4 min.
Niedokrwistość aplastyczna – przyczyny, objawy i leczenie anemii

fot. Syda Productions/AdobeStock
Niedokrwistość aplastyczna to rzadka choroba występująca u określonej liczby osób pomiędzy 15. a 25. rokiem życia. Niekiedy pojawia się też u osób starszych. Dotyka głównie mężczyzn, chociaż zdarza się, że chorują również kobiety. Niedokrwistość polega na zaburzeniu prawidłowego funkcjonowania szpiku. Jej przebieg i objawy zależne są od postaci, jaką przyjmie.
Spis treści
Nasze teksty zawsze konsultujemy z najlepszymi specjalistami
Marta Dąbrowska
lekarz
Niedokrwistość aplastyczna polega na drastycznym spadku płytek krwi i zachodzeniu reakcji autoimmunologicznej organizmu. Powstaje jako wynik zaburzeń w funkcjonowaniu komórek macierzystych w szpiku kostnym. W prawidłowych warunkach szpik średnio co 120 dni wymienia krwinki czerwone. Może jednak dojść do sytuacji, kiedy szpik nie jest w stanie wytwarzać krwinek w potrzebnej liczbie i we właściwym momencie. Wówczas dochodzi do pojawienia się objawów związanych z początkiem niedokrwistości. Anemia aplastyczna u dzieci najczęściej uwarunkowana jest genetyką i wadami wrodzonymi. U osób dorosłych może być np. konsekwencją przyjmowania leków.
Postacie aplastycznej anemii i przyczyny jej rozwoju
Przyczyny niedokrwistości aplastycznej są różne i warunkują postać, jaką przybiera choroba. Punktem wspólnym jest drastyczny spadek, a nawet całkowity brak krwinek czerwonych. Zahamowany również zostaje podział pozostałych komórek krwi i dochodzi do zaburzenia funkcji komórki macierzystej w szpiku. Anemia aplastyczna może być uwarunkowaną genetycznie chorobą dziedziczną bądź przyjąć postać wady wrodzonej (zespół Diamonda i Blackfana, niedokrwistość Fanconiego). W przypadku postaci nabytej wśród przyczyn warunkujących jej rozwój wyróżnia się:
- długotrwałe przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych, przeciwnowotworowych, antybiotyków,
- choroby autoimmunologiczne,
- choroby krwi,
- ciąża,
- grasiczak,
- wirusowe zapalenie wątroby,
- zakażenie wirusem HIV, HBV lub HAV,
- narażenie na promieniowanie (jonizujące, radioterapia).
Niedokrwistość aplastyczna – objawy
W rozpoznaniu choroby wskazuje się trzy objawy chorobowe uzależnione od ilości spadku krwi:
- postać nieciężka
- liczba krwinek białych: < 1500 komórek w 1μl krwi
- liczba krwinek czerwonych: < 60 000 komórek w 1μl krwi
- liczba płytek krwi: < 50 000 komórek w 1μl krwi
- postać ciężka
- liczba krwinek białych: < 500 komórek w 1μl krwi
- liczba krwinek czerwonych: < 20 000 komórek w 1μl krwi
- liczba płytek krwi: < 50 000 komórek w 1μl krwi
- postać bardzo ciężka
- liczba krwinek białych: < 200 komórek w 1μl krwi
- liczba krwinek czerwonych: < 10 000 komórek w 1μl krwi
- liczba płytek krwi: < 20 000 komórek w 1μl krwi.
Niedokrwistość w zależności od przebiegu może objawiać się nagle bądź stopniowo. Co więcej, w początkowym stadium rozwoju przypomina inne jednostki chorobowe, również mające swoje źródło w zaburzeniu funkcjonowania szpiku (białaczka, chłoniak, zespół, mielodysplastyczny, niektóre z nowotworów). Pełna diagnoza dotycząca anemii aplastycznej zostaje postawiona po wystąpieniu i zatwierdzeniu przynajmniej trzech objawów. Otrzymany wynik wskazuje także na postać choroby.
W obrazie klinicznym u osób z niedokrwistością aplastyczną obserwuje się:
- bladość,
- uczucie kołatania serca,
- bóle i zawroty głowy,
- duszność,
- zmęczenie i brak energii
- gorączkę
- silne zaczerwienienie dziąseł.
W celu potwierdzenia choroby hematolog kieruje pacjenta na badania laboratoryjne w kierunku niedokrwistości. Przy niejednoznacznych wynikach morfologii lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań uzupełniających – biopsję aspiracyjną szpiku kostnego, badanie na potwierdzenie zakażeń wirusowych, badanie na obecność przeciwciał, badanie poziomu żelaza i witaminy B12, a także badanie na obecność arszeniku i innych toksyn.
Anemia aplastyczna – leczenie
Leczenie niedokrwistości aplastycznej uzależnione jest od źródła jej powstania, a także tego, czy ma ona postać przejściową, czy ciężką, powodującą trwałe uszkodzenia szpiku. Etapy leczenia anemii wywołanej przez czynniki zewnętrzne (np. leki czy promieniowanie) zaczynają się od eliminacji z życia chorego toksyn powodujących spadek krwinek. Dodatkowo osoba dotknięta niedokrwistością dostaje leki stymulujące wytwarzanie szpiku kostnego i produkcję krwinek. Bardzo ważne jest przywrócenie zdolności krwi do podziału na poszczególne krwinki. Anemia, która powstała jako choroba autoimmunologiczna, leczona jest poprzez hamowanie działania układu odpornościowego, który w sposób patologiczny walczy sam ze sobą. W ciężkich przypadkach i zaawansowanym stadium anemii konieczne jest przetoczenie krwi, a nawet przeszczep szpiku kostnego. Anemia aplastyczna nie jest chorobą, którą można leczyć na własną rękę. Pacjent powinien ściśle stosować się do zaleceń lekarza hematologa. W leczeniu i przebiegu choroby bardzo ważne jest stałe nawadnianie. Dlatego wskazane jest picie 3 litrów wody dziennie, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu.
Najnowsze w naszym serwisie
Udostępnij
Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.
Podoba Ci się ten artykuł?
Tak
Nie
Powiązane tematy:
Polecamy

29.05.2023
„20 proc. pacjentek, niejednokrotnie nawet z zaawansowaną endometriozą, nie ma żadnych dolegliwości bólowych” – mówi dr Jan Olek

27.05.2023
Uważano, że kobietom papierosy szkodzą szczególnie, niszcząc nie tyle ich zdrowie, co moralność. Jak kiedyś leczono tytoniem

25.05.2023
„Perspektywa psychoterapeuty nie ogranicza się do spojrzenia na indywidualne cierpienie. Sięga do tego, co się dzieje między światem a człowiekiem” – mówi Bogdan de Barbaro

23.05.2023