraz sztywność stawów w obrębie całego ciała lub może obejmować struktury w określonych miejscach, np. kolana, łokcie czy biodra. Jak wygląda leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów? W jaki sposób się ją diagnozuje? Czy można skutecznie uśmierzyć ból towarzyszący dolegliwości?

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów

Zastanawiasz się, czy to choroba zwyrodnieniowa stawów? Objawy w początkowym stadium obejmują sztywność kończyn, a także ból. Symptomy nasilają się, kiedy przez długi czas znajdujesz się w jednej pozycji oraz rano, gdy wstajesz z łóżka. Możesz mieć problem z założeniem skarpet, wyprostowaniem pleców czy nóg. Z czasem pojawiają się inne dolegliwości, takie jak:

• obrzęk i tkliwość skóry w okolicy stawów,
• miejscowe zwiększenie temperatury ciała,
• ograniczona ruchomość kończyn,
• charakterystyczne dźwięki podczas poruszania stawami – trzaskanie, gruchotanie, skrzypienie,
• zgrubienia i deformacje kończyn w okolicach stawów, tzw. ostrogi.

Wymienione symptomy mogą mieć charakter przewlekły lub okresowy, np. w czasie zaostrzenia stanu zapalnego obejmującego stawy pojawi się opuchlizna, ale ustąpi, kiedy reakcja obronna organizmu osłabnie. Natomiast sztywność oraz ból będą towarzyszyć ci z różnym natężeniem już zawsze i będą mogły się pogłębiać, jeżeli nie wdrożysz żadnych działań profilaktycznych.

Przyczyny występowania choroby zwyrodnieniowej stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów występująca u młodej osoby, mająca charakter pierwotny, ma nieznaną etiologię i jest nierozumiana przez świat medycyny. Istnieje też jednak postać wtórna schorzenia, czyli nabyta, która najczęściej diagnozowana jest u osób:

• narażonych na częste występowanie urazów stawów,
• otyłych lub z dużą nadwagą,
• prowadzących siedzący, niezdrowy tryb życia,
• w wieku 50. lat i starszych,
• obciążonych genetycznie – jeżeli w rodzinie stwierdzono przypadki choroby zwyrodnieniowej stawów,
• cierpiących na inne choroby obciążające stawy, np. cukrzycę.

Wspomniano już, że choroba zwyrodnieniowa może obejmować stawy w jednej części ciała. Jeżeli jednak tak jest, istnieje duże prawdopodobieństwo, że patologia zacznie obejmować z biegiem czasu także pozostałe struktury.

Dlaczego w chorobie zwyrodnieniowej stawów pacjent odczuwa ból i sztywność?

Ból i sztywność oraz ograniczona ruchomość kończyn to cechy charakterystyczne choroby zwyrodnieniowej stawów. Dlaczego? Mówiąc bardzo ogólnie, stawy umożliwiają poruszanie się, zginanie palców, ruch obrotowy barków, etc. Są także odpowiedzialne za amortyzację kości, np. podczas biegania czy wykonywania skoków, ale też w trakcie upadków. To wszystko jest możliwe m.in. dzięki połączeniom chrzęstnym i mazi, która te wszystkie stawy nawilża.

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej gładka powierzchnia chrząstek stawowych staje się chropowata. Struktury ocierają się o siebie i ścierają, w efekcie czego dochodzi do uszkodzenia stawu, następnie kości i przerostu tkanki kostnej. Cały ten proces jest bardzo bolesny, a degradacja stawu sprawia, że ruchomość pacjenta jest coraz bardziej ograniczona.

Choroba zwyrodnieniowa stawów rąk

Choroba zwyrodnieniowa stawów rąk obejmuje zarówno palce, nadgarstki, łokcie, jak i barki. Najczęściej jednak rozwija się w dłoniach, uniemożliwiając pacjentom codzienne funkcjonowanie. Siła rąk słabnie, stają się bolesne i zdeformowane. Podnoszenie ciężkich przedmiotów staje się dużym wyzwaniem, a z czasem wręcz niemożliwością.

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego wywołuje silny ból, który często promieniuje do zarówno do stóp, jak i pleców. Jest to szczególnie nieprzyjemna postać schorzenia, dokuczająca zawsze, gdy do wykonania ruchu ciało potrzebuje skorzystać z pomocy wspomnianej, objętej patologią struktury – a więc podczas wstawania, siadania, kładzenia się, ale także w trakcie wchodzenia lub schodzenia z jakiejś pochyłości.

Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych

Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych skutecznie ogranicza ruchomość pacjenta. W efekcie rozwoju patologii chodzenie staje się bolesne, a czasami wręcz niemożliwe. Szczególnie uciążliwe jest przemieszczanie się po schodach oraz wszelkie inne czynności wymagające zginania kolan.

Choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa

Choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa rozwija się najczęściej w obrębie kręgów lędźwiowych oraz szyi. Patologia obejmująca plecy może prowadzić do różnych zaburzeń w obrębie układu nerwowego, np. zawrotów czy bólu głowy. Często ból promieniuje także do innych części ciała.

Diagnostyka choroby zwyrodnieniowej stawów

Jeżeli obserwujesz u siebie wyżej wymienione objawy, a także znajdujesz się w grupie ryzyka, opowiedz o tym swojemu lekarzowi rodzinnemu. Po wywiadzie i badaniu palpacyjnym specjalista może zaproponować następujące metody diagnostyczne, które pomogą ustalić przyczynę bólu oraz sztywności stawów:

• badania obrazowe – tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, USG,
• badanie płynu z torebki stawowej,
• morfologię krwi.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów rozwija się, kiedy dochodzi do zniszczenia struktur narządu ruchu – to stan nieodwracalny. Możesz jednak się postarać, aby objawy nie były tak dokuczliwe oraz spowolnić proces rozwoju choroby. W jaki sposób? Lekarze zalecają farmakoterapię, fizykoterapię, zabieg chirurgiczny oraz zmianę stylu życia.

Farmakoterapia w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów

Leki na chorobę zwyrodnieniową stawów mają na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych. W zależności od zaawansowania choroby, lekarz może przepisać acetaminofen, niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. zawierające ibuprofen) czy kapsaicynę do stosowania miejscowego. W zaawansowanych przypadkach oraz w razie zaostrzenia stanu zapalnego stosuje się zastrzyki zawierające kortykosteroidy.

Fizykoterapia jako profilaktyka choroby zwyrodnieniowej stawów

Zabiegi fizykoterapeutyczne obejmują przede wszystkim działanie ciepła oraz zimna na chore stawy, co ma zmniejszać stan zapalny oraz dolegliwości bólowe. Często stosuje się także masaże oraz ćwiczenia zlecane przez rehabilitanta do wykonywania w domu lub podczas terapii, dobierane każdorazowo indywidualnie do pacjenta.

Operacja stawu objętego zmianami zwyrodnieniowymi

Wymiana stawu to metoda, która pozwala pozbyć się wszystkich dolegliwości związanych z chorobą zwyrodnieniową. Najczęściej operację wykonuje się ją przypadku stawów biodrowych i kolanowych. Poza tym, podczas zabiegu chirurgicznego specjalista może zmienić strukturę kości i chrząstki, poprawiając ich ruchomość, a także ustabilizować staw. Oczywiście każda interwencja chirurgiczna wiąże się z możliwymi powikłaniami.

Zmiana stylu życia – dla zdrowia stawów i całego ciała

Należy pamiętać, że żadna metoda leczenia nie może być skuteczna, jeżeli nie prowadzisz zdrowego stylu życia. Aby nie pogłębiać dolegliwości związanych z chorobą zwyrodnieniową stawów, zachowaj prawidłową masę ciała, a także wprowadź do codziennego życia odrobinę ruchu. Kiedy odczuwasz ból, to może być trudne – w takiej sytuacji wybierz się na basen. Środowisko wodne odciąża stawy, dzięki czemu aktywność będzie zdecydowanie bardziej komfortowa. Na stawy dobrze też wpływa rozciąganie, natomiast staraj się unikać obciążających podskoków.

Dbaj także o swoje stawy, stosując odpowiednią dietę. Unikaj nadmiaru cukru, ponieważ badania udowadniają, że przyczynia się on do rozwoju stanów zapalnych. Możesz także stosować suplementy zawierające witaminę D – każdą suplementację koniecznie jednak skonsultuj z lekarzem, ponieważ nadmiar witamin w organizmie może przynieść więcej problemów niż pożytku.

Bibliografia:

1. Ferraz C. R., Carvalho T. T., Manchope M. F., Arteto N. A., Rasquel-Oliveira F. S., Fattori V., Casagrande R., Verri W. A., Therapeutic Potential of Flavonoids in Pain and Inflammation: Mechanisms of Action, Pre-Clinical and Clinical Data, and Pharmaceutical Development, Molecules 2020, vol. 25, iss. 3, 762.
2. Gao X., Chen Y., Deng W., The effect of vitamin D supplementation on knee steoarthritis: A meta-analysis of randomized controlled trials, International Journal of Surgery 2017, vol. 46, p. 14-20.
3. https://www.cdc.gov/arthritis/basics/osteoarthritis.htm [dostęp 09.09.2023].
4. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/osteoarthritis/symptoms-causes/syc-20351925 [dostęp 09.09.2023].
5. Martel_Pelletier J., Barr A. J., Cicuttini F. M., Conaghan P. G., Cooper C., Goldring M. B., Goldring S. R., Jones G., Teichtahl A. J., Pelletier J., Osteoarthritis, Nature Reviews Disease Primers 2016, 2, 16072.